Rogowacenie białe (leukoplakia). Cechy. Są to ogniskowe zgrubienia ślu­zówki, mające wygląd gładkich, suchych, mlecznobiałych plam. Najświeższe wyglądają jak gdyby błona śluzowa była w tym miejscu posmarowana sła­bym roztworem azotanu srebra. Starsze ogniska są czysto białe lub niebieskawo- białe, z charakterystycznym perłowym połyskiem. Płytki są ostro odgra­niczone od otoczenia, a często okolone wąską strefą nacieczenia. Jednocześnie znajduje się w jamie ustnej wykwity w różnych okresach rozwoju. Tu i ów­dzie krawędź blaszki unosi się w postaci progu i wreszcie ulega oddzieleniu, powodując utworzenie rozpadlin lub głębokich naddarć. Najczęściej rogowa­cenie białe umiejscawia się w przednim odcinku grzbietowej powierzchni języka, zwłaszcza w kierunku koniuszka i po brzegach, choć widuje się rów­nież ogniska na wewnętrznej powierzchni policzków i na wargach. Występowanie u mężczyzn, zwykle po 50 roku życia; cza­sem w wywiadach nadużywanie tytoniu lub alkoholu; czasem w wywiadzie kiła; zwykle brak bólu; szczególnie niejasne uczucie ciała obcego w ustach, skłaniającego do stałego oblizywania się lub wyjmowania czegoś z ust; prze­wlekły przebieg. Biały język (lingua alba). Cechy. Cały język staje się biały. Opis podano pod „Obłożony język". Pleśniawki (pasożytnicze zapalenie jamy ustnej; Stomatitis parasitica). Ce­chy. Zasadniczym objawem jest pojawienie się na śluzówce ust, zwykle po­czynając od języka i wewnętrznej powierzchni policzków, małych, białych płatków, które przypominają złogi zsiadłego mleka, ale różnią się od nich tym, że nie dają się zetrzeć. Język geograficzny (ńngua geographica). Cechy. Rzadki ten stan rozpoczyna się jako czerwona, jasnoczerwona lub ciemnopurpurowa plamka, która stop­niowo szerzy się od środka, nadając językowi połysk; ma ona regularne za­rysy, a czasem składa się ze współśrodkowych pierścieni. Może się ona złuszczać i wtedy w zanikowym środku powstaje lekkie wgłębienie, a kra­wędzie są niekiedy nieco uniesione i żywiej czerwone. Brzeg, na którym zmia­na się szerzy, jest szarawy, szarawobiały, a czasem biały. Wielkość zmiany, która jest zwykle pojedyncza, choć może ich być więcej, wynosi od Va—IV2 cm. Gdy występują mnogie ogniska, łączą się one pierścieniami, co stwarza dziwaczny falisty zarys, przypominający mapę. Krawędzie poszcze­gólnych ognisk mogą się zlewać, tworząc obszary nieco uniesione. Zmiany obejmują zwykle grzbiet języka, ale spotyka się je również na jego wierz­chołku i na bokach. Dziedziczne występowanie; pojawianie się zwykle przed 4 r. życia; w okresie zwiastunowym swędzenie,- czas trwania 3—4 tygodni, z nawrotami po latach. Mniej częste przyczyny. Niedobór witaminy A.