Znużenie oczu (błędy refrakcji, zaburzenia równowagi mięśniowej). Cechy. Ból, zmęczenie i uczucie ucisku w oczach lub ponad oczami spotyka się często po pracy wzrokowej nawet w niewielkich stopniach nadwzroczności lub nie­zborności. Częstą przyczyną takich dolegliwości jest także postępująca z la­tami starczowzroczność. W zaburzeniach równowagi mięśniowej pojawia się także ból, często w okolicy przyczepu zajętego mięśnia, który występuje dotkliwiej po nagłym zwróceniu oczu w kierunku działania danego mięśnia. Objawy te z reguły nasilają się wieczorem, po zmęczeniu lub przy pracy w sztucznym oświetleniu. Ból oczu i głowy nasilający się po pracy z bliska; zmęcze­nie po pracy wzrokowej; senność; łzawienie; światłowstręt; przekrwienie; swędzenie i palenie; zawrót głowy; objawy odruchowe (nudności, kurcze mięśni twarzy, migreny); badanie okulistyczne (wykrywające błąd refrakcji, zwłaszcza niezborność i nadwzroczność lub zaburzenia równowagi mięśni); uczucie ulgi po wypoczynku lub wyrównaniu błędu refrakcji. Zapalenie spojówek (ogólnie). Cechy. Różne rodzaje bólu, jak palenie, pie­czenie, uczucie ciężkości powiek, uczucie ciała obcego w oku, występują za­leżnie od postaci i ciężkości zapalenia spojówek. Zapalenie rogówki (ogólnie). Cechy. Ból jest częstym objawem subiektyw­nym. Towarzyszy mu światłowstręt, kurcz powiek, łzawienie i upośledzenie widzenia. Wrzód rogówki. Cechy. Ból może być znaczny, słaby lub nawet nieobecny. Uraz gałki ocznej. Cechy. Rany i oparzenia oka są bardzo bolesne. Ciało obce w oku. Cechy. Występuje silny ból i zadrażnienie gałki ocznej, które szybko cofają się po usunięciu przyczyny. Zapalenie tęczówki. Cechy. Często występuje silny ból, lokalizowany w sa­mej gałce ocznej, promieniujący do czoła i skroni, nasilający się w nocy. Towarzyszy mu często bolesność uciskowa gałki ocznej (objaw wskazujący na zajęcie ciałka rzęskowego). Ból; światłowstręt; łzawienie; upośledzenie widzenia; tę­czówka jest obrzęknięta, o zatartym rysunku, zamazana; źrenica jest zwę­żona, słabo reagująca, szarawa, nieregularna w zarysie; zmętnienie płynu komory przedniej; mogą być pyłkowe osady na błonie Descemeta; obecność czynnika etiologicznego (kiła, rzeżączka, zakażenie ogniskowe, zakażenie ogólne, bruceloza, cukrzyca, gruźlica, uraz i inne). Ostra jaskra. Cechy. Występuje silny ból oczu, promieniujący wzdłuż gałęzi nerwu V i wywołujący gwałtowny ból głowy. Czasami jest on tak silny, że powoduje nudności, wymioty, ogólne rozbicie, a nawet gorączkę. W okresie zwiastunów zamglenie widzenia; ostry początek z gwałtownym obniżeniem widzenia, silnym bólem oczu; powieki obrzęknięte; obrzęk spojówki; płytka komora przednia; źrenica rozszerzona, owalna i nie­ruchoma; tęczówka przekrwiona, o zatartym rysunku i zmienionym zabarwie­niu; zamglenie ośrodków optycznych; podwyższone ciśnienie śródgałkowe. Ropne zapalenie błony naczyniowej (i ropne zapalenie gałki). Cechy. Wy­stępuje silny ból w zajętym oku. Ostre pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego. Cechy. Uczucie bólu w zajętym oczodole, nasilające się przy ruchach gałki ocznej i przy ucisku na gałkę. Towarzyszy mu silny, jednostronny ból głowy. Gwałtowne obniżenie ostrości wzroku, zaczynające się w środku pola widzenia, i w ciągu tygodnia prowadzące do częściowej lub całkowitej ślepoty; oczy zewnętrznie są nie zmienione; badanie wziernikowe (przekrwienie tarczy i zatarcie jej granic oraz rozszerzenie naczyń siatkówki); zwykle ma miejsce wyleczenie. Ropowica oczodołu (phlegmona orbitae). Cechy. Występuje gwałtowny ból w oczodole, nasilający się przy ucisku na gałkę. Zapalenie zatoki klinowej. Cechy. Do częstych skarg należy ból, umiejsco­wiony głęboko pod oczami i astenopia. Zapalenie zatoki klinowej jest zwykle związane z zapaleniem zatok sitowych. Grypa. Cechy. Zwykle spotyka się skargi na ból oczu, odnoszony raczej do okolicy pozagałkowej niż do samej gałki ocznej. Poruszanie oczami jest bo­lesne. Giówne objawy. Ostry początek z silnym bólem głowy i bólem karku i koń­czyn; dreszcze i poty; gorączka trwająca od 3 do 5 dni; zapalenie oskrzeli z rozlanymi rzężeniami w płucach. Migrena (hemicrania). Cechy. Ból głowy może się rozpoczynać jako ból gałek ocznych lub okolicy skroni, czoła, ale stopniowo rozprzestrzenia się aż do zajęcia całej połowy głowy. Mniej częste przyczyny. Newralgia nerwu trójdzielnego; katar nosa; wiąd rdzenia; zapalenie okostnej oczodołu; półpasiec powiek i gałki ocznej; entro-pion; odra; dur brzuszny; ospa; kiła; zimnica; dur plamisty; zapalenie osłonki Tenona; zakrzep zatoki jamistej; zapalenie komórek sitowych; zapalenie za­tok szczękowych; zapalenie nadtwardówki; garbiak; zapalenie tęczówki i ciałka rzęskowego; zapalenie współczulne; ropne zapalenie gałki; guz we-wnątrzgałkowy; zapalenie nerwu wzrokowego; nieprawidłowy wzrost rzęs; ostre zapalenie woreczka łzowego.