Przebieg przedniego i dolnego brzegu płuca ma duże znaczenie praktyczne, po­nieważ daje się on stwierdzić u osoby żywej. Stosunki na zwłokach nie dają właściwego obrazu, ponieważ na zwłokach płuca znajdują się w skrajnym położeniu wydechu, który u osoby żywej na ogół się nie zdarza. Dla uzyskania właściwych stosunków to­pograficznych granice płuc należy stwierdzić metodą opukiwania czy rentgenologicznie na osobie żywej i przenieść je na schemat klatki piersiowej. Jak zaznaczyliśmy wyżej, podczas wdechu brzegi płuc wstępują w odpowiadające im zachyłki opłucnowe, podczas wydechu — występują z nich; dolne granice przesuwają się podczas wdechu mniej więcej o szerokość jednego żebra. W oddychaniu żebrowym rozwiera się zarówno zachyłek żebrowo-przeponowy, jak i żebrowo-śródpiersiowy przedni, w związku z czym zmienia się położenie i brzegu przedniego płuca, i dolnego. W oddychaniu przepo­nowym przeważnie zmienia się tylko położenie brzegu dolnego. Niezależnie od typu oddychania podczas wdechu powiększone płuco przy opukiwaniu daje odgłos jawniejszy, ponieważ zawiera ono grubszą warstwę powietrza; również na zdjęciu rentgenowskim płuco daje jaśniejszy obraz niż podczas wydechu; dotyczy to zwłaszcza części brzeżnych płuca, gdyż brzegi płuca w czasie wdechu są pogrubione. Wzdłuż kręgosłupa oraz w obrębie osklepka opłucnej granice płuc odpowiadają granicom opłucnej zarówno podczas wdechu, jak i wydechu. Tylko przednie i dolne brzegi płuc, jak już wspomniano, wykazują różnice oddechowe w stosunku do ściany klatki piersiowej. Płuca podczas wydechu. Brzeg przedni płuca prawego w czasie wydechu przebiega na ogół równolegle do przedniej linii granicznej opłucnej, jednak oddalony jest od niej, a więc od dna zachyłka żebrowo-śródpiersiowego przedniego przeciętnie o 10—15 mm. Od przyczepu 2 chrząstki żebrowej do przyczepu 6 chrząstki żebrowej zstępuje ku dołowi wzdłuż prawego brzegu mostka, gdzie przechodzi w brzeg dolny. Brzeg przedni płuca lewego biegnie z początku podobnie jak po stronie prawej, oddalony od dna zachyłka żebrowo-śródpiersiowego również mniej więcej o 10—15 mm; ku dołowi schodzi on jednak tylko do poziomu 4 chrząstki żebrowej biegnąc nieco przyśrodkowo od bocznego brzegu mostka. Od tego miejsca począwszy brzeg przedni linią łukowatą kieruje się bocznie, a następnie ku dołowi i przyśrodkowo, wytwarzając wcięcie sercowe w obrębie 4 i 5 przestrzeni międzyżebrowej i dochodzi do 6 chrząstki żebrowej nieco bardziej bocznie niż po stronie prawej. W tym miejscu brzeg przedni przechodzi w dolny brzeg płuca. Wzdłuż wcięcia sercowego brzeg przedni jest więc bardziej oddalony od dna zachyłka, który w tym miejscu jest stosunkowo głęboki. Brzeg dolny w przedłużeniu brzegu przedniego kieruje się bocznie i ku tyłowi; biegnie on z obu stron zupełnie podobnie, po stronie lewej tylko nieznacznie niżej niż po stronie prawej. W linii sutkowej leży on na wysokości 6 chrząstki żebrowej, w linii pachowej odpowiada 7 przestrzeni międzyżebrowej (lub górnemu brzegowi 8 żebra), w linii łopatkowej przecina 9 przestrzeń międzyżebrową (lub brzeg górny 10 żebra) i do kręgosłupa dochodzi na poziomie wyrostka kolczystego 10 kręgu. Płuca podczas wdechu. Brzeg przedni płuca prawego podczas wdechu odpowiada przedniej linii granicznej opłucnej prawej wypełniając całkowicie zachyłek żebrowo-śródpiersiowy przedni. Analogicznie przebiega brzeg przedni płuca lewego do poziomu przyczepu mostkowego 4 żebra. Powyżej tego punktu, ku tyłowi od mostka na wysokości 2—4 żebra oba płuca podczas wdechu oddzielone są więc od siebie tylko dwiema zlepionymi blaszkami opłucnej. Poniżej 4 żebra natomiast w części przyśrodkowej 4 i 5 przestrzeni międzyżebrowej nawet w silnym wdechu płuco lewe niezupełnie wypełnia zachyłek; tutaj więc oba płuca zawsze są nieco oddalone od siebie. W tej okolicy też zależnie od głębokości wdechu i wydechu tzw. pole bezwzględnego stłumienia serca (między obu przednimi brzegami płuc) zmniejsza się lub zwiększa. Brzeg dolny płuc podczas wdechu przebiega obustronnie zupełnie podobnie, tylko znowu po stronie lewej nieco niżej (około 1 cm). Zależnie od głębokości wdechu wsuwa się on w obręb zachyłka żebrowo-przeponowego w mniejszym lub większym stopniu. Najsilniej wpukla się on z boku i z tyłu; w spokojnym wdechu w linii pachowej mniej więcej o 3—4 cm (dwie szerokości palców), we wzmożonym wdechu około 6 cm (oddechowa przesuwalność płuca). Dolna granica płuca podczas wdechu w linii sutkowej leży na wysokości górnego brzegu 7 żebra, w linii pachowej w 8 przestrzeni między­żebrowej (lub nawet na g żebrze), w linii łopatkowej w 10 przestrzeni i do kręgosłupa dochodzi na poziomie wyrostka kolczystego 11 kręgu. Zazwyczaj nawet w głębokim wdechu, jak to zaznaczyliśmy wyżej, zachyłek żebrowo-przeponowy nie całkowicie wypełnia się płucem; zawsze jeszcze część zachyłka pozostaje niezamieszkała. Tylko w najgłębszym wdechu u młodych, silnych osób płuco może dochodzić do dna za­chyłka. Zmienność dolnej granicy płuc. Położenie dolnego brzegu płuca ulega wybitnym zmianom w zależności od wieku osobnika. Zarówno u dzieci, jak i starców zaznacza się znaczne odchylenie od normy jaką przyjęliśmy dla osobnika dorosłego. W ciągu życia bowiem sprężystość klatki piersiowej, jak również napięcie płucne zmniejszają się, żebra przebiegają bardziej skośnie ku dołowi, przepona się obniża; w związku z tym położenie płuc się zmienia, zwłaszcza brzegu dolnego. Dolny brzeg płuca podczas wydechu leży u dziecka wyżej (w linii pachowej na 7 żebrze lub w 6 przestrzeni między­żebrowej), u starca niżej (w 8 przestrzeni międzyżebrowej); oznacza to, że wraz z wie­kiem stopniowo występuje fizjologiczne obniżanie się płuca.