Reklama
A A A

BUDOWA ŚCIANY JAJOWODU

Pod względem budowy jajowód odpowiada budowie narządu cewkowego. Ściana jajowodu składa się z zewnętrznej błony surowiczej, środkowej błony mięśniowej i wewnętrznej błony śluzowej. W obrębie cieśni ściana jest stosunkowo gruba, tutaj bowiem mięśniówka jest najgrubsza, błona śluzowa zaś cienka. W obrębie bańki stosunki przedstawiają się od­wrotnie, ściana jest cieńsza utworzona głównie przez błonę śluzową, która układa się tu w liczne i wysokie, rozgałęzione i zespalające się z sobą fałdy podłużne, podczas kiedy błona mięśniowa jest słabo rozwinięta i składa się przeważnie z pasm okrężnych. Ściana jajowodu jest rozciągliwa; wska­zuje na to choćby ciąża jajowodowa, w czasie której rozwijające się jajo płodowe osiągać może stosunkowo dużą wielkość nim dojdzie do pęknięcia ściany jajowodu. Błona surowicza (tunica serosa). Ponieważ jajowód umocowany jest na krezce, cala więc wolna część jajowodu od lejka do macicy powleczona jest błoną surowiczą, która przechodzi w błonę surowiczą krezki jajowodu oraz na końcu macicznym w błonę surowiczą macicy. Na końcu lejka natomiast, a właściwie już na strzępkach, nabłonek surowiczy przechodzi w nabłonek migawkowy powierzchni wewnętrznej, który przy ujściu brzusznym jajowodu łączy się oczywiście z nabłonkiem błony śluzowej jajowodu. Tkanka podsurowicza (tela subserosa), w której przebiegają naczynia, łączy błonę surowiczą z błoną mięśniową. Błona mięśniowa (tunica muscularis) jest silnie rozwinięta i składa się z zewnętrznej warstwy podłużnej i grubszej, wewnętrznej warstwy okrężnej układającej się częściowo w płaskie pasma śrubowate; w części macicznej (śródściennej) mięśniówka łączy się z błoną mięśniową macicy, choć zachowuje pewną samodzielność; u drugiego końca jajowodu stosunkowo cienka warstwa mięśniowa przedłuża się w obręb lejka. Nie ulega wątpliwości, że błona mięśniowa i jej skurcze perystaltyczne odgrywają główną rolę w przesuwaniu się komórki jajowej i wydzieliny jajowodu w kierunku macicy. Natomiast jest sprawą wątpliwą czy mięśniówce lejka przypada specjalne znaczenie w tym sensie, że przez swe skurcze może on odciągnąć jajo z powierzchni jajnika i wessać je do jajowodu. Błona śluzowa (tunica mucosa) łączy się z błoną mięśniową bez pośrednictwa tkanki podśluzowej, brak której jest charakterystyczny dla całego żeńskiego kanału płciowego. Błona śluzowa składa się z delikatnej, łącznotkankowej blaszki właściwej i z nabłonka wałeczkowa tego częściowo wyposażonego w migawki, który przy ujściu macicznym przedłuża się w nabłonek macicy. Fałdy jajowodowe (plicae tubariae). Jak już wspomniano, błona śluzowa wytwarza bardzo liczne rozgałęziające się, wysokie fałdy podłużne, które w przekroju poprzecznym jajowodu mają wygląd rozgałęzionych kosmków. Z tego powodu światło jajowodu w przekroju poprzecznym jest bardzo skomplikowane i zawiera liczne zatoki i wgłę­bienia między fałdzikami błony śluzowej. Najliczniejsze, najwyższe i najbardziej skompli­kowane są fałdy w obrębie bańki, w cieśni występują one również, mają tu jednak charak­ter znacznie bardziej prosty; dopiero w części macicznej ściana jest gładka. Z powodu tego złożonego, błędnikowatego ukształtowania światła w znacznej części jajowodu przewędrowywanie zarówno plemnika, jak i komórki jajowej jest powolniejsze i prawdo­podobieństwo wzrasta, że obie komórki płciowe spotkają się w jajowodzie i że zapłodnie­nie odbędzie się w najdłuższej jego części, w bańce jajowodu. Nabłonek błony śluzowej jest jednowarstwowym nabłonkiem waleczkowatym wy­stępującym w dwóch różnych postaciach. Część komórek nabłonka wyposażona jest w migawki poruszające się w kierunku macicy. Druga część komórek wałeczkowatych, tzw. komórki gwoździkowe pozbawiona jest migawek. Komórki te wytwarzają wydzielinę, która zwilża powierzchnię błony śluzowej. Komórki migawkowe prowadzą prąd wydzieliny w kierunku macicy. Jaja poruszają się z prądem, plemniki przeciw prądowi. Jest rzeczą wątpliwą czy migawki odgrywają główną rolę w mechanizmie prze­suwania się komórki jajowej w kierunku macicy. Większe znaczenie ma przypuszczalnie mięśniówka jajowodu, jak zaznaczyliśmy poprzednio. Wydzielinie jajowodów przy­pisują również wpływ na ostateczne dojrzewanie plemników oraz zadanie odżywiania komórki jajowej.