Charłactwo nie jest terminem dokładnie określonym, obejmuje on bowiem niemal wszystkie zaburzenia ustroju, w których ogólny stan odżywienia jest upośledzony. Określenie to ogólnie stosuje się do pacjentów, którzy wykazują jednocześnie postępującą utratę wagi i zmianę cery w postaci jej ziemistości lub nawet niedokrwistości. Termin ten czasami łączy się z przymiotnikiem opisowym, jak np. charłactwo nowotworowe, gruźlicze, na tle niedoborów pokarmowych, przysadkowe lub kiłowe, a rozpoznanie opiera się na innych objawach lub wywiadzie. Dlatego taki objaw ma małe znaczenie praktyczne jako swoista cecha rozpoznawcza. Kiedy jednak spotykamy się po raz pierw­szy z takim pacjentem, należy natychmiast przypomnieć sobie niektóre pro­cesy chorobowe, których wyliczenie umożliwi szybsze ustalenie ostatecznego rozpoznania. Neoplasma. Cechy. Charłactwo występuje w guzach złośliwych, ale z re­guły jako późny objaw. Czasami rozpoczyna się dość wcześnie, kiedy łączy się z zakłóceniem odżywiania, jak to ma miejsce w zmianach nowotworowych w zakresie górnej części przewodu pokarmowego. Objawy choroby zasadniczej. Senilitas. Cechy. W wielu przypadkach występuje znaczne charłactwo i wy­niszczenie, lecz trzeba z wielką ostrożnością wyłączyć choroby organiczne. Uraemia chronica. Cechy. Czasami rozwija się znaczne charłactwo jako wy­nik postępującego niedożywienia, które może powodować utrata łaknienia, nudności lub wymioty. .Istnienie przewlekłej choroby nerek; osłabienie; jadło-wstręt; nudności i wymioty; ból głowy; nadciśnienie; woń amoniaku w po­wietrzu wydychanym; osłupienie i śpiączka; zaburzenia oddychania; objawy ze strony układu nerwowo-mięśniowego z drgawkami włącznie; zapalenie siat­kówki; patologiczne wyniki prób czynnościowych nerek. Narcomania. Cechy. Charłactwo rozwija się stopniowo z wychudnieniem i ziemistością skóry. W wywiadzie — używanie morfiny, kokainy, heroiny, demerolu itp.; znalezienie licznych śladów wstrzyknięć; upośledzenie etyki osobnika; ubytki pamięci; objawy abstynencji w razie odjęcia narkotyku; próba z nalliną. Lues. Cechy. W niektórych przypadkach charłactwo kiłowe występuje nie­zwykle ostro. W wywiadzie lub obecnie — kiła; wyraźna niedokrwistość; ziemista bladość; podżółtaczkowy odcień skóry i spojówek; dodatnie odczyny serologiczne. Cachexia strumipriva (pooperacyjny obrzęk śluzowaty). Cechy. Charłactwo występuje tylko w pewnej liczbie przypadków całkowitego usunięcia gruczołu tarczowego i w znacznie mniejszej — częściowego. Ankylostomiasis. Cechy. Charłactwo jest wybitną cechą i charakteryzuje się bladością, niedorozwojem, zaburzeniami odżywiania i osłabieniem. Malaria. Cechy. W bardzo ciężkich przypadkach zimnicy zawsze rozwija się charłactwo, lecz nie każde charłactwo w zimnicy kończy się zejściem śmiertelnym. W wywiadzie — zimnica; duszność; x>brzęk kończyn dol­nych w okolicy kostek; znaczna niedokrwistość; krwawienia (szczególnie do siatkówki); powiększenie wątroby; znaczne powiększenie śledziony (niekiedy waży ona od 1 do 2,5 kg); wykazanie plasmodium; współistniejące zakażenia; niedostateczne odżywienie. Mniej częste przyczyny. Tuberculosis (późno); diabetes mellitus (w końco­wym okresie); diabetes insipidus (w końcowym okresie); gastroenteritis et enterocolitis; dysenteria; colitis ulcerosa; cholera; meningitis; tumor media-stini (w wyniku ucisku na przewód piersiowy limfatyczny); septicopyaemia; peritonitis; myelitis; anorexia nervosa; alcoholismus chronicus (późny okres); anaemia perniciosa (bardzo późno); leucaemia (bardzo późno); empyema (późno); cirrhosis hepatis (późno); morbus Hodgkini; cachexia mercurialis; morbus Graves-Basedowi; scorbutus; saturnismus; trichinosis; chloroma; asca-riasis; clonorchiasis; morbus Simmondsi (charłactwo przysadkowe); morbus Addisoni; kwashiorkor; sprue; amyloidosis primaria (późno); pancreatitis fibroso-cystica; marasmus; pellagra; zwężenie przełyku; przewlekłe ropienie.