Retencja moczu jest to stopniowe gromadzenie się moczu w pęcherzu mo­czowym z rozciągnięciem pęcherza i niemożnością opuszczenia pęcherza mo­czowego. Do objawów należą: ból, silna chęć, ale i niemożność oddania mo­czu oraz częste wysiłki zmierzające do oddania moczu. Rozciągnięty pęcherz jest widoczny; rozciąga się on nadal, chyba że część moczu ulegnie przeciś-nięciu przez przeszkodę (jeśli takowa jest obecna) lub przez zwieracz (w re­tencji niezaporowej), powodując obraz nietrzymania moczu (nietrzymanie w retencji). Jeśli mocz nie może odejść, wytwarza się ciśnienie wsteczne po­wodujące zahamowanie oddawania moczu. Niekiedy spotykamy się z posta­cią retencji związaną z odruchowym hamowaniem mięśni pęcherza wypiera­jących mocz lub z odruchowym pobudzeniem zwieracza pęcherza; widuje się to po zabiegach chirurgicznych, szczególnie na odbytnicy, oraz po porodzie. Hypertrophia prostatae (przerost gruczołu krokowego). Cechy. We wczes­nym okresie choroby może pojawiać się ostra retencja wskutek przekrwienia biernego powiększonego gruczołu lub później w następstwie rzeczywistego zamknięcia cewki moczowej przez powiększony gruczoł. Strictura urethrae (zwężenie cewki moczowej). Cechy. Ostra retencja jest wynikiem ostrego przekrwienia biernego błony śluzowej w okolicy zwężenia po narażeniu na działanie zimna lub po nadmiernym piciu alkoholu i może być jedynym wybitnym objawem. Carcinoma prostatae (rak gruczołu krokowego). Cechy. Retencja moczu, przejawiająca się częstym oddawaniem moczu lub ostrym całkowitym zatrzy­maniem moczu, bardzo podobna do odpowiednich objawów w zwykłym prze­roście gruczołu krokowego, jest często pierwszym objawem. Tabes dorsalis (wiąd rdzenia). Cechy. Pospolicie spotyka się niebolesne roz­ciągnięcie pęcherza moczowego oraz retencję moczu; objawy te są wyrazem porażenia pęcherza moczowego i mogą należeć do pierwszych objawów cho­roby. Hysteria. Cechy. Retencja występuje częściej u kobiet, u których jest nie­rzadkim objawem; zwykle kojarzy się ona również z paraplegia hysterica. Calculus seu corpus alienum urethrae (kamień lub ciało obce w cewce mo­czowej-). Cechy. W razie zaklinowania może powstać zupełna retencja, a!e znacznie częściej spotyka się utrudnienie oddawania moczu. Phimosis (stulejka). Cechy. Może być powodem retencji u dzieci. Złamanie kręgosłupa z przemieszczeniem. Cechy. Retencja moczu jest częsta wskutek porażenia pęcherza. Myelitis transversa (infectiosa, syphilitica, e compressione). Cechy. Począt­kowo występuje retencja moczu, później spastyczne nietrzymanie. Tumor vesicae urinariae (guz pęcherza moczowego). Cechy. Niekiedy re­tencja jest skutkim zamknięcia ujścia cewki moczowej przez wolną część uszypułowanego nowotworu lub przez skrzep. Mniej częste przyczyny. Podwiązanie prącia; tumor seu abscessus perinaei; ruptura urethrae; tumor urethrae; abscessus urethrae; occlusio urethrae con­genita; prostatitis abscedens; calculus prostatae; zaklinowanie kału; fibro-myomata uteri; botulismus; morbus compressionis; coma; paralysis post-diphtherica; dysenteria; fissura recti; fissura ani; urethritis acuta; meningi­tis cerebrospinalis; meningitis spinalis interna; myxoedema; tumor penis; pericystitis; peritonitis diffusa; pelveoperitonitis; paraplegia spastica; haemor-rhagia meningealis spinalis; spina bifida; calculus vesicae urinariae; tubercu­losis vesicae urinariae; intoxicatio belladonna, opio; dementia senilis; schizophrenia; przedawkowanie środków nasennych; graviditas; okres po nar­kozie; trauma penis; meningitis aséptica; typhus exanthematicus; oedema angioneuroticum (penis seu vulvae).