A A A

NACZYNIA I NERWY PRĄCIA

Tętnice. Prącie otrzymuje krew tętniczą z dwóch źródeł: z tyłu, ze strony krocza obustronnie z t. sromowej wewnętrznej (gałęzi t. biodrowej wewnętrznej), z przodu z tt. sromowych zewnętrznych (od t. udowej). Te ostatnie swymi gałęziami moszno­wymi przednimi zaopatrują skórę prącia, gdzie zespalają się z gałęziami mosznowymi tylnymi oraz z t. grzbietową prącia z t. sromowej wewnętrznej. Ciała jamiste i ciało gąbczaste otrzymują krew tętniczą wyłącznie z t. sromowej wewnętrznej, która oddaje do nich szereg gałązek: t. opuszkową prącia 1 i t. cewki moczowej zaopatrujące ciało gąbczaste prącia i cewkę moczową; t. głęboką prącia, która wnika w ciało jamiste odpowiedniej strony; t. grzbietową prącia, biegnącą obustronnie bocznie od nieparzystej ż. grzbietowej prącia i która wnika do wewnątrz żołędzi. O znaczeniu czynnościowym i odżywczym układu tętniczego mowa była poprzednio. Żyły. Krew żylna odpływa trzema drogami: Z korony żołędzi wychodzi szereg pni żylnych, które wytwarzają nieparzystą ż. grzbietową prącia. Leży ona pod powięzią głęboką w grzbietowym rowku prącia i pod spojeniem łonowym między więzadłem łonowym łukowatym a więzadłem po­przecznym krocza 2 uchodzi głównie do splotu żylnego pęcherzowego, a poza tym do ż. sromowej wewnętrznej. Ż. grzbietowa prącia pobiera krew z żołędzi oraz wzdłuż swego przebiegu z 8—10 dopływów (biegnących poprzecznie na bocznym obwodzie ciał jamistych) wychodzących z ciał jamistych i z ciała gąbczastego. Ze splotu pęche­rzowego krew odpływa do żył pęcherzowych i dalej do ż. biodrowej wewnętrznej, prawej i lewej. Podskórnie w powierzchownej powięzi prącia leży przeważnie parzysta ż. grzbie­towa powierzchowna prącia3. Jest ona zakorzeniona w żołędzi, prześwieca przez skórę prącia i za pośrednictwem żył sromowych zewnętrznych uchodzi do ż. udowej. Błonę białawą odnóg prącia przebijają żż. głębokie prącia. Pobierają one krew z ciał jamistych oraz z ciała gąbczastego i między obu odnogami tworzą gęsty splot żylny, który przyjmuje również żyły z opuszki prącia i odprowadza krew do obu żył sromowych wewnętrznych. Naczynia chłonne prącia leżą w dwóch warstwach, głębokiej — w ciałach ja­mistych i w ciele gąbczastym oraz powierzchownej — w tkance podskórnej (powięzi powierzchownej prącia); odpływy z obu tych układów naczyń w większości dążą do węzłów pachwinowych, które w stanach zapalnych prącia z łatwością nabrzmiewają; są one wtedy wyczuwalne lub nawet widoczne. Mniejszość naczyń omijając węzły pachwinowe uchodzi do węzłów biodrowych wewnętrznych, położonych w miednicy. Nerwy. Prącie zaopatrują zarówno nerwy rdzeniowe, jak i autonomiczne. Pierwsze pochodzą ze splotu krzyżowego i drogą n. sromowego wiodą włókna odśrodkowe, ruchowe do m. kulszbwo-jamistego i do m. opuszkowo-gąbczastego oraz włókna do-środkowe, czuciowe od skóry prącia i błony śluzowej cewki. Nn. mosznowe tylne — gałęzienn.krocza z n. sromowego—zaopatrują skórę powierzchni dolnej prącia; n. grzbie­towy prącia — również gałąź n. sromowego — zaopatruje obustronnie skórę grzbietu prącia i żołędzi. W skórze napletka i żołędzi usadowione są liczne i różnorodne za­kończenia nerwowe, wśród nich swoiste narządy końcowe — nerwowe ciałka płciowe, pobudzanie których wywołuje uczucie rozkoszy płciowej. Oprócz skóry n. grzbietowy prącia zaopatruje również bardzo wrażliwą błonę śluzową cewki moczowej. Nerw grzbietowy prącia leży obustronnie bocznie od tętnicy tej samej nazwy; w ten sposób na grzbiecie prącia pod powięzią głęboką nieparzystej żyle (v. dorsalis penis) obustronnie towarzyszą tętnica i nerw; pięć tych tworów biegnie równolegle wzdłuż całej długości grzbietu prącia. Drugi rodzaj nerwów prącia, nerwy autonomiczne wiodą włókna współczułne i przywspółczulne; regulują one mechanizm wzwodu prącia. Włókna współczułne pochodzą ze splotu podbrzusznego dolnego, włókna przywspółczulne są gałęziami i—3 nerwu krzyżowego (nn. splanchnici pelvini). I jedne, i drugie dochodzą do zwojów miednicznych i stąd jako nerwy jamiste prącia, podążając wzdłuż naczyń tętniczych, zaopatrują mięśniówkę gładką. Czynność ich nie jest całkowicie wyjaśniona. Włókna współczułne przypuszczalnie powodują skurcz mięśniówki, przywspółczulne rozkurcz (wzwód prącia). Ośrodek erekcyjny leży w rdzeniu krzyżowym; jeżeli zostanie on uszko­dzony, wtedy prącie nie może się wznosić. Ośrodek wytryskowy (ejakulacyjny) znajduje się w rdzeniu lędźwiowym. Oba te ośrodki rdzeniowe są podporządkowane wyższym ośrodkom mózgowym. Wyobraźnia i wrażenia zmysłów (wzrok, słuch, węch i dotyk) wywołują poprzez ośrodki w rdzeniu krzyżowym odruch erekcyjny a równoczesne pobudzanie czuciowych zakończeń nerwowych, wywołując uczucie rozkoszy, pobudza ośrodek wytryskowy dzenia, w wyniku czego następuje wytrysk nasienia.