Impotencja jest to niezdolność do normalnego odbycia spółkowania; termin ten jest ograniczony ściśle do niezdolności ze strony mężczyzny. Określenie to nie jest równoznaczne z bezpłodnością, którą cechuje brak plemników, koniecznych do zapłodnienia. Impotencja może być zupełna lub częściowa, okresowa lub stała; stopień jej zmienia się od eiaculatio praecox (przedwczesnego wytrysku nasienia) do całkowitej niezdolności do erekcji, a jej przyczyny mogą być albo organiczne, lub czynnościowe (o tle psychicznym). Organiczne powody impotencji można przedstawić, jak następuje: obec­ność w zakresie narządów płciowych miejscowych zmian patologicznych, wro­dzonych lub nabytych, które czynią spółkowanie niemożliwym lub utrudnio­nym; istnienie chorób układowych ostrych lub przewlekłych; obecność chorób układu nerwowego oraz istnienie zaburzeń wewnątrzwydzielniczych. Impotencja wskutek przyczyn o charakterze czynnościowym (pochodzenia psychicznego) wiąże się przeważnie z pewną psychiczną lub nerwicową skłon­nością lub rysem charakterystycznym, który często ma charakter okresowy lub samoograniczający. Do przyczyn impotencji tego typu zalicza się mastur­bację, nadmiar spółkowania, stosowanie stosunku przerywanego, przedłużające się pobudzenie płciowe bez zaspokojenia seksualnego, niedoświadczenie płcio­we, różne czynniki powstrzymujące i hamujące i wreszcie impotencję fizjolo­giczną (wiek). Niekiedy jednak skarga taka może mieć charakter stały i całko­wity, wymagając wytężonej i długotrwałej opieki psychiatrycznej z często wątpliwymi jej wynikami. Większość przypadków impotencji ma tło psy­chiczne. Prostatitis (et vesiculitis; zapalenie gruczołu krokowego i łagiewki sterczo-wej). Cechy. Przedwczesne i bolesne wytryski, niezupełne lub bolesne wzwody, nocne zmazy i inne zaburzenia czynności płciowej występują wskutek zmian patologicznych we wzgórku nasiennym, łagiewce sterczowej lub w prze­wodach wytryskowych. Induratio penis plástica (morbus Peyronie). Cechy. W chorobie tej z nie znanych powodów występuje skryty i powolny rozwój tkanki włóknistej, roz­poczynający się w jednym punkcie wzdłuż trzonu i z wytworzeniem ogra­niczonego pola o ostrych granicach. Powstałe w ten sposób stwardnienie może być umiejscowione w określonej okolicy lub obejmować całe prącie, a obec­ność baTdziej rozległych zmian prowadzi do całkowitej impotencji. Występowanie u mężczyzn około 50 roku życia; bolesne wzwody (wcześnie); zakrzywienie prącia po wzwodzie (w późnych okresach); wykazanie zwłóknienia z płytkami włóknistymi w zakresie ciał jamistych; etiologia nie znana. Homosexualismus. Cechy. W tej chorobie niemoc płciowa może być całko­wita lub częściowa. Niekiedy jednak, w utajonych postaciach, spotyka się odwrotne zjawisko, a mianowicie osobnik usiłuje sprawdzić swą męskość na drodze licznych romansów i przechwala się nimi. Diabetes mellitus (cukrzyca). Cechy. Impotencja jest powszechna, a w cięż­kich przypadkach może być wczesnym objawem. Alcoholismus chronicus. Cechy. Niemoc płciowa jest zjawiskiem powszech­nym. Sclerosis multiplex (stwardnienie rozsiane). Cechy. Czynność płciowa ulega upośledzeniu w wyniku zajęcia albo okolicy krzyżowej, albo wyższych ośrod­ków płciowych. Tabes dorsalis (wiąd rdzenia; ataxia locomotorica). Cechy. Impotencja jest nierzadka w okresie przedataktycznym, a zwykle występuje w okresie ataktycznym. Paralysis progressiva. Cechy. We wczesnych okresach zdolność płciowa często nie istnieje, ale w innych przypadkach narasta niemal do rozmiarów obłędu lubieżnego. W późnych okresach zdolność płciowa zanika. Prostatismus. Cechy. Choroba ta w połączeniu z wiekiem zmniejsza zdol­ność płciową lub prowadzi do jej zaniku. Rzadko przekrwiony gruczoł kro­kowy powoduje nienormalne i częste wzwody. Mniej częste przyczyny. Brak prącia; owrzodzenia, zniekształcenia, zmiany zapalne lub obrzmienia prącia; ciężkie spodziectwo (zniekształcenie); wtórne zbliznowacenie ciał jamistych z bólem i wygięciem członka przy wzwodzie (urazy, zakażenia); zapalenie oiał jamistych (w następstwie zapalenia cewki moczowej, zapalenia okołocewkowego, długotrwałego pozostawania cewnika, urazu zabiegowego, wtórnego krwawienia w następstwie głębokiego nacie-czenia i znieczulenia dla celów chirurgicznych itd.); akromegalia (w zaawan­sowanych przypadkach); przewlekłe zatrucie ołowiem; nałogi (morfina, hero­ina, demerol itd.); niedokrwistość (w ciężkich przypadkach); spina bifida; urazy lub zgniecenia rdzenia kręgowego (zniszczenie łuków odruchowych na poziomie odcinka krzyżowego rdzenia kręgowego); guz ogona końskiego; sympatektomia; zatrucie bromem; kastracja; zespół Fróhlicha (dystrophia adiposo-genitalis); niedoczynność tarczycy; nabyte uszkodzenie jąder; para­plegia atactica; sclerosis lateralis amyotrophica; niedoczynność przysadki mózgowej; myelitis transversa; guz przysadki; cachexia Simmondsi; gruczo-lak chromochłonny przedniego płata przysadki mózgowej; przewlekłe zakaże­nia; duża przepuklina lub wodniak jądra; rzeżączka (owrzodzenia, ziarnina lub tworzenie przewężeń); przewlekły stan lękowy; obawa przed chorobą weneryczną; obawa przed niemocą płciową; obawa ciąży; hamulce natury religijnej lub etycznej; paralysis spinalis luetica Erbi; priapizm (następstwa); perwersja; infantylizm; choroba Cushinga; znaczny niedobór witamin; wro­dzony eunuchizm; stany depresji; hemochromatosis; zapalenie jąder w prze­biegu zapalenia przyusznic.