Hernia umbilicalis (przepuklina pępkowa). Cechy. U niemowląt przepu­klina ta jest zwykle małych rozmiarów, ale u tęgich osób w średnim wieku może osiągnąć znaczną wielkość. Dilatatio ventricidi (rozszerzenie żołądka). Cechy. Rozszerzony żołądek może zajmować przeważającą część okolicy pępka. Diastasis recti (rozstęp mięśni prostych brzucha). Cechy. Wypuklenie trze w brzusznych w linii środkowej w postaci kopcowatego wzgórka, sięgającego od wyrostka mieczykowatego mostka do spojenia łonowego, może występować, jeśli chory, leżąc, zegnie ręce i uniesie głowę i ramiona. Przy palpacji wy­czuwa się wtedy rozstęp mięśni prostych brzucha. W wywiadzie — zwykle liczne ciąże; opadnięcie trzew; niekiedy rozlany ból w okolicy pępkowej. Peritonitis tuberemo (gruźlicze zapalenie otrzewnej). Cechy. Można wy­kryć guzowate plastyczne opory; czasem występuje niewielkie wodobrzusze. Opory te składają się ze stwardniałej lub skręconej sieci, otorbionego wy­sięku lub z powiększonych węzłów krezkowych. U dzieci zwłaszcza masv gruźlicze, wiążące się z więzadłem obłym, mogą przebijać się na zewnątrz, ostatecznie perforując w okolicy pępka. Phantom-tumor. Cechy. Ustalony, mniej lub więcej zaokrąglony gładki opór pojawia się często w sąsiedztwie lub też poniżej pępka. Może pozorować ciążę (ciąża rzekoma); w takich przypadkach choroba powstaje prawdopodob­nie wskutek miejscowych przykurczów przepony i mięśni brzusznych. W nie­których przypadkach może być pozorowana niedrożność jelit z bólem, wymio­tami, wzdęciem i zatrzymaniem odchodzenia gazów i stolca; objawy te są przypuszczalnie skutkiem skurczu jelit. Opory o takim charakterze mogą występować w prawym lub lewym podżebrzu lub w prawej okolicy pachwi­nowej. Guz utrzymuje się w czasie snu, ale całkowicie znika w ogólnym znieczuleniu. Występowanie u osób z nerwicą, zwłaszcza u kobiet; należy wykluczyć ciążę lub choroby organiczne. Zaklinowanie kału Cechy. Walcowate, ciastowate masy nad pępkiem można niekiedy wyczuć przy palpacji, jeśli większa ilość kału nagromadziła się w poprzecznicy. Carcinomatosis lymphoglandularum mesentericarum et retroperitonealium (zrakowacenie węzłów chłonnych krezkowych i zaotrzewnych). Cechy. Wtór­ne zajęcie tych węzłów wskutek przerzutów złośliwego guza, usadowionego w jamie brzusznej, może powodować pojawienie się wyczuwalnego przy pal­pici oporu w okolicy śródbrzusza; charakter tych oporów jest zwykle nie­jasny. Objawy pierwotnego guza. Peritonitis carcinomatosa (zapalenie otrzewnej rakowate). Cechy. Masy nowotworowe można wyczuć przy palpacji, jeśli nie ma zbyt dużego wy­sięku. Sieć może być poskręcana, sprawiając wrażenie powrózkowatych two­rów w jamie brzusznej. W niektórych przypadkach zrosty i otorbione wy­sięki mogą być powodem wyczuwania innych oporów przy palpacji. Niekiedy wyczuwa się liczne guzki przez ścianę jamy brzusznej. Cystis mesenterica (torbiel krezki). Cechy. W linii środkowej w pobliżu pf.pka wyczuwa się okrągły, dokładnie zarysowany gładki i regularny (z wy­jątkiem torbieli wodunkowej), napięty twór. Guz ma znaczną ruchomość wiolo, a zwłaszcza z boku na bok. Guz daje stłumienie odgłosu opukowego z polem rezonansowym ku przodowi zależnie od leżących przed guzem pętli jelitowych. Rozmiary torbieli wynoszą powyżej kilkunastu cm. Torbiele o znacznych rozmiarach mogą być nieruchome wskutek zrostów dając zupełno stłumienie odgłosu opukowego. Niekiedy ból i zaparcie w związku z rozmiarami guza; bywa nieżyt żołądka i jelit; czasem szybkie wychudnienie; zdarza się nie­drożność jelit; choroba trwa zwykle przez wiele lat. Cyslis seu tumor retroperitoneale (torbiel lub guz zaotrzewnowy). Cechy. Torbiel zaotrzewnowa przypomina objawy torbieli krezki (p. wyżej) z tym, że jest nieruchoma. Łatwo można ją wziąć za torbiel trzustki. Mięsak wystę­puje jako nieruchomy guz, szerzący się ku przodowi w pobliżu śródbrzusza i zwykle poprzecinany przez pętle jelita; jest on zwykle twardy; rzekome torbiele są częste; u dzieci może osiągać znaczne rozmiary. Jak w torbieli krezki. Cystis omenli (torbiel sieci). Cechy. Występują tu swobodnie ruchome opo­ry, leżące poniżej poprzecznicy i w bezpośrednim sąsiedztwie przedniej ścia­ny jamy brzusznej przed pętlami jelita cienkiego. Torbiele są albo pojedyn­cze, albo mnogie. Wszędzie stwierdza się odgłos opukowy bębenkowy. Jedynie objawy uciskowe, jeśli bardzo duże; wychudnie­nie w razie zezłośliwienia; niekiedy bywa ból. Tabes mesaraica (suchoty krezkowe; tuberculosis lymphoglandularum mesen-terii). Cechy. W niektórych przypadkach stwierdza się wyczuwalny opór zlo­kalizowany w śródbrzuszu lub w pobliżu kątnicy. Występowanie u dzieci; powiększenie brzucha; zaparcie; niekiedy napady biegunki; zmienna gorączka; chudnięcie; brak apetytu; nie­dokrwistość; test von Pirgueta. Mniej częste przyczyny. Purpura Henochi; enchondroma; aneurysma aortae abdominalis; carcinoma coli transversi; intussusceptio; carcinoma intestini tenuis; volvulus omenti; tumor omenti; fibrolipoma mesentericum; abscessus retroperitonealis; morbus Hodgkini (z zajęciem węzłów chłonnych zaotrzew-nowych); lymphosarcoma; cystis urachi; hydronephrosis; hypernephroma; sarcoma renis; nerka podkowiasta; enteritis regionalis; endometriosis; hernia intraabdominalis; tumor umbilici benignum seu malignum (hypertrophia um­bilici, angioma, lymphocoele, myxoma, fibroma, papilloma, lipoma, cystis der-moidalis, guzy gruczołów potowych, myoma abdominalis, carcinoma prima-rium seu metasticum); granuloma intestinale; tumores benigni et maligni pan-creatis.