Może wystąpić jedynie czasowe unieruchomienie gałek ocznych na skutek kurczu; mniej lub bardziej trwałe unieruchomienie jest spowodowane jedno­czesnym zajęciem III, IV i VI nerwu czaszkowego (ophthalmoplegia), co jest rzadko spotykane; czasem ma miejsce unieruchomienie spowodowane jakimś czynnikiem mechanicznym. Napad padaczkowy (giand mai). Cechy. W okresie początkowym (aura) na­padu oczy są często unieruchomione i wpatrzone w jeden punkt. Mały napad padaczkowy (petit mai). Cechy. Mały napad padaczkowy może wystąpić jako nagłe przerwanie bieżących czynności, unieruchomienie oczu i lekkie zblednięcie twarzy. Wiąd rdzenia (tabes dorsalis). Cechy. Czasami występuje porażenie wszyst­kich mięśni ciała, często tylko przejściowe. Porażenie opuszkowe (paralysis bulbaris). Cechy. W niektórych przypad­kach choroba obejmuje ijądra górnych i dolnych (zwykle V, VII, XI i XII) nerwów czaszkowych powodując powstanie przewlekłej oftalmoplegii, często ograniczonej do zewnętrznych mięśni oka, ale czasami obejmującej także mięśnie źreniczne. Zakrzep zatoki jamistej (thrombosis sinus cavernosi). Cechy. Stopniowe za­jęcie III, IV i VI nerwu czaszkowego na ich przebiegu poprzez zatokę jamistą powoduje częściową, a później całkowitą oftalmoplegię. Zrost powiek z gałką (Symblepharon). Cechy. Zrośnięcie powieki z gałką może być tak rozległe, że praktycznie unieruchamia gałkę oczną. Choroba Graves-Basedowa. Cechy. Wytrzeszcz gałek ocznych stwarza po­zory ich unieruchomienia. Może wystąpić porażenie zewnętrznych mięśni oka w wyniku miejscowego uszkodzenia mięśni. Nagminne zapalenie mózgu (encephalitis lethargica). Cechy. W niektórych przypadkach są zajęte wszystkie nerwy zaopatrujące mięśnie zewnętrzne oka (III, IV i VI), co powoduje całkowite porażenie mięśni zewnętrznych oka, połączone zwykle z porażeniami innych nerwów. Porażenie zewnętrznych mięśni oczu (ophthalmoplegia externa). Cechy. W tym rzadkim cierpieniu występuje przewlekłe zwyrodnienie jąder III, IV i VI nerwu czaszkowego, powodując porażenie zewnętrznych mięśni ocznych. Przebieg jest powolny, przewlekły, cierpienie obustronne, zaczynające się zwykle opadnięciem powieki, które może doprowadzić do całkowitego unie­ruchomienia gałek ocznych. Przewlekle postępujące porażenie mięśni zewnętrznych oka (ophthalmoplegia progressiva chronica, ophthalmoplegia totalis). Cechy. W rzadkich przypad­kach postępujące zwyrodnienie jąder nerwów okoruchowych może dopro­wadzić do całkowitego unieruchomienia gałek ocznych z utratą reakcji źre-nicznych. Może się także rozwinąć porażenie opuszkowe. Mniej częste przyczyny. Zapalenie opon podstawy czaszki (kilowe); guz podstawy czaszki; porażenie postępujące; zapalenie wielonerwowe; neuraste­nia (przejściowo); postępujący zanik mięśni; zapalenie mózgu; ropień oczo­dołu; guz oczodołu; krwotok; zapalenie osłonki Tenona; ciężka miastenia; zespół Korsakowa (w stosunku do ruchu ku górze i ku dołowi); guz obejmu­jący zatokę jamistą; guz przysadki mózgowej; zatrucie ołowiem; zatrucie tlenkiem węgla; zatrucie jadem kiełbasianym; zatrucie alkoholem; błonica; grypa; odra; zapalenie krwotoczne istoty szareij pnia mózgowego Wernickego; tężec; wrodzone porażenie mięśni zewnętrznych oka; kostniak zatoki sitowej; zakaźna mononukleoza; białaczka; kiła oczodołu; ostre porażenie wstępujące.