Narządy jamiste i narząd gąbczasty prącia są objęte wspólnymi, kon­centrycznymi osłonkami, które u nasady prącia przedłużają się w odpo­wiednie warstwy sąsiednich okolic. Z osłonkami tymi zapoznamy się wpierw na trzonie prącia a następnie na poziomie napletka. Osłonki trzonu. Osłonki trzonu występują w liczbie czterech nie licząc błony białawej otaczającej, jak wiemy, oddzielnie ciało gąbczaste i oddzielnie, wspólną osłonką oba ciała jamiste. Są to, postępując od zewnątrz do wewnątrz: powłoka skórna, podskórna warstwa mię­śniowa, osłonka łącznotkankowa wiotka czyli powięź prącia powierzchowna i osłonka łącznotkankowa włóknista czyli powięź prącia głęboka. Skóra trzonu jest cienka, delikatna, zabarwiona brązowawo, nie zawiera tkanki tłuszczowej i wcale lub prawie wcale nie jest owłosiona z wyjątkiem korzenia prącia, gdzie włosy tworzą obfity wieniec. Na stronie cewkowej prącia w linii pośrodkowej widoczne jest ciemniejsze pasmo, czasem wyraźny szew prącia (raphe penis) prze­dłużający się w szew moszny i w szew krocza. U płodu i noworodka występuje on stale, u dorosłego rzadko; jest on pozostałością parzystego zawiązka. Osłonka mięśniowa. Skóra właściwa prącia zbudowana głównie z włókien sprężystych wysłana jest na swej powierzchni wewnętrznej cienką luźną warstwą siatkowatych wiązek komórek mięśniowych gładkich; przedłuża się ona ku tyłowi w błonę kurczliwą moszny i dlatego też przez niektórych autorów zwana jest błoną kurczliwą prącia. W czasie spokoju osłonka mię­śniowa swym napięciem przystosowuje skórę do prącia, w chwilach wzwodu utracą napięcie, tak że powierzchnia skóry znacznie się powiększa. Osłonka łącznotkankowa wiotka albo powięź powierzchowna prącia (fascia penis superficialis) leży pod skórą i osłonką mięśniową jako powięź podskórna i łączy się z odpowiadającą jej powięzią podskórną okolic sąsiednich. W przedniej ścianie brzucha odpowiada ona powięzi podskórnej, w mosznie — powięzi nasiennej zewnętrznej oddzielającej błonę kurczliwą od powięzi dźwigacza jądra. Jest ona bo­gata we włókna sprężyste, prawie wcale natomiast nie zawiera tkanki tłuszczowej. W warstwie tej przebiegają powierzchowne naczynia i nerwy; jej też skóra prącia za­wdzięcza swą sprężystość, ruchomość i wielką przesuwalność w stosunku do części głębiej położonych. Osłonka łącznotkankową włóknista zwana powięzią głęboką prącia (fascia penis profunda) leży pod poprzednią osłonką i tak jak ona obejmuje ciała jamiste i ciało gąbczaste wraz z ich błoną białawą łącząc je w jedną wspólną całość. Ku tyłowi przedłuża się w powięź powierzchowną krocza. Również powięź głęboka prącia zbudo­wana z licznych składników sprężystych jest bardzo rozciągliwa. U nasady prącia łączy się ona z więzadłem procowatym i więzadłem wieszadłowym, z przodu kończy się na tylnej granicy żołędzi. Po stronie grzbietowej pod powięzią głęboką prącia biegnie pośrodkowo położona nieparzysta żyła grzbietowa prącia, zaś bocznie od niej z obu stron tętnica i nerw tej samej nazwy; nad powięzią głęboką, w powięzi powierzchownej prącia leżą przeważnie parzyste żyły grzbietowe powierzchowne prącia. Osłonki na poziomie napletka. Skóra prącia w przejściu na żołądź, jak już wspomniano, wytwarza cewkowaty fałd zwany napletkiem (pre- putium); jest to zdwojenie skóry, w którym w prąciu wiotkim odróżnia się blaszkę zewnętrzną i wewnętrzną z przodu przechodzące jedna w drugą dokoła otworu zwanego ujściem albo pierścieniem napletka. Ku tyłowi od korony żołędzi, na jej szyjce blaszka wewnętrzna napletka przechodzi do przodu w skórę żołędzi, która ściśle do niej przylega; między nimi wytwarza się kieszonka napletka. W chwili wzwodu prącia napletek, który jest zapasowym materiałem skórnym dla powiększającego się prącia, cofa się z żołędzi ku tyłowi i blaszka wewnętrzna odwraca się na zewnątrz. Czynnikiem do pewnego stopnia hamującym tę ruchomość jest wędzidełko. Powięź prącia (fascia penis). Ujście napletka czasem może być tak wąskie, że napletek nie może się przesuwać ku tyłowi; mówimy wtedy o stulejce (phiniosis) ; mocz może wówczas odchodzić tylko kroplami i zbierać się w kieszonce napletka. Stulejka może też być utrudnieniem w spól-kowaniu i sprzyja skupianiu się wydzieliny i brudu (p. dalej) w kieszonce napletka oraz stwarza dogodne warunki dla spraw zapalnych (balanitis). U wielu ludów stoso­wany zwyczaj obrzezania ma na celu zapobieganie wytwarzaniu się stulejki. U noworodka w związku z tym, że część ruchoma prącia jest stosunkowo krótka, napletek jest długi i szczególnie silnie rozwinięty, tak że znacznie przekracza żołądź. Dopiero w okresie pokwitania, kiedy prącie się wydłuża, żołądź silniej wrasta w napletek a ujście napletka otwiera się szerzej i co najmniej wierzchołek żołędzi wraz z ujściem zewnętrznym cewki moczowej są z zewnątrz widoczne. W budowie napletka udział biorą trzy powierzchowne osłonki trzonu przedłużając się weń; warstwa czwarta — powięź prącia głęboka kończy się wcześniej u podstawy żołędzi i nie bierze udziału w budowie napletka. Ponieważ jednak napletek jest zdwo­jeniem skórnym, więc tylko dwie powierzchowne warstwy (skóra i osłonka mięśniowa) z blaszki zewnętrznej przedłużają się wstecz w blaszkę wewnętrzną; trzecia warstwa, powięź powierzchowna prącia pozostaje warstwą pojedynczą. Powięź ta, jak wspomniano, stanowi wiotką osłonkę prącia i w niej też, między obu blaszkami na­pletka z łatwością powstawać może znaczny obrzęk (oederm). W osłonkach napletka spotykamy więc pięć warstw; są to postępując od zewnątrz do wewnątrz: skóra, osłonka mięśniowa, powięź powierzchowna prącia, druga warstwa mięśniowa i druga warstwa skórna. Warstwa skórna blaszki wewnętrznej napletka oraz skóra żołędzi zmieniają swą budowę i przyjmują charakter błony śluzowej; jednak występowanie gruczołów łojowych dowodzi przynależności ich do skóry. Naskórek jest tu bardzo cienki i naczynia krwionośne przeświecają. W skórze nie ma gruczołów potowych ani włosów. Nieliczne gruczoły łojowe występujące w skórze blaszki we­wnętrznej napletka nazywamy gruczołami napletkowymi (glandulae preputiales). Cienka skóra żołędzi gruczołów tych nie posiada; przylega ona bezpośrednio do bardzo cienkiej błony białawej żołędzi. Mastka napletka (smegma preputii). W kieszonce napletka między skórą pokry­wającą żołądź a skórą blaszki wewnętrznej napletka nagromadza się, nawet w wa­runkach prawidłowych, mazista treść zwana mastką. Mastka składa się głównie ze złuszczonych komórek wielowarstwowego nabłonka płaskiego skóry żołędzi, w nie­znacznej części z wydzieliny gruczołów napletkowych, a poza tym z bakterii.