Pęcherze są to wzniesienia naskórka okrągłego lub nieregularnego kształtu, napięte lub wiotkie, wielkości od ziarna grochu do jaja lub większe, z zawar­tością surowiczą lub surowiczo-ropną. Są one, krótko mówiąc, podobne do pęcherzyków z wyjątkiem rozmiarów. Pęcherze powstają na skutek takich przyczyn, jak: oparzenia, odmrożenia, tarcie, zgorzel, obrzęk, pryszczydła. Erysipelas. Cechy. W niektórych przypadkach zaatakowana skóra jest miej­scem powstania pęcherzyków lub pęcherzy, które zawierają płyn surowiczo-ropny. Pęcherzowe wykwity róży spotyka się nieczęsto; jest to ciężka postać choroby, która może kończyć się miejscową zgorzelą. Pemphigus (pemphigus malignus, pemphigus vulgaris — postać przewlekła i ostra; pemphigus foliaceus; pemphigus vegetans; pemphigus erythematosus). Cechy. W pęcherzycy pospolitej pojawiają się różnych rozmiarów pęcherze rzutami na zupełnie normalnej skórze. Zaatakowane bywają wszystkie części skóry oraz błony śluzowe. Niektóre pęcherze są napięte, a inne wiotkie. Za­wartość ich zmienia się stosownie do okresu ich rozwoju; początkowo jest ona przejrzysta, a później krwotoczna lub surowiczo-ropna. Pęcherze zwykle pę­kają i obnażona powierzchnia skóry pokrywa się strupami lub nie wykazuje skłonności do gojenia się. Pęcherzyca złośliwa jest postacią ostrą, rzadką, prędko prowadzącą do zejścia śmiertelnego; cechuje się nagłym początkiem, ostrymi objawami ogólnymi, rozwojem dużych, często krwawych pęcherzy w jamie ustnej i na skórze. Pęcherze te wkrótce pękają, pozostawiając wil­gotne, krwawe, obnażone pola, które zlewają się. Pęcherzyca bujająca cha­rakteryzuje się rozwojem tworów brodawkowatych na nadżerkach pozosta­łych po pęknięciu pęcherzy. Pęcherzyca rumieniowata (zespół Senear-Ushera) jest odmianą pęcherzycy zwykłej, w której zmiany wczesne i rozprzestrzenia­nie się przypomina obraz liszaja rumieniowatego. W dodatku występują w tej postaci strupy i zmiany liszajcowate wśród pęcherzy na klatce piersiowej i kończynach oraz sporadycznie pojawiające się pęcherze na tułowiu. W pę­cherzycy złuszczającej pęcherze widuje się we wczesnych okresach choroby, lecz po pewnym czasie przeważają objawy złuszczania. Pęcherzyca złośliwa: nagły początek; ostre odczyny ogólne (gorączka, wyczerpanie); zwykle w wywiadach — kontakt z żywym lub nie- żywym zwierzęciem (rzeźnicy, myśliwi) lub wszczepienie; szybkie zejście śmiertelne. Pęcherzyca pospolita: początek nagły i ciężki albo podstępny, często u osłabionych pacjentów; przebieg albo z szybkim zejściem śmiertel- nym, lub przewlekły i nawracający; korzystne oddziaływanie na ACTH i kor- tykosterydy; nie daje się przeszczepić za pomocą treści surowiczej; zmienne objawy ogólne. Pęcherzyca rumieniowata, pęcherzyca bujająca i pęcherzyca łuszczająca: zmiany skórne jak wyżej; odmiany rzadko spotykane; względ- nie łagodny przewlekły przebieg. Lues congenita (pemphigus syphiliticus). Cechy. Pęcherze mogą pojawiać się wkrótce po urodzeniu na wszystkich częściach ciała, lecz najczęściej na stopach i dłoniach. Są one najpierw małe, następnie mogą zlewać się i two­rzyć duże pęcherze. Pęcherze te są wielkości od ziarna grochu do wiśni, szybko ropieją i pękają, pozostawiając sączącą powierzchnię. Takie wykwity spotyka się znacznie rzadziej niż zmiany plamisto-grudfcowe lub czasami nawet wyłącznie grudkowe. Impetigo contagiosa. Cechy. Czasami zmiany są wyraźnie pęcherzowe (im­petigo bullosa). Często stają się one krostkowe, wysychają i pokrywają się strupem. Zawartość nadaje się do przeszczepienia choroby. Impetigo bullosa neonatorum (pemphigus neonatorum). Cechy. Jest to od­miana liszajea pospolitego, która występuje u nowo narodzonych dzieci. Pęcherze pojawiają się zwykle między 4 a 10 dniem życia na rozmaitych częściach ciała, ale najczęściej na twarzy, rękach i innych odkrytych po­wierzchniach. Pęcherze pękają wcześnie i tworzą strupy, a nowe pęcherze rozwijają się. Może nastąpić zlewanie się z ewentualnym wciągnięciem w sprawę dużych powierzchni. Podstawa pęcherzy jest wilgotna, żywoczer-wona.Duża zakaźność; brak wczesnych objawów ogólnych, póź­niej osłabienie i gorączka albo obniżona ciepłota ciała; biegunka; czasem bakteriemia, zapalenie płuc lub zapalenie opon mózgowych. Wpływ leków. Cechy. Sulfonamidy, jodki, chinina, antypiryna, fenolo-ftaleina, luminal, salicylany, bromki, wstrzyknięcia antytoksyn, arsen, związki przeciwhistaminowe, chloral, cinchofen, sporysz, mezantoina i tiosiarczan sodu mogą czasami być przyczyną powstania pęcherzy. W wywiadach — przyjmowanie tych leków; znikanie zmian po zaprzestaniu stosowania tych środków. Mniej częste przyczyny. Anthrax; dermatitis herpetiformis; pompholyx (ogra­niczony do rąk i stóp); epidermolysis bullosa; erythema multiforme bullosum; lepra; morbus Raynaudi; scorbutus; syringomyelia; urticaria bullosa; eczema professionale (terpentyna, chrysarobina, pokost, barwniki anilinowe, smoła, żywice, oleje lotne); dermatitis factitia; psoriasis; pediculosis pubis; pemphi­gus benignus chronicus familiaris; epidermolysis bullosa pedum hereditaria (Weber-Cockayne); epidermodysplasia hystricoidis bullosa; incontinentia pig­menti; bullae pemphigoides; hydroa aestivale; pachyonychia congenita; der-matophytosis; tumor glandulae thyreoideae (dermatitis herpetiformis bullosa); lichen sclerosus et atrophicus; porphyria; stany niedoboru (stomatitis bullosa haemorrhagica).