Pęcherzyki nasienne (vesiculae seminales), prawy i lewy, powstają jako boczne wypustki przewodów pranerczy, z których powstają nasieniowody. Są to gruczoły stale wypełnione wytworzoną przez nie wydzieliną. Plemniki mogą się do nich przedostawać, jednak pęcherzyki nie są, jak dawniej przypuszczano, zbiornikami nasienia (receptacula seminis). Łączą się one obustronnie z bańką nasieniowodu uchodząc do przewodu wytryskowego. Kształt i kierunek. Pęcherzyki nasienne są to parzyste, gruszkowato-podługowate, od przodu ku tyłowi spłaszczone narządy cewkowe, o po­wierzchni guzkowatej. Ich koniec górny jest szerszy i przytępiony, dolny węższy, zaostrzony i skierowany do podstawy gruczołu krokowego. Długa oś pęcherzyka skierowana jest zazwyczaj skośnie od góry, z boku i od tyłu ku dołowi, przyśrodkowo i do przodu. Dopiero jednak po odpreparowaniu łącznotkankowej osłonki otaczającej narząd w postaci torebki daje się roz­poznać prawdziwy jego kształt, pozornie tylko krótkiej i szerokiej cewy. W istocie jest ona znacznie węższa i znacznie dłuższa niż się to wydaje; prze­biega zygzakowato, ma liczne boczne uchyłki i u swego górnego końca jest zwykle zagięta; dlatego też w przekroju poprzecznym widzimy kilka jej uchyłków. Jest to cewa, jeden koniec której jest ślepo zamknięty, drugi silnie się zwęża wytwarzając przewód wydalający (ductus excretorius), który uchodzi do początku przewodu wytryskowego. Wielkość. Średnia długość pęcherzyka nasiennego wynosi 4 do 5 cm, szerokość 1,5 do 2,5 cm, grubość, czyli wymiar przednio-tylny nie przekracza 1,5 cm. Przeważnie narządy te są obustronnie nieco różne; wykazują również wielką zmienność osobniczą. Po usunięciu łącznotkankowej osłonki i rozsupłaniu cewy osiąga ona długość około 15 cm — a nieraz nawet dużo więcej, zaś szerokość jej wynosi zaledwie 0,5—0,8 cm. Pojemność narządu waha się średnio w granicach 5 do 11 ml. Położenie i stosunki topograficzne. Pęcherzyki nasienne leżą nad tylną częścią gruczołu krokowego; ich powierzchnia przednia przylega do dna pęcherza moczowego łączno tkankowo z nim złączona; powierzchnia tylna w znacznej części przylega do odbytnicy, przedzielona tylko warstwą tkanki łącznej. Brzeg przyśrodkowy przylega do bańki nasieniowodu, brzeg boczny znajduje się w bliskości ściany miednicy małej utworzonej tu przez boczne części dźwigacza odbytu. Górny koniec narządu od strony bocznej styka się z końcowym odcinkiem moczowodu, koniec dolny prze­chodzi w przewód wydalający. Otrzewna pokrywa tylko wierzchołki pęcherzyków nasiennych i wyjątkowo tylko, kiedy zagłębienie odbytniczo-pęcherzowe zstępuje niżej, pokrycie otrzewnej zachodzi jeszcze na odcinek powierzchni tylnej narządu. U dzieci, ponieważ zagłębienie odbytniczo-pęcherzowe jest znacznie głębsze, część narządu pokryta otrzewną jest większa niż u dorosłego. Pęcherzyki nasienne, jak i bańki nasieniowodu są wyczuwalne przez odbytnicę. Zdarza się, że kał podczas oddawania stolca uciska na pęcherzyki nasienne i gruczoł krokowy, tak że wydzielina ich ukazuje się w ujściu cewki moczowej. Budowa ściany. Ściana pęcherzyków zbudowana jest podobnie do ściany baniek nasieniowodów, jest jednak od niej cieńsza. Składa się ona z zewnętrznej, łączno­tkankowej osłonki, błony mięśniowej ułożonej w trzy pokłady i bladej błony śluzowej o zabarwieniu brązowoszarawym. Błona śluzowa nie tylko wyścieła główny pokręcony przewód, lecz również boczne uchyłki. Przegrody między nimi są przeważnie sprężyste i zawierają tylko nieliczne włókna kłejodajne i gładkie komórki mięśniowe. Nabłonek jest to niski nabłonek wałeczkowaty wypełniony żółtymi ziarenkami barwnikowymi, które wchodzą w skład gruczołowej wydzieliny komórek. Wydzielina jest płynna, żółtawa, bogata w różnorodne enzymy; poza tym za­wiera cukier — fruktozę zużywaną przez plemniki w ich przemianie materii, kwas cytrynowy, witaminę C i inne związki organiczne i nieorganiczne. U człowieka roz­cieńcza ona nasienie i pobudza ruchy plemników. W znacznej większości przypad­ków usunięcie pęcherzyków nasiennych prowadzi do bezpłodności. wiowych. Nerwy zaopatrujące pęcherzyki nasienne są gałązkami splotu podbrzusznego dolnego i oprócz włókien czuciowych, zawierają przede wszystkim składniki wydziel-niczo-autonomiczne (współczulne i przywspółczulne). Streszczenie. Pęcherzyki nasienne (vesiculae seminales), boczne wypustki nasie­niowodów, mają kształt gruszkowato-podługowaty; powierzchnia ich pokryta jest licznymi drobnymi wypukleniami. Pęcherzyki nasienne są to gruczoły, wydzielina których rozcieńcza nasienie i pobudza plemniki do ruchów. Są one położone bocznie od baniek nasieniowodu, tak jak one między pęcherzem a odbytnicą. Otrzewna po­krywa tylko wierzchołki pęcherzyków i górne części baniek nasieniowodów. Skiero­wane skośnie od góry, z boku i od tyłu ku dołowi, przyśrodkowo i do przodu pęche­rzyki zwężają się u swego końca, przechodzą w przewód wydalający (ductus excretorius), który uchodzi do początku przewodu wytryskowego.