Obustronne porażenie podniebienia miękkiego należy podejrzewać, jeśli chory zwraca płyny przez nos przy próbie połykania oraz jeśli nie jest on w stanie mówić prawidłowo pewnych dźwięków, które wymagają zbliżenia podniebienia miękkiego do tylnej ściany gardła (np. chory wymawia „brzeng" zamiast brzeg). Jeśli porażenie jest jednostronne, objawów tych nie ma. Oglądanie podniebienia miękkiego w czasie wymawiania długiego dźwięku „a" wykazuje w warunkach prawidłowych, że łuki podniebienne po obu stronach są uniesione ku górze. Jeśli całe podniebienie pozostaje bez ruchu, mamy do czynienia z porażeniem obustronnym; jeśli porusza się tylko jedna strona, jest to porażenie jednostronne. Częściowe lub całkowite porażenie podnie­bienia miękkiego może być pochodzenia ośrodkowego lub obwodowego (za­palenie splotu gardłowego) i prawie zawsze jest związane z uszkodzeniem VII, X i XII pary nerwów czaszkowych. Porażenie poblonicze. Cechy. Z porażeń miejscowych, wikłających błonicę (neuritis toxica), najczęstsze jest uszkodzenie podniebienia miękkiego. Po­woduje to nosowy odcień głosu oraz utrudnienie połykania wskutek zwraca­nia płynów przez nos. Podniebienie ma wygląd zwiotczały i jest nieruchome, a czucie w jego obrębie jest również znacznie upośledzone. Sprawa może się szerzyć na zwieracze gardła, co bardzo utrudnia połykanie. Porażenie cofa się w ciągu 2 lub 3*4ygodni, a nawet jeszcze szybciej. W wielu przypadkach zajęcie podniebienia jest tylko częścią uogólnionego zapalenia nerwów w na­stępstwie działania toksyny błoniczej. Porażenie opuszkowe (paralysis bulbaris; paralysis glossolabiolaryngealis). Cechy. Przełykanie staje się trudne, częściowo wskutek porażenia mięśni podniebiennych, a częściowo wskutek zajęcia zwieraczy gardła. Stopniowy początek z zajęciem najpierw warg i języka (zatarta mowa, utrudnienie wymawiania spółgłosek językowych 1, r, n, s, t, a potem również o, u, p, b, m); osłabienie ruchów języka na boki i ku przo­dowi, zanikanie i marszczenie się jego śluzówki oraz skurcze włokienkowe; osłabienie i zmiany zanikowe mięśnia okrężnego ust z uniemożliwieniem gwizdania; później wyciekanie śliny i bełkotliwa mowa; w ciągu 2 lat do­chodzi do zejścia śmiertelnego. Mniej częste przyczyny. Gruźlicze zapalenie opon; guz mózgu; próchnica kręgosłupa; zapalenie nerwów na tle alkoholizmu, grypy, rzeżączki, zapalenia płuc, zimnicy, cukrzycy, duru brzusznego, płonicy itd.; zatrucie ołowiem, arse­nem, fosforem, morfiną, atropiną itd.; wiąd rdzenia; jamistość rdzenia; stward­nienie rozsiane; zapalenie rogów przednich rdzenia; sclerosis lateralis amyo-trophica; porażenie połowicze; uraz; zespół Robina.