Hypertrophia cordis (przerost serca). Cechy. W uogólnionym przeroście wy­stępuje powiększenie całego pola stłumienia serca. W przeroście lewej ko­mory serca, który stanowi najczęstszą postać przerostu, pole stłumienia serca ulega powiększeniu pionowo ku górze, poziomo w lewo na zewnątrz, i ukoś­nie ku dołowi; górna granica stłumienia serca sięga niekiedy do drugiego mię-dzyżebrza, lewa zaś granica — znacznie poza linię środkowo-obojczykową lewą, podczas gdy dolna granica znajduje się na poziomie szóstej lub siódmej przestrzeni międzyżebrowej. W przeroście prawej komory stłumienie serca ulega powiększeniu poziomo poza prawą krawędź mostka o 1 cm lub więcej w prawo i wcinając się w trójkąt sercowo-wątrobowy Ebsteina. W przeroście przedsionków stłumienie ulega poszerzeniu w okolicy podstawy serca w pra­wo lub w lewo, stosownie do tego, który przedsionek uległ zmianom. Przeważnie tętno miarowe, dobrze napięte; uderzenie ko­niuszkowe podnoszące; przemieszczenie uderzenia koniuszkowego; wydłuże­nie pierwszego tonu nad zastawką dwudzielną lub trójdzielną, z zaakcento­waniem drugiego tonu nad tętnicą główną lub płucną (ton ten staje się dźwięczny); badanie elektrokardiograficzne i radiologiczne. Insufficientia circulatoria chronica cardiaca (przewlekła niewydolność krą­żenia pochodzenia sercowego). Cechy. Stłumienie serca ulega powiększeniu zarówno w lewo, jak i w prawo nie tylko z powodu przerostu serca, lecz także wskutek patologicznego rozszerzenia. Duszność, początkowo wysiłkowa, później spoczynkowa; obrzęki o umiejscowieniu zależnym od pozycji ciała; niekiedy przesięki; rzę­żenia nad podstawami obu płuc; szmery wewnątrzsercowe oraz niemiarowość; badanie radiologiczne oraz badanie elektrokardiograficzne. Aneurysma arcus aortae (tętniak łuku tętnicy głównej). Cechy. Tętniak może powodować powiększenie stłumienia serca, przyciskając serce do ścian klatki piersiowej. W rzeczywistości serce nie jest powiększone, chyba że ma miejsce niedomykalność zastawek tętnicy głównej. Pleuritis exsudativa (wysiękowe zapalenie opłucnej). Cechy. Stłumienie odgłosu opukowego nad wysiękiem często zlewa się ze stłumieniem serca, tak że czasem nie udaje się rozgraniczyć obu pól. Pericarditis exsudativa (wysiękowe zapalenie osierdzia). Cechy. Stwierdza się znaczne stłumienia serca; stłumienie przypomina kształtem piramidę zwró­coną podstawą ku dołowi, a szczytem ku górnej części mostka; zmiana po­stawy ciała powoduje zmianę rozległości i kształtu pola stłumienia serca. Cirrhosis pulmonis tuberculosa (gruźlicza marskość płuca). Cechy. Zmiany marskie w zakresie lewego płuca mogą powodować powiększenie bezwzględ­nego stłumienia serca oraz przeciągnięcie serca ku lewej okolicy pachowej. Często od drugiej do piątej przestrzeni międzyżebrowej widuje się tętnienie w okolicy przedsercowej. Fibrosis pulmonum (zmiany zwłókniające płuc; cirrhosis pulmonum). Cechy. Jak w gruźliczej marskości płuc. Tumor mediastini (guz śródpiersia). Cechy. Guz, usadowiony w śródpiersiu tylnym, powoduje powiększenie stłumienia serca, „popychając" ten narząd ku przedniej ścianie klatki piersiowej. Mniej częste przyczyny. Abscessus subphrenicus; carcinoma pleurae; aneu-rysma cordis; hydropericardium; haemopericardium; chylopericardium; pyo-pericardium; consolidate pulmonum (nad sercem); empyema saccatum; pleuri­tis saccata (w pobliżu serca); mediastinitis; hydrothorax; haemothorax; chylo-thorax; pericarditis adhaesiva chronica; thrombosis arteriarum coronariarum; tumor cordis seu pericardii; cystis pericardii; zwiększenie ciśnienia w jamie brzusznej niezależnie od przyczyny (ciąża, wodóbrzusze, zapalenie otrzewnej, torbiel jajnika, itd.).