PRAGNIENIE WZMOŻONE
Pragnienie jest zwykle skutkiem odwodnienia tkanek. Częstymi przyczynami okresowego pragnienia są: nadmierne pocenie się, spożywanie słonych potraw, gorączka, utrata płynów wskutek powtarzających się wymiotów, znaczna biegunka oraz dłuższe powstrzymywanie się od picia wody. Te czynniki etiologiczne są zupełnie jasne. Pewne leki powodują zmniejszenie ilości śliny w jamie ustnej z następowym pragnieniem; są to przede wszystkim: wilcza jagoda, ałun, kwas galusowy, tanina oraz trójchlorek żelaza. W tych przypadkach przyczynę pragnienia wskazuje wywiad.
Haemorrhagia acuta (ostry krwotok). Cechy. Jednym z objawów jest pragnienie, którego nasilenie zmienia się zależnie od ilości utraconej krwi..
Diabetes mellitus (cukrzyca). Cechy. W ciężkich przypadkach pragnienie jest jednym z najbardziej niepokojących objawów, występuje najwyraźniej w 1 lub 2 godz. po posiłku; ilość płynu przyiętego znajduje się w określonym stosunku do ilości wydalonej. W ciężkich przypadkach nie kontrolowanej cukrzycy chory ulega wyraźnemu odwodnieniu.
Diabetes insipidus (moczówka prosta). Cechy. Wzmożone pragnienie z wydalaniem dużych ilości moczu jest wybitną cechą charakterystyczną tej choroby. Pacjent może przyjmować olbrzymie ilości płynów zarówno dniem, jak i nocą. Pragnienie jest proporcjonalne do wielomoczu, a te dwa objawy są jedynymi dolegliwościami w tej chorobie.
Gastrectasis acuta (dilatatio ventriculi acuta; ileus gastromesentericus; occlusio arteriae mesentericae). Cechy. Występuje silne pragnienie.
W wywiadzie — zabieg operacyjny, ostra gorączka, błędy dietetyczne, uraz; wymioty; ból; rozstrzeń żołądka; szmer pluskania w żołądku; zaparcie ze stolcami barwy gliny; małomocz; zapaść, brak gorączki; leu-kocytoza, tkliwość i napięcie powłok (wyłączenie zapalenia otrzewnej).
Dilatatio ventriculi chronica (stenosis pylori). Cechy. Pragnienie jest wybitnym objawem.Utrudnienie połykania; głód; z przerwami wymioty znacznymi ilościami rozkładającej się strawy; wychudnienie; małomocz, zaparcie, tężyczka; widoczna perystaltyka; wypuklenie nadbrzusza; badanie treści żołądkowej; badanie radiologiczne.
Phosphaturia essentialis (diabetes phosphaticus). Cechy. Występuje znaczne wzmożenie pragnienia.
Wielomocz; wychudnienie; wzmożone wydalanie fosforanów, nawet do 7—9 g dziennie; świąd; suchość skóry.
Glomerulonephritis chronica. Cechy. Pragnienie jest wzmożone wskutek wielomoczu.
Mniej częste przyczyny. Glossitis; diathesis urica; porażenie słoneczne; tetanus; xerostoma; intoxicatio arseno; cretinismus; hyperpituitarismus (acromegalia, gigantismus); hypopituitarismus (syndroma Fróhlichi); myxoedema; gastritis chronica; neurosis pharyngitis; szybkie gromadzenie płynów w ustroju; pestis; combustio gravis; przetoki w obrębie przewodu żołądkowo-jelito-wego, wątroby lub trzustki oraz zewnętrzne; kociokwik.