Psychoneurosis (psychonerwica; neurosis). Cechy. Określeniem tym obej­muje się grupę zaburzeń osobowości, charakterystycznie irracjonalnych, pod­świadomych, powtarzających się i przybierających różne formy objawowe; zaburzenia te występują przy pozbawionych sukcesu wysiłkach jednostki do osiągnięcia harmonii między nieświadomymi potrzebami i pobudkami a żądaniami społeczeństwa i świadomymi pragnieniami osobistymi; występuje tu charakterystyczne zachowanie się, procesy myślowe, reakcje emocjonalne i odczyny somatyczne; nieodpowiednie odczyny są wyrazem tego przystoso­wania. Z zasady takie odchylenia występują u osób predysponowanych, któ­rych rozwój osobniczy był upośledzony, ale ta sama reakcja może występo­wać w warunkach krańcowego obciążenia (stress) u osób nie mających tej predyspozycji, jeśli ich odczyny ocenia się jako niewystarczające do uzyska­nia stosownej adaptacji. Wśród zaburzeń psychonerwicowych można na podstawie zasadniczych objawów wyróżnić następujące większe grupy: odczyny lękowe (prze­wlekłe — skargi na napięcie nerwowe, podniecenie, wzburzenie, niepokój, bezsenność, drażliwość, zaniepokojenie; ostre — stany panicznego przeraże­nia, bezmyślność, zawroty głowy, kołatanie serca, dolegliwości w okolicy przedsercowej, duszność, obfite pocenie się, zaburzenia czucia, częstomocz, zespół hiperwentylacyjny); odczyny depresyjne (bywa depresja lub jedynie brak zainteresowania i inicjatywy, nienormalne zmęczenie, bóle głowy, zmniej­szenie pociągu płciowego, brak apetytu, bezsenność, samooskarżanie się, uogólniona ospałość umysłowa i fizyczna); odczyny psychofizjologiczne, w których pierwotny efekt jest somatyczny, jednak z różnym stopniem psy­chicznego nieprzystosowania i nienormalnym zaabsorbowaniem tymi soma­tycznymi odchyleniami od normy [sercowo-naczyniowe — kołatanie serca, częstoskurcz, łatwe męczenie się, zawroty głowy, obfite poty, bóle w okolicy przedsercowej itd., połączone z chorobliwym lękiem i strachem, oraz zmniej­szenie zdolności do wysiłków, wywołane przez takie reakcje; żołądkowo--jelitowe — brak apetytu, mdłości, wymioty, połykanie powietrza, niestraw­ność na tle nerwowym, bóle w nadbrzuszu lub w jamie brzusznej, colitis adaptativa itd., połączone z indywidualnymi zmianami o charakterze lęku i stra­chu i chorobliwego niepokoju co do sprawności żołądka i jelit; mięśniowo-szkieletowe — ból głowy, ból grzbietu, dolegliwości stawowe, bóle mięśnio­we, stawowe, newralgiczne itd., połączone często z rozwojem nienormalnie samopoświęcającej się osobowości i różnego stopnia uczuć niższości, winy i depresji; moczowo-płciowe — dysmenorrhoea, bóle przy stosunku płciowym (dyspareunia), oziębłość płciowa, niemoc płciowa, przedwczesne wytryski na­sienia, częstomocz itd., połączone często z nadmiernym poczuciem winy, lęku i wstydu; dermatologiczne — pokrzywka, neurodermatitis, pruritis ani et vulvae itd., połączone często w czasie z wysiłkami stłumienia wrogich uczuć, winy bądź zależności]; reakcje odmienne, czyli histeria (okres międzyna-padowy — znieczulenie rozsiane, segmentarne itd.; przeczulica zwykle roz­siana; ślepota; głuchota; zaburzenia mięśniowe, takie jak przykurcze, kata-lepsja, porażenia; niepamięć; utrata siły woli, poddawanie się sugestii; okres epizodów lub napadowy — stany egzaltacji, depresji, majaczenia, letargu, somnambulizmu, dręczących myśli, omamów, ruchy pląsawicze, stany snu, nie­pamięć); odczyny o charakterze fobii (lęk przed miejscami otwartymi lub ograniczonymi — lęk przed wysokością, przed brudem itd., skojarzony z niepo­kojącym uczuciem obaw, które nie dają się uspokoić); i odczyny obsesyjno-natrętne (powtarzające się myślenie i działanie, zwykłe uznawane przez cho­rego jako nierozumne, ale przed którym pacjent nie może się obronić)Występowanie zwykle we wczesnym okresie dojrzałego życia; zapadalność od 3 do 4% w całej populacji i 30 do 60% chorych; rzad­ko choroba pojawia się w drugiej połowie życia; często nadmierny odczyn na każdą chorobę fizyczną; objawy słabego dostosowania socjalnego lub uczu­ciowego; zwykle występują objawy upośledzenia rozwoju osobowości; obec­ność niektórych postaci lęku — wytwarzających obciążenie lub konflikt emo­cjonalny; testy psychologiczne; wykluczenie chorób organicznych. Alcoholismus chronicus (przewlekły alkoholizm). Cechy. Umysłowość ulega osłabieniu, które zwykle dotyczy najwyższych władz umysłowych. Zdolność osądu ulega upośledzeniu. Może powstawać dyspozycja kłótliwa, zawistna, zdolność do pracy umysłowej ulega znacznemu zmniejszeniu, a siła woli — coraz znaczniejszemu osłabieniu oraz zniszczeniu. Paralysis progressiva (dementia paralitica). Cechy. Zmiany umysłowe skła­dają się z utraty pamięci świeżych wydarzeń, niezdolności skupiania uwagi, upośledzenia bardziej precyzyjnych władz umysłowych, omamów i skłonności do postępującego otępienia. To otępienie może zaczynać się egzaltacją, zmia­nami charakteru, drażliwością lub depresją, a jej tendencja postępuje, chyba że ma miejsce znaczne pogorszenie, a pacjent nie zwraca uwagi na swe oto­czenie ani nie troszczy się o siebie. Niezdolność skupiania uwagi przy badaniu jest szczególną cechą większości tych przypadków. Schizophrenia (dementia praecox). Cechy. Psychoza ta jest zasadniczą cho­robą okresu pokwitania i dojrzewania, cechującą się stopniowym progre­sywnym upośledzeniem psychiki, często przerywanym okresami remisji. Zwy­kle mówi się o pewnych szczególnych postaciach reakcji schizofrenicznej za­leżnie od wyróżniających się objawów obecnych; wyróżniamy: hebefrenię; pacjent wydaje się głupi i dziecinny, z częstymi wybuchami bezmyślnego śmiechu, absurdalną gestykulacją, wyraźnymi zmianami w usposobieniu i ma­ło usystematyzowanymi halucynacjami i omamami; katatonię; pacjenta ce­chuje wyraźny negatywizm, często groteskowe i dziwaczne ułożenia i postawy o wyglądzie napięcia i sztywności, a czasami wybuchy bezcelowego pobu­dzenia i aktywności; schizofrenię z urojeniami; pacjent wydaje się po­dejrzliwy i przerażony zagrażającym niebezpieczeństwem lub oskarżeniem, albo skupia się wokół jakiejś grożącej, imponującej lub szczególnej misji; z zasady halucynacje, które niekiedy bywają pracowicie usystematyzowane, oraz schizofrenia prosta, czyli postać z otępieniem; pacjent wykazuje sto­pniowe postępujące zaburzenia umysłowe, obojętność, apatię i opóźnienie psychomotoryczne. Bez względu na ewentualne objawy wszyscy pacjenci przejawiają zasadniczo te same objawy wczesne, składające się z narastają­cego dążenia do samotności, utraty zainteresowania zwykłymi swymi zaję­ciami, niezdolnością lub utrudnieniem skupiania się i bardzo często uprzednim zajęciem się jednym szczególnym przedmiotem. Psychosis maniacalis depressiva (psychoza maniakalno-depresyjna). Cechy. Podobnie jak u chorych na schizofrenię, występują tu objawy przedmiotowe prepsychotyczne, zmiany nastroju oraz dążenie do samotności. Tradycyjnie przeciwstawia się tę grupę chorób schizofrenii, ale oba obrazy mają więcej podobieństw niż różnic, przy czym nie ma przedmiotowych objawów pato-gnomonicznych dla jednego lub drugiego schorzenia. Ogólne fazy maniakalne depresyjne zaburzeń afektu są ściślej wyrazem umownego wzoru integracji osobowości niż objawy schizofrenii. Zależnie od objawów opisuje się ogólnie pewne stany charakterystyczne, jak następuje: powoli narastająca depresja; pacjent uważa za coraz trudniejsze podejmowanie decyzji, z wyraźnym uczu­ciem nieprzydatności, stopniowo narastającym ogólnym spowolnieniem i nie­zdolnością wykonania jakiegokolwiek zadania; depresja z podnieceniem; pacjent staje się bojaźliwy, zakłopotany i zmieszany z wyraźnym ogólnym niepokojem fizycznym i psychicznym, a często z określonymi omamami i uro­jeniami prześladowczymi; oraz faza maniakalna; pacjent staje się wyniosły, goniąc od jednej myśli czy czynności do drugiej, pełen sugestii, krytycyzmu i rad, drażliwy i zwykle krańcowo wrażliwy na najmniejsze zlekceważenie. Główne objawy. Występowanie u młodych osób dorosłych oraz w średnim wieku; brak dających się wykazać zmian organicznych. Insufficientła circulatoria chronica cardiaca. Cechy. Objawy psychotyczne mogą kojarzyć się z niewyrównaniem krążenia. Wraz z dolegliwościami w okolicy przedsercowej może powstawać psychiczny stan lękowy. Przejścio­we splątanie z omamami sennymi występuje w przypadkach niewyrównania krążenia i obrzęków. Psychosis Korsakowi. Cechy. Pacjent jest nałogowym alkoholikiem i może dostać się do szpitala w stanie białej gorączki (delirium tremens). Delirium zamiast, jak zwykle, minąć zupełnie, przechodzi w tzw. psychozę Korsakowa, którą często nazywano delirium alcoholicum dla przeciwstawienia i odróż­nienia od delirium tremens lub ostrej halucynozy alkoholowej. Objawy psy­chiczne są wynikiem charakterystycznego połączenia zaburzeń uwagi i pa­mięci, a skutek jest szczególnym rodzajem niepamięci. Pojawia się upośledze­nie zdolności zapamiętywania obecnych wydarzeń, wiodące do amnesia anterograda. W cięższych przypadkach niepamięć może być wsteczna — amnesia retrograda — ale wydarzenia z wczesnego okresu życia są pamiętane dobrze. Pacjent może nie być zorientowany w czasie i miejscu. Charakte­rystycznym objawem skojarzonym z niepamięcią jest szczególne fałszowanie pamięci. Luki pamięciowe są zapełnione wszystkimi rodzajami zmyślonych historii i są opowiadane ze wszelkimi szczegółami. Pseudoreminiscencje są zwykle niestałe i przelotne, a wreszcie rzadko opowiadane dwa razy podob­nie. Niekiedy jednak są one utrwalone. Odczucie czasu jest szczególnie upo­śledzone. W wywiadzie — nadużywanie alkoholu, przypuszczalnie z jakimś napadem białej gorączki; obecność zapalenia wielonerwowego z opa­daniem ręki i stopy; niekiedy afazja, apraksja; zaburzenia przy czytaniu i pi­saniu; jednoimienna hemianopsja; bywa delirium, vertigo, ból głowy, senność, porażenie mięśni ocznych, zapalenie nerwu wzrokowego (polioencephalitis haemorrhagica acuta mesencephali); niekiedy nierówne źrenice, z leniwą re­akcją, czasem nawet objaw Argyll Robertsona. Psychosis e intoxicatione opio. Cechy. W przewlekłych przypadkach wy­stępuje stopniowo upośledzenie władz intelektualnych. Pamięć i zdolność uwagi są upośledzone, a zdolność inicjatywy utracona. Pacjent nie zwraca uwagi na hamulce etyczne, jeśli pragnie otrzymać ten lek. Bywają halucy­nozy z podbarwieniem paranoidalnym lub wyraźnie delirioidalnym. W wywiadzie — przyjmowanie opium (które często pacjent otrzymuje z trudnością); okresy apatii i osłabienia; źrenice wąskie, wielkości łebka od szpilki; powłoki żółtawobrązowe, wygląd kachektyczny; blizny po wstrzykiwaniach podskórnych; test terapeutyczny z Nallylonormorfiną; od­osobnienie i test bezwzględnego odstawienia narkotyku. Cocainismus. Cechy. Pacjenci są aktywni i nadzwyczaj gadatliwi, często powtarzając uwagi wielokrotnie. Są oni stale zajęci, niektórzy z nich piszą nie kończące się listy, a ich wygląd wskazuje na ostre zatrucie. Efekty są jednak przejściowe. Występuje niezdolność do pracy umysłowej, osłabienie poczucia moralności, kłamliwość, drażliwość, upośledzenie zdolności osądu, a niekiedy omamy na temat nieszczęśliwego małżeństwa. Po tych objawach może pojawiać się nieład intelektualny, halucynacje, ale bardziej charakte­rystyczne są stany paranoidalne, z dużą ilością różnych omamów. W wywiadzie — przyjmowanie kokainy (często otrzymy­wanej z trudnością); przyspieszenie tętna; rozszerzenie źrenic; wychudnienie; blizny po zastrzykach podskórnych; łagodne nadciśnienie; uczucie pełzania pod skórą („pluskwa kokainowa"); test abstynencji (nie tak groźny jak przy opium). Dementia senilis et praesenilis (otępienie starcze i przedstarcze). Cechy. Pewien stopień inwolucji, regresji i upośledzenia zarówno sił umysłowych, jak i fizycznych jest zjawiskiem normalnym u człowieka, jeśli żyje on dłużej niż wynosi okres jego maksymalnych sil. Stopień upośledzenia jednak nie zawsze jest współmierny z latami i zmienia się znacznie u różnych osobników. Jeśli ma wystąpić otępienie, jest to proces stopniowy, zaczynający się zwykle utratą pamięci świeżych wydarzeń, utratą wrażliwości, utratą zdolności roz­poznawania twarzy, wyraźnym egotyzmem oraz drażliwością. W miarę mija­nia lat rozwija się rzeczywisty mizoneizm, tak że pacjent nie znosi najmniej­szej zmiany w zwykłym porządku rzeczy. Zaznacza się wyraźna skłonność do reminiscencji. Obraz chorobowy ulega postępującemu pogorszeniu, pojawia się brak inicjatywy intelektualnej, upośledzenie zdolności osądu, utrata rozu­mienia otoczenia i istnienie czysto wegetatywne. Jeśli zmiany takie zaczy­nają się wcześniej niż w sześćdziesiątym roku życia, mówi się o otępieniu przedstarczym (morbus Alzheimeri). Intoxicatio chronica amphetamino. Cechy. Może pojawiać się psychoza wskutek zatrucia, cechująca się rozwojem halucynacji i omamów o charak­terze paranoidalnym. W wywiadzie — przyjmowanie amin sympatykomimetycz-nych; nerwowość; niepokój; bywa nadciśnienie, częstoskurcz, rozszerzenie źrenic, bezsenność i brak apetytu. Psychoses symptomaticae. Cechy. Psychozy w chorobach zakaźnych i w wy­czerpaniu mają bardzo podobny obraz i często kojarzą się w klinice. Spląta­nie i majaczenie są charakterystycznymi objawami psychicznymi. Mówi się, iż gorączka i zakażenie są pod niektórymi względami miernikiem równowagi psychicznej osobnika. Określenie „majaczenie zakaźne" obejmuje zaburzenia psychiczne, które rozwijają się wcześnie w chorobach zakaźnych. Majaczenie gorączkowe oznacza splątanie lub majaczenie, towarzyszące zwyżce gorączki. Rzeczywista psychoza z wyczerpania rozwija się po ciężkim wyczerpaniu z jakiejkolwiek przyczyny. W postaci znanej jako „majaczenie w zapaści" występuje splątanie, które może być łagodne (zmieszanie), lub raczej halu­cynacje, głębokie' przyćmienie świadomości, dezorientacja i rojenia senne. Ostra psychoza halucynacyjna jest mniej ostra niż wyżej podane, ale o tym samym ogólnym charakterze psychicznym, z przyćmieniem świadomości, splą­taniem, różnopostaciowymi zwiewnymi halucynacjami, o przebiegu długotrwa­łym, często wielomiesięcznym. Delirium tremens (biała gorączka; psychosis alcoholica acuta). Cechy. Jak to sugeruje nazwa, w delirium tremens występuje tremor i delirium. Drżenie dotyczy szczególnie małych mięśni rąk, twarzy i języka, ale może być uogól­nione. Delirium jest ostrym splątaniem z halucynacjami. Dezorientacja jest często zupełna. Przeważają omamy wzrokowe, przybierające charakterystycz­ną postać zwierząt o obrzydliwym i strasznym wyglądzie. Pacjent jest w sta­łym Tuchu, zdejmując owady z siebie i odpędzając odrażające zwierzęta. Bywa bezustanne mówienie i krzyk ze strachu. Jednak przerażenie występuje nie zawsze, a w obrazie mogą dominować omamy senne odnoszące się do zawodu pacjenta (delirium professionale). Tumor cerebri (guz mózgu). Cechy. Objawy psychiczne występują częściej w guzach okolicy czołowej. Obserwuje się zmiany charakteru, drażliwość, dziecinność, niestałość emocjonalną ze skłonnością do otępienia i pewnego przyćmienia świadomości. Niekiedy pojawiają się halucynacje. Czasem — zwłaszcza w guzach płata czołowego — bywa wesoła, szczęśliwa dyspozycja psychiczna z tendencją do żartów i zabawiania się czyimś kosztem. Lues cerebri (kiła mózgu). Cechy. Delirium acutum może rozwijać się w czasie wczesnych objawów drugiego okresu choroby. Później, w wyniku zmian zakrzepowych, mogą pojawiać się objawy otępienia. Spotyka się liczne różnorodne obrazy zmian psychicznych; głównymi z nich są: proste osłabie­nie intelektu na tle kiły; pseudoparalysis syphilitica; postacie paranoidal-ne połączone z wiądem; postacie paranoidalne bez wiądu; epizody przypo­minające padaczkę; krótkotrwałe stany splątania halucynacyjnego; za­burzenia psychotyczne skojarzone z kiłą serca; psychozy przypominające psychozę maniakalno-depresyjną; zaburzenia psychiczne wskutek kiły jako urazu psychicznego; różnego stopnia upośledzenie rozsądku, kon­stytucja psychopatyczna itd. Apoplexia (haemorrhagia cerebri). Cechy. Choroba psychiczna, następu­jąca po udarze, jest zwykle jednym z uszkodzeń, które postępuje aż do otę­pienia, jeśli uszkodzenie jest rozległe. Jeśli istnieje afazja, otępienie jest szybsze i całkowite. Bywa padaczka. Często występuje nadmierna pobudli­wość. Psychoses posttraumaticae (psychozy pourazowe). Cechy. Częstsze zmiany psychiczne zjawiają się po urazie, mają charakter histeryczny łub psycho-nerwicowy. Niekiedy po urazach głowy bywa ostre, a czasem przewlekające się delirium (podobne do typu Korsakowa). Niekiedy po urazie głowy stwier­dza się pewne określone zmiany osobowości o charakterze drażliwości i uczu­ciowości, a czasem nawet objawy paranoidalne. Rzadko w następstwie urazu głowy występuje powoli postępujące otępienie, które przejawia się w ogól­nym braku wydajności w życiu pacjenta. Encephalitis epidemica (encephalitis lethargica). Cechy. Na początku cho­roby objawy psychiczne cechują się często drażliwością, a często stwierdza się delirium z halucynacjami* i omamami. Są one bardziej skłonne do wystę­powania nocą; mogą być obecne w ciągu dnia, jeśli stan psychiczny cechuje osłupienie (stupor) obok normalnych władz umysłowych. Ospałość występuje zwykle w kilka dni po pojawieniu się pierwszych oznak choroby. Początkowo jest to po prostu senność ze stałą chęcią snu. W ciągu kilku dni pojawia się wyraźniejsza ospałość i letarg. Z zasady pacjenta można łatwo pobudzić, gdy znajduje się on w głębokim odrętwieniu; pobudzony przejawia on nor­malny intelekt, jest dobrze zorientowany, ma dobrą pamięć, a często wyka­zuje niespodziewanie ostrą percepcję i zdawanie sobie sprawy z tego, co działo się wokół niego. Niektórzy pacjenci wypowiadają się wyraźnie żarto­bliwie, obracając wszystko w żart lub dowcip. Często występuje uderzający brak oceny powagi ich stanu i całkowity brak lęku lub obawy. Spotyka się jednak i przypadki, w których pojawiają się objawy padaczki, maniakalne oraz ostre psychotyczne. Mogą występować omamy, halucynacje i majacze­nia, a niekiedy nawet drgawki. Ta postać jest nieczęsta. Epilepsia. Cechy. Zmiany psychiczne spotyka się nierzadko. Można je ująć w następujące grupy: psychozy napadowe, które poprzedzają lub następują po objawach drgawkowych; psychozy, które zastępują drgawki, lub psy­chiczny równoważnik epilepsji i degradacja padaczkowa. Różne postaci rzeczywistych psychicznych odchyleń od normy lub per-wersji spotyka się albo przed, albo po napadzie padaczki. Obejmują one stany halucynacji, omamów, maniakalne, melancholii i psychasteniczne. Objawy psychiczne mogą w niektórych przypadkach zastępować napad drgawek, składając się z wykonania prostych czynności automatycznych. Może występować mania padaczkowa lub pobudzenie, jak również przejścio­we stany omamów lub katatoniczne osłupienie padaczkowe. Może występować stopniowy rozwój upośledzenia intelektualnego, spo­wolnienie kojarzenia i myślenia, upośledzenie pamięci, drażliwość lub apa­tia. Bywają obecne omamy paranoidalne lub halucynacje. Psychosis involutiva (melancholia involutiva). Cechy. W tej chorobie, która ściśle wiąże się z psychozą maniakalno-depresyjną, depresja występuje w średnim lub późnym wieku; charakteryzuje się ona klinicznie przewlekłym przebiegiem oraz dręczącymi omamami, bezsennością, niepokojem, lękliwością, podnieceniem nierealnymi ideami i omamami somatycznymi. Występowanie w średnim lub podeszłym wieku; brak do­wodów miażdżycy mózgu; niekiedy bezsenność, brak apetytu, utrata wagi ciała, łatwe męczenie się, ustanie miesiączkowania, bóle głowy itd.; brak swoistych zmian neurologicznych; negatywne wyniki badań serologicznych. Dementia arteriosclerotica seu e hypertensione (otępienie miażdżycowe). Cechy. Choroba ta kojarzy się z postępującym upośledzeniem zdolności umy­słowych wskutek istnienia ognisk rozmiękania mózgu. Wskutek rozległości uszkodzeń obraz może przypominać niedowład, ale chory jest bardziej zaawansowany w latach, niż to ma miejsce zwykle w tej chorobie. W niektó­rych przypadkach pojawiają się tylko objawy nerwowe, drażliwość, zapomina­nie, myśli hipochondryczne lub stany podobne do paranoidalnych; obraz jed­nak przez długi czas praktycznie nie zmienia się. W innych przypadkach za­znacza się postęp choroby z napadami padaczkopodobnymi, rozwojem obja­wów ogniskowych i posuwającym się otępieniem, które osiąga znaczny sto­pień. Uraemia (mocznica). Cechy. Samozatrucie, które rozwija się w wyniku cho­roby nerek, jest powodem objawów ostrego splątania ze zmiennymi omamami, halucynacjami, przyćmieniem świadomości, niepokojem, a często z majacze­niami związanymi z zawodem. Omamy mogą być wspaniałe lub przygnębia­jące. W przypadkach podostrych niekiedy rozwija się stan podejrzliwości, lękliwości, z luźno usystematyzowanymi omamami prześladowczymi. Diabetes mellitus. Cechy. Zaburzeniem psychicznym połączonym z ciężką, nie kontrolowaną cukrzycą, jest zwykle depresja z melancholijnymi myślami o grzechu, ruinie i zwykle myślami hipochondrycznymi, szczególnie w odnie­sieniu do wydalania cukru. Dość często występują omamy prześladowcze. Obraz ten występuje obecnie rzadko przy wczesnym rozpoznaniu i odpowied­nim leczeniu. Myxoedema. Cechy. Stan psychiczny skojarzony z obrzękiem śluzowatym cechuje się głupkowatością, obojętnością i apatią, przechodzącą w otępienie. Występuje stopniowe upośledzenie pamięci, brak zdolności skupiania uwagi, powolność kojarzenia i utrudnienie rozumienia. Niekiedy rozwija się łagodne splątanie z pobudzeniem. Cretinismus. Cechy. Brak rozwoju umysłowego może sięgać od łagodnego niedorozwoju do znacznej degradacji. Morbus Graves-Basedowi. Cechy. Przeważającym objawem psychicznym jest lęk i niepokój. Niekiedy występują omamy słuchowe i wzrokowe. Chory słyszy głosy, mówiące przykre rzeczy. Wraz z tymi omamami występują stany lęku i podniecenia. Ciężkie przypadki ostrego zatrucia tarczycowego, z maja­czeniami, widuje się niekiedy po zabiegach operacyjnych na tarczycy. Mniej częste przyczyny. Pseudoparesis alcoholica; hallucinosis alcoholica; pseudoparanoia alcoholica; psychosis paranoides senilis; psychosis sympto­matica (gastrointestinalis) (splątanie z następowym ostrym majaczeniem); chorea Sydenhami (chwiejna); chorea Huntingtoni; paralysis agitans (nie­wielkie upośledzenie); sclerosis multiplex (niewielkie upośledzenie z chwiej-nością emocjonalną; pacjent bardzo łatwo śmieje się i krzyczy); pellagra (delirium); influenza; degeneratio lenticularis progressiva; diplegia cerebri congenita; hypoglycaemia (odczyn na insulinę; hypoglycaemia idiopathicum; hyperinsulinismus primarius); encephalitis St'. Louis; encephalit s e toxoplas-mose; intoxicatio pathologica; syndroma Wernicke (polioencephalitis hae-morrhagica superior acuta); encephalopathia wskutek niedostatku kwasu niko­tynowego; syndroma Marchiafava; syndroma Picki; gumma intracranial; psy­choza polekowa lub wskutek innych zewnątrzpochodnych toksyn (marihuana, pochodne barbiturowe, apresolina, antabus, ołów, rtęć, pochodne arsenowe, tlenek węgla, naparstnica, bromki, kortykoidy, acetanilid, fenacetyna, tran-kwilizery, sulfonal, chloral, trional itd.); morbus Addisoni; meningitis; embo-lia cerebri; low-salt-syndrome; cholaemia; hypoparathyreoidismus; hyperpara-thyreoidismus; niedobór magnezu; porphyria.