Obwódka starcza (arcus senilis). Cechy. Jest to nieprzezierny, nieostro od­graniczony, szarawy, częściowy lub całkowity pierścień na obwodzie rogówki. Jest spowodowany złogami ziarenek tłuszczowych i występuje zwykle u ludzi starszych. Starszy wiek; suchość skóry; włosy cienkie i siwe; stward­nienie tętnic; ogólne osłabienie. Zapalenie miąższowe rogówki (keratitis parenchymatosa). Cechy. Cierpienie zaczyna się od jednego lub kilku szarawych ognisk nacieczenia w rogówce, położonych bądź to centralnie, bądź obwodowo, które rozprzestrzeniają się stopniowo, w końcu zajmując całą rogówkę. Powierzchnia rogówki jest wtedy nachuchana i przypomina mleczne szkło. Pojawiają się głębokie naczynia krwionośne, które wrastają do rogówki. Cierpienie jest zwykle obustronne. Występowanie pomiędzy 5 i 15 rokiem życia u osobników z kiłą wrodzoną; światłowstręt, łzawienie, ból i zaburzenia widzenia; okres trwania — kilka miesięcy z wessaniem się nacieków; czasami pozostają zrosty tylne, zmiany w tęczówce i naczyniówce, męty w szklistce, zarośnięcie źre­nicy; zmętnienie rogówki. Pryszczykowe zapalenie rogówki (keratitis phlyctenularis). Cechy. Na ro­gówce pojawia się jeden lub kilka małych, szarawych lub żółtawych guzków, otoczonych polem przymglenia, które pękają, tworząc powierzchowne owrzo­dzenia. Występowanie u dzieci skrofulicznych i źle odżywionych; miejscowe przekrwienie, światłowstręt i kurcz powiek; gojenie się z tworze­niem blizn lub bez. Wrzód rogówki (ulcus corneae). Cechy. Wrzód zaczyna się mętnym, szara­wym lub szarawożółtym nacieczeniem ograniczonej części rogówki; następuje zropienie, z ubytkiem tkanki. W okolicy nacieku występuje prawie zawsze szarawe nacieczenie. Stwierdza się zawsze nastrzyknięcie rzęskowe znacznego stopnia. Ból, światłowstręt, łzawienie i kurcz powiek; zielone bar­wienie się powierzchni owrzodzenia za pomocą fluoresceiny (roztwór 2°/o); może wystąpić zapalenie tkanek otaczających, ropostek; może dojść do perfo­racji rogówki, gojenia się z pozostawieniem zmętnienia i uwypuklenia ro­gówki. Ostra jaskra (glaucoma acutum). Cechy. Rogówka jest przymglona lub na-chuchana na skutek obrzęku. Jest niewrażliwa i często wykazuje punkciko-wate zmętnienia. Występuje znacznego stopnia ciemnoczerwone nastrzyk­nięcie dokołarąbkowe, żyły nadtwardówkowe są rozszerzone. W okresie prodromalnym zamglenie widzenia; ostry po­czątek z gwałtowną utratą widzenia, silnym bólem oczu i bólem głowy; po­wieki obrzęknięte, obrzęk spojówki; płytka komora przednia; źrenica rozsze­rzona, owalna i nieruchoma; tęczówka przekrwiona, o zatartym rysunku i zmienionym zabarwieniu, przymglenie ośrodków optycznych; wzmożone ciśnienie śródgałkowe. Ostre zapalenie tęczówki (iridocyclitis). Cechy. Czasem stwierdza się pył­kowe osady na błonie Descemeta (keratitis punctata). W postaci ropnej zapale­nia Łączówki i ciałka rzęskowego rogówka jest przymglona. Zapalenie rogówki w trądziku różowatym (keratitis ex acne rosacea). Cechy. W okresach wczesnych występują guzki w rodzaju pryszczyków w okolicy rąbka, z naciekami i unaczynieniem na brzegu rogówki. Nacieki w tym schorzeniu tworzą szare przymglone pola, które mają skłonność do owrzodzeń. Blizny po wrzodach rogówki. Cechy. W zależności od intensywności zmęt­nienie rogówki powstałe na skutek owrzodzenia nazywa się mgiełką (o ile jest delikatne), plamką (jeśli stanowi wyraźne szare pole) lub bielmem (o ile jest intensywne, o białym zabarwieniu). Jeśli tęczówka jest przyrośnięta do tkanki bliznowatej, to stan taki nazywamy bielmem zrośniętym, które jest skutkiem zrostów przednich. Może wystąpić znaczne upośledzenie widzenia. Mniej częste przyczyny. Zapalenie rogówki z powodu niedomykalności szpary powiekowej; zapalenie porażenne rogówki; rozmięknienie rogówki; pęcherzykowe zapalenie rogówki (opryszczka rogówki); powierzchowne punk­cikowate zapalenie rogówki; głębokie zapalenie rogówki (jako powikłanie ospy, półpaśca powiek i gałki ocznej, ospy wietrznej, nagminnego zapalenia przyusznic, zimnicy, grypy); pasmo wate zwyrodnienie rogówki; awitamino­za A; suche zapalenie rogówki (zapalenie nitkowate rogówki); pęcherzyca; pieniążkowe zapalenie rogówki; nieżyt wiosenny; zapalenie rogówki pora-żenne (opryszczka w chorobach gorączkowych, uraz zwoju Gasserà, półpasiec powiek i gałki); zapalenie rogówki w obrzęku śluzowatym; skrzydlik; rodzinne zapalenie rogówki; zwyrodnienie nabłonkowe Fuchsa; łuszczyca.