rozpoznanie i różnicowanie
Rozpoznanie przewlekłego zapalenia kłębków nerkowych na ogół nie nastręcza większych trudności i opiera się na stwierdzeniu nadciśnienia, obrzęków, bladości twarzy i charakterystycznych zmian w moczu (wie-lomocz z niskim stale ciężarem gatunkowym, białkomocz, krwinki i wałeczki). Jednak w wielu przypadkach o przebiegu niecharakterystycznym, o niezupełnie wyraźnym obrazie klinicznym mogą być duże trudności w różnicowaniu z innymi zespołami o podobnych objawach. Zwłaszcza łagodnie i często bez wyraźnego nadciśnienia i znaczniejszego białkomoczu przebiegające przewlekłe zapalenie nerek trudno jest nieraz należycie ocenić i odróżnić od stosunkowo niewinnego, tzw. resztkowego białkomoczu bez uszkodzenia czynności nerek, trwającego nieraz dość długo po ostrej infekcji lub od tzw. „fizjologicznego" ortostatycznego białkomoczu. Jednak utrzymująca się stale obecność wyługowanych krwinek i wałeczków, niewielka zwyżka ciśnienia, pewne ograniczenie zdolności zagęszczenia, często narastające z biegiem czasu, wreszcie stopniowo zmniejszające się wskaźniki czynnościowe nerek — głównie współczynnik oczyszczania mocznika i kreatyniny, nawet przy prawidłowym poziomie tych ciał we krwi — mogą skierować uwagę lekarza na istotny charakter toczącej się sprawy chorobowej. Właściwie postawione rozpoznanie ma w tych przypadkach duże znaczenie dla rokowania i leczenia. Bardzo trudne bywa nieraz stwierdzenie, czy ma się do czynienia z zapaleniem ostrym —czy z zaostrzeniem przewlekłego zapalenia kłębków nerkowych. Otóż przerost serca, wysoki poziom ciśnienia zwłaszcza rozkurczowego, wyraźne zmiany w dnie oka, niedokrwistość, hipoproteinemia, izostenu-ria i poliuria przemawiają za przewlekłym charakterem choroby. Znaczne trudności może przedstawiać odróżnienie podostrego zespołu nerczycowe-go od przewlekłej nerczycy lipoidowej, szczególnie jeżeli na początku zachorowania nie było wyraźnej ostrej infekcji, jak to się zdarza nierzadko w zespole nerezycowym. Obraz kliniczny i zasadnicze zmiany humoralne — hipoproteinemia, odwrócenie wskaźnika A/G w surowicy, hiper-lipemia — są w obydwu postaciach jednakowe. Odróżnienie to może mieć znaczenie tylko ze względu na rokowanie, gdyż w zespole nerczycowym może wystąpić wcześniejszy zwrot w kierunku niedomogi nerek. W takich przypadkach stwierdza się w moczu krew (makroskopowo lub mikroskopowo), zwyżkę ciśnienia, zmiany w dnie oka, wreszcie pogorszenie się wskaźników czynnościowych nerek — współczynnika oczyszczania mocznika, kreatyniny, próby fenolosulfoftaleinowej, które w nerczycy lipoido-wej mogą nie wykazywać w ciągu stosunkowo długiego czasu znaczniejszych odchyleń.
W każdym przypadku znacznego upośledzenia czynnościowego nerek musi się brać pod uwagę inne przewlekłe choroby o podobnym przebiegu klinicznym, jak złośliwą fazę w przebiegu choroby nadciśnieniowej, przewlekłe zapalenie śródmiąższowe lub zapalenie miedniczek nerkowych dwustronne na tle obustronnej kamicy z wodonerczem, zwyrodnienie torbielkowate nerek, przewlekła gruźlica nerek, guzkowate zapalenie okołotętnicze nerek, wreszcie zmiany w nerkach w przebiegu liszaja rumieniowatego rozsianego. Odróżnienie przewlekłego zapalenia kłębków z wtórną marskością nerek od złośliwego okresu choroby nadciśnieniowej może być czasem niemożliwe, szczególnie jeżeli dotyczy osób starszych.
W niektórych przypadkach udaje się w wywiadzie ustalić przebyte ostre zapalenie kłębków nerkowych, co oczywiście upoważnia do rozpoznania przewlekłej sprawy zapalnej. Szybki postęp choroby i stale utrzymujący się bardzo wysoki poziom ciśnienia skurczowego i rozkurczowego (np. 250/150 mm Hg lub wyżej) u osobników w wieku poniżej lat 30 — przemawia raczej za nadciśnieniem złośliwym. W wielu przypadkach wymienionych wyżej stanów chorobowych rozstrzygnięcie wątpliwości róż-nicowo-rozpoznawczych nie jest możliwe bez wszechstronnej analizy klinicznej ze szczególnym uwzględnieniem wyników etiologicznych i bez badania urologicznego.