Żyły mogą być bardziej widoczne w stanach wychudnienia wskutek ścienczenia podskórnej podściółki tłuszczowej. Zmienione żylakowato żyły po­dobne do żylaków kończyn dolnych występują rzadko jako stan nadwrażli­wości lub dziedziczny. Jednak w żadnym z tych przypadków nie ma miejsca odwrócenie kierunku prądu krwi. Jeśli rozszerzenie żył jest znaczne i połą­czone z ich krętym przebiegiem, stan taki zawsze ma duże znaczenie roz­poznawcze, zwłaszcza jeśli kierunek prądu krwi jest odwrócony. Kierunek prądu krwi bada się przez wyciśnięcie krwi z części żyły w miejscu, gdzie nie ma odgałęzień bocznych, przy pomocy dwóch palców, a następnie przesu­wając palce w przeciwnych kierunkach i jednocześnie uciskając tę żyłę; po opróżnieniu w ten sposób pewnego odcinka rozszerzonej żyły podnosi się jeden z palców i odnotowuje czas potrzebny na ponowne jej wypełnienie; postępowanie powtarza się, tym razem podnosząc drugi palec. Normalnie krew płynie od góry ku dołowi żyły w żyłach dolnych dwu trzecich ściany brzucha; jeśli krew płynie z dołu do góry, niewątpliwie ma miejsce zamknięcie żyły głównej dolnej. Złośliwy proces wewnątrz jamy brzusznej. Cechy. Złośliwe procesy powo­dują zamknięcie żyły głównej dolnej, co wystarcza do spowodowania żyla-kowatości żył obocznych zdecydowanie częściej niż w guzach niezłośliwych. Zamknięcie powoduje nowotwór złośliwy za pośrednictwem wtórnie zajętych węzłów chłonnych zaotrzewnowych lub atakując żyłę główną dolną na dro­dze bezpośredniego szerzenia się wzdłuż żyły, co wiedzie do zamknięcia jej światła. Jeśli wcześnie występuje wyraźna żylakowatość żył powierzchow­nych w przypadku z umiarkowanym wodobrzuszem, istnieje prawdopodo­bieństwo, iż oba objawy są skutkiem nowotworu złośliwego. Bardzo możliwe jest występowanie symetrycznych obrzęków kończyn dolnych oraz białko­moczu i krwiomoczu. Żylakowatość obserwuje się w zakresie żył dolnej oko­licy ściany jamy brzusznej, z odwróconym w nich kierunkiem prądu krwi z dołu do góry, a wywiad chorobowy jest względnie krótki. Ascites (wodobrzusze). Cechy. Jeśli ciśnienie wewnątrz jamy brzusznej staje się dostatecznie duże, aby zamknąć żyłę główną dolną, występuje rozsze­rzenie żył brzusznych oraz dolnych żył klatki piersiowej. Jest to zwykle póź­ny objaw takiego mechanicznego zamknięcia. Guz brzucha dużych rozmiarów. Cechy. Duża torbiel jajnika lub znaczne powiększenie wątroby czy śledziony — jeśli doprowadza do uciśnięcia żyły głównej dolnej, jak w wodobrzuszu — powoduje rozwój krążenia obocznego, co znajduje wyraz w rozszerzeniu i krętym przebiegu żył powierzchownych brzucha. Cirrhosis hepatis (alcoholica seu periportalis; marskość wrotna wątroby). Cechy. Żyły sutkowe i nadbrzuszne są zwykle jedynymi rozszerzonymi w tej chorobie. Klasyczna głowa meduzy wskutek żylakowatości żył wokół pępka jest zjawiskiem bardzo rzadkim, co najmniej przed wystąpieniem znacznego wzrostu ogólnego ciśnienia wewnątrz jamy brzusznej wskutek ucisku przez wodobrzusze; pojawia się to późno. Za marskością wrotną wątroby bardzo przemawiają znamiona pajączkowate okolicy karku oraz barków. Thrombosis venae cavae inferioris (zakrzep żyły głównej dolnej). Cechy. Żylakowato zmienione żyły dolnej części brzucha są wczesnym objawem. Za­krzep zwykle szerzy się ku górze żyły głównej dolnej, wychodząc z jednego z odgałęzień w zakresie kończyny dolnej lub miednicy. Prąd krwi ma kieru­nek z dołu ku górze. Obrzęk kończyn dolnych (zwykle jedna kończyna wcześ­niej niż druga ulega obrzękowi i jest bolesna wskutek zakrzepowego zapale­nia żył); niekiedy wodobrzusze; czasem białkomocz i krwiomocz (jeśli proces osiągnął żyły nerkowe); brak obrzęków powiek oraz twarzy. Tumor mediastini (guz śródpiersia). Cechy. Duży guz środkowego lub tyl­nego śródpiersia może zwężać żyłę główną dolną, powodując obrzęki kończyn dolnych, wodobrzusze oraz przepełnienie krwią powierzchownych odgałęzień tego wielkiego pnia żylnego. Mniej częste przyczyny. Aneurysma partis ascendentis aortae thoracalis; thrombosis venae portae; aneurysma aortae abdominalis; dilatatio ventricidi; thrombosis venae cavae inferioris; syndroma Cruveilhier-Baumgartenl.