A A A

ROZWÓJ PRANERCZA

Pranercze (mesonephros) zawiązuje się nieco później niż przednercze. Ten filo-i ontogenetycznie drugi z kolei narząd moczowy rozwija się kaudalnie od pierwszego, częściowo z nefrotomów, częściowo z dalej do tyłu położonego pasma nie podzielonej na nefrotomy tkanki nerkotwórczej sięgającego do ostatnich somitów lędźwio­wych. Z zawiązków tych różnicuje się w każdym pranerczu około 80 kanalików. O ile kranialne kanaliki pranercza rozwijające się z nefrotomów zachowują, po­dobnie jak zawiązki przednercza, swój układ metameryczny, o tyle kanaliki dalej do tyłu położone utrącają go; tu z każdego odcinka tkanki nerkotwórczej odpowiadającego jednemu prasegmentowi z reguły powstaje nie jeden, lecz kilka kanalików; tym się tłumaczy ich znaczna liczba. Kanaliki pranercza uchodzą do utworzonego już po­przednio przewodu przednercza, który przyjmuje teraz nazwę przewodu pranercza (ductus mesonephricus) albo kanału Wolffa. Do wolnego, ślepego końca każdego kanalika pranercza wpukla się odchodząca od aorty tętniczka, rozgałęzia się w tym wpukleniu na kłębek naczyń włosowatych, ściany zaś kanalika obejmując kłębek tworzą dwuścienną torebkę kłębka (Bowmana). Zamiast pojedynczego kłębka zewnętrznego, jak w przednerczu, w pranerczu powstają liczne kłębki wewnętrzne, tzw. kłębki nerkowe (Malpighiego). Torebka kłębka wraz z kłębkiem tworzą ciałko nerkowe (Malpighiego), szczelinowate zaś światło pierwotnego kanalika leżące między zewnętrzną a wewnętrzną blaszką torebki kłębka tworzy komorę tego ciałka. W dalszym odcinku kanalika możemy następnie wyróżnić część zbliżoną do ciałka nerkowego, tzw. część główną, czyli wydzielniczą, i część dalszą uchodzącą do przewodu pranercza, tzw. część zbiorczą. Całość kanalika pranercza wraz z ciałkiem nerkowym tworzy anatomiczną i czynnościową jednostkę zwaną nefronem pranercza. W obrębie ciałka nerkowego odbywa się ultrafiltracja osocza krwi płynącej przez włośniczki kłębka. Przedostający się do komory ciałka przesącz ulega następnie w części głównej kanalika zagęszczeniu i przetworzeniu w ostateczną wydalinę, czyli w mocz pranercza i odpływa częścią zbiorczą kanalika, a następnie przewodem pra­nercza do steku. Różnicowanie się kanalików pranercza rozpoczyna się w kranialnej części narządu i stopniowo postępuje w kierunku kaudalnym. Wkrótce jednak zaczyna się proces zanikania pranercza, również począwszy od kanalików kranialnych, wraz z odpowiadającym odcinkiem przewodu pranercza. Zachowuje się tylko kilka do kilku­nastu kanalików w okolicy lędźwiowej, które jednak ulegną później przebudowie i wejdą w skład najądrza i nadjajnika.