Nienormalne zabarwienie skóry bywa miejscowe lub uogólnione, wywołane przyczynami pochodzenia miejscowego lub ogólnego. Przebarwienie skóry bywa wynikiem istnienia nadmiernych ilości normalnych fizjologicznie barw­ników (hemoglobina, melanina, karoten) lub odkładania się innych barwników pochodzenia wewnętrznego lub zewnętrznego. Odbarwienie skóry może być skutkiem zmniejszenia ilości jednego lub kilku normalnie występujących barwników w następstwie zmian ich wyglądu pod wpływem niektórych czyn­ników anatomicznych lub fizjologicznych. Przebarwienie skóry może przybie­rać postać zabarwienia żółtego, hemoglobinowego, melaninowego, metaliczne­go lub mieszanego. Barwny pot (chromhidrosis) bywa mylony z przebarwie­niem, lecz można go zmyć eterem lub chloroformem. Niektóre przewlekłe, swędzące choroby skóry wywołują przebarwienie. Piegi (lentigo) są tak pow­szechne, że nie zasługują na większą uwagę. Niektóre z podanych niżej przy­padków nie są prawdziwymi przebarwieniami. Icterus. Cechy. Żółtaczka jest najczęstszą przyczyną żółtego zabarwienia skóry. Jest ona uchwytna klinicznie w jasnym świetle, kiedy wskaźnik żół­taczkowy osiągnie 20 do 25. Bilirubina w nadmiernych ilościach barwi skórę na żółto z natężeniem stosownie do poziomu bilirubinemii i następczego za­barwienia tkanek. Zasadniczo żółte zabarwienie skóry w żółtaczce czasem na­biera zielonawego odcienia w obecności znacznych ilości biliwerdyny (ponad 0,3 mg°/o w surowicy); niekiedy spotyka się brązowe zabarwienie skóry u osób cierpiących na przewlekłą żółtaczkę. Żółte zabarwienie skóry w żół­taczce zaznacza się bardziej w pewnych okolicach, a mianowicie na twardów­kach, błonach śluzowych i w niektórych okolicach skóry w górnej części ciała. Carotenaemia (carotenodermia; xanthosis). Cechy. Dłonie, stopy i skrzy­dełka nosa są pomarańczowe lub cytrynowożółte, jako wynik nadmiaru karo­tenu w ustroju, który barwi surowicę i skórę. Czasami zabarwienie jest roz­lane, ale nie zabarwia ono twardówek i błon śluzowych. W wywiadzie — nadmierne spożywanie pokarmów boga­tych w karoten. Stan ten bywa powiązany z obniżeniem przemiany materii i zależy od zaburzenia przemiany karotenu w witaminę A w wątrobie. Towa­rzyszy temu niekiedy zmniejszenie zawartości androgenów; brak określonych dolegliwości; stopniowe znikanie przebarwienia po zaprzestaniu nadmiernego dowozu lub po usunięciu zaburzenia metabolicznego. Cyanosis. Cechy. Odcień niebieskiej barwy skóry w sinicy zmienia się od głęboko purpurowoniebieskiego do barwy heliotropu wskutek krążenia nad­miernych ilości zredukowanej hemoglobiny. Chloasma. Cechy. Na skórze stwierdza się liczne, nie wzniesione, brązowe lub czarniawe plamy, często symetryczne i słabo odgraniczone, zwykle umiej­scowione na twarzy. Poza tym oprócz zajęcia skóry występuje przebarwienie obwódki brodawki sutkowej i skóry zewnętrznych narządów płciowych. Comedones multipliées. Cechy. Twarz wydaje się pigmentowana i przypo­mina srebrzycę. Obecność zaskórników. Morbus Addisoni. Cechy. Skóra jest barwy brązowej; początkowo przebar­wienie ogranicza się do twarzy i rąk, ale później zwykle uogólnia się. Barwa zmienia się od jasnożółtej do ciemnobrązowej lub czarnoszarej. Przebarwie­nie bardziej zaznacza się na odkrytych częściach powłok i częściach narażo­nych na ucisk i drażnienie (pasek). Błony śluzowe są również przebarwione, a barwnik jest zwykle rozmieszczony plamkowato. Niekiedy widuje się poza uogólnionym brązowym przebarwieniem pigmentowane ciemne plamki. Występowanie zwykle między 20 a 40 rokiem życia; skryty początek; postępujące osłabienie; niskie ciśnienie krwi; osłabienie czynności serca; utrata łaknienia; wymioty i biegunka w przełomach choroby; obniże­nie zawartości sodu w surowicy; zwiększenie zawartości potasu w surowicy; zmniejszenie zawartości 17-ketosterydów w moczu. Pellagra. Cechy. Skóra staje się ciemnoczerwona; pewne przebarwienie po­zostaje po ostrym rzucie, zwykle w odsłoniętych okolicach. Biegunka; otępienie umysłowe; rumień (grzbiety rąk, twarz, szyja i stopy); czerwony język. Peritonitis tuberculosa. Cechy. Brązowe zabarwienie skóry jest sporadycz­nym objawem i szczególnie zaznacza się na skórze brzucha. Powolny początek; brzuch tkliwy; bębnica, puchlina brzuszna; gorączka; zaparcie; obecność ognisk gruźliczych w innych miej­scach; próba biologiczna. Naevus (znamię wrodzone). Cechy. Niekiedy żółtawe i brodawkowate zna­miona pokrywają duży obszar powierzchni skóry. Mogą pokrywać dolną część tułowia i górną część ud. Obecność od urodzenia. Varices. Cechy. Skóra w sąsiedztwie żylaków często ulega miejscami prze­barwieniu; niekiedy duży obszar skóry może mieć zmienioną barwę. Obecność żył. Przebarwienia u włóczęgów. Cechy. U osobników tych może występować ciemnobrązowe zabarwienie skóry na skutek drażnienia przez wszy i brud. Wywiad; wyeliminowanie innych przyczyn; znalezienie wszy. Chloasma gravidarum. Cechy. Twarz może wykazywać brązowe przebar­wienia; tułów i kończyny bywają także wciągnięte w sprawę chorobową. Stan ten zwykle znika po porodzie. Brak miesiączki; z rana nudności i wymioty; mrowienie brodawek sutkowych; powiększenie gruczołu piersiowego; powiększenie ma- cicy z rozpulchnieniem szyjki. Argyria. Cechy. Skóra jest niebieskoszarej lub łupkowatej barwy. Zmiany występują powszechnie na powłokach i błonach śluzowych, lecz najwyraźniej na twarzy i rękach. W wywiadzie — długotrwałe stosowanie soli srebra. Haemochromatosis (diabete bronze; cukrzyca brązowa). Cechy. Barwa skóry zmienia się od ciemnobrązowej do ołowiowej lub niebieskoczarnej. Badanie bioptyczne wykazuje obecność hemosyderyny w skórze. Osłabienie; powiększenie wątroby; cukrzyca; częste wy­stępowanie choroby serca; czasem objawy niedoczynności gruczołów płcio­wych; zwiększony poziom żelaza w osoczu; biopsja wątroby. Morbus Graves-Basedowi. Cechy. Plamy lub uogólnione przebarwienie zda­rzają się dość często. Wytrzeszcz; powiększenie tarczycy; drżenie; przyśpiesze­nie czynności serca; wzmożona podstawowa przemiana materii; zwiększenie zawartości jodu związanego z białkiem w surowicy. Pityriasis versicolor (łupież pstry). Cechy. Żółtawobrązowe plamki mogą zlewać się, pokrywając duże obszary ciała. Głównie zajęte są klatka pier­siowa i grzbiet, a mogą być wciągnięte również barki, szyja i górne koń­czyny. W wywiadzie — występowanie małych, brązowej barwy plamek, które zlewają się; obecność odosobnionych wykwitów; otrębiaste łuski, kiedy skóra jest sucha; w zeskrobinach grzybnie Malassezia furfur. Intoxicatio arseno chronica. Cechy. Intensywne zabarwienie skóry pojawia się przy długim stosowaniu arsenu. Przy intensywnej kuracji salwarsanem występuje złuszczające zapalenie skóry. Zwykle stwierdza się nadmierne rogowacenie dłoni i podeszew. Główne objawy. Wywiad; depresja i rozdrażnienie; zarumienienie i prze­krwienie skóry; obrzmienie powiek; czasem zaczerwienienie lub krwawienie dziąseł bądź ślinienie się; nudności, wymioty, biegunka; czasem zapalenie nerwów obwodowych lub marskość wątroby. Leczenie fenoloftaleiną. Cechy. Ciemnoniebieskie zabarwienie może wystę­pować na zewnętrznych narządach płciowych. W wywiadzie — stosowanie tego związku. Acanthosis nigricans. Cechy. Początkowo nadmiar barwnika jest widoczny w okolicach pachowych i pachwinowych. Może występować poniżej sutków, podobnie jak na powierzchniach po stronie zginaczy. Barwnik jest barwy brudnożółtej, stopniowo przechodząc w rozmaite odcienie barwy ciemnobrązo­wej. Czasami zmiany bywają niemal uogólnione. Występuje nieznaczny prze­rost warstwy Malpighiego. Przewlekłość; w przypadkach u osób dorosłych obecność nowotworu złośliwego w zakresie jamy brzusznej. Lymphogranulomatosis maligna (morbus Hodgkini). Cechy. Pojawia się zbrązowienie skóry oraz wyraźne wyniszczenie. Powiększenie węzłów chłonnych; czasami powiększenie śledziony; bywa nawracająca gorączka; niedokrwistość, a poza tym brak zmian w obrazie krwi; badanie bioptyczne. Ochronosis. Cechy. Jest to szarawe, niebieskawe, brązowawe lub czarniawe zabarwienie tkanki chrząstkowej, więzadeł, ścięgien i paznokci. Zmiany naj­łatwiej zaobserwować na chrząstkach usznych. Na twardówkach bywają symetryczne czarne plamki. Główne objawy. Alkaptonuria; badanie radiologiczne kręgosłupa. Albinismus. Cechy. Cała skóra, włosy i oczy osobników cierpiących na to schorzenie są całkowicie pozbawione melaniny. Skóra jest delikatna, cienka i różowa; włosy są jedwabistobiałe, a oczy różowe. Sprawa wrodzona; cienkie, miękkie, jasne włosy; czerwone źrenice; światłowstręt. Vitiligo (leukoderma). Cechy. W tej zmianie barwnikowej skóry występują białe plamy otoczone normalną albo przebarwioną skórą. Plamy są różnych rozmiarów, a zmiany mogą czasami uogólniać się. Zajęta skóra nie wykazuje innych zmian; włosy mogą stawać się białymi. W wywiadzie — stopniowy rozwój; często w krajach tropi­kalnych i u Murzynów. Lepra. Cechy. Prędzej lub później mogą zjawić się mlecznobiałe plamy (lepra alba) oraz obszary przebarwienia lub inne zmiany troficzne. Okres inkubacji od kilku tygodni do kilku lat; objawy zwiastunowe (ból głowy, złe samopoczucie, nieregularna gorączka, bóle stawo­we), ciemnoczerwone guzki, zwłaszcza na twarzy i w okolicach wyprostnych łokci, kolan i rąk, przebijające się z następowym tworzeniem wrzodów i blizn; niekiedy pola znieczulenia, zaczynając się bólem lub przeczulicą, do których dołączają się żółte plamki, szerzące się obwodowo i w końcu ulega­jące znieczuleniu; wypadanie brwi; zniekształcenie paznokci; zanik mięśni; prątek Hansena w guzkach; przewlekłość. Sclerodermia. Cechy. W niektórych przypadkach bywa odbarwienie skóry zajętego obszaru. Zazwyczaj stopniowy rozwój w ciągu kilku miesięcy lub lat; skóra w zajętej okolicy sztywna, stwardniała, twardzinowa, sucha, gładka; w razie zajęcia twarzy, brak jej wyrazu; uczucie usztywnienia; zanik mięśni; sztywność stawów. Morphea guttata (twardzina ograniczona, keloid Addisona). Cechy. Na tuło­wiu pojawiają się plamy podobne do kości słoniowej, ostro odgraniczone, początkowo nieco przekrwione. Powierzchnie są gładkie i spoiste przy dotyku. Kiedy plamy powiększają się, środek ich blednie i upodabnia się do kości słoniowej, podczas gdy obwód pozostaje przekrwiony lub ulega przebarwie­niu. Choroba ta jest miejscową twardziną skóry. Leucoderma syphiliticum. Cechy. Na szyi kobiet rozwijają się białawe plamki, otoczone przebarwionym obszarem, wahając się od 1 do 4 cm śred­nicy i zarysowane niezbyt wyraźnie. Hemiatrophia faciei. Cechy. Skóra na szyi, policzku, brodzie lub czole staje się biała lub białawożółta. Pojawienie się przed okresem pokwitania, rzadko po 30 r. życia, znacznie częściej u kobiet; wypadanie włosów; stopniowo nasilający sie maskowaty wygląd zajętej strony twarzy. Melanoma. Cechy. W rzadkich przypadkach skóra bywa mocno przebar­wiona. Przerzuty pojawiają się początkowo jako liczne rozsiane znamiona, które szybko powiększają się. Przebarwione obszary są w istocie guzkami. Wiek średni; wyniszczenie; objawy fizyczne nowotworu; obecność guza pierwotnego (może się powiększać). Mniej częste przyczyny. Myxoedema (karotenaemia); morbus Simmondsi (karotenaemia); uraemia chronica (barwa od żółtej do jasnobrązowej); poly-cythaemia rubra vera (barwa czerwonawoniebieska); methaemoglobinaemia (barwa czekoladowobrązowa); sulfhaemoglobinaemia (barwa ołowiowoniebie-ska); dermatitis herpetiformis (późne stadia choroby, w miejscach najczęst­szego występowania); urticaria pigmentosa (przebarwienia skóry barwy żół­tawej, brązowawej lub łupkowej powstające ewentualnie w zmienionym obszarze); xeroderma pigmentosum; scorbutus; acromegalia; arrhenoblastoma; poikilodermia reticularis et pigmentosis Civatte; kwashiorkor (obszar nadmier-.nego zabarwienia); lipodystrophia intestinalis (morbus Whipple); morbus Gaucher!; anaemia perniciosa; neurofibromatosis, syndroma Peutz-Jeghersi (zespół polipowato-pigmentacyijny); melanosis Riehli; oligophrenia phenylo-pyruvica (skóra blada lub jasno zabarwiona); morbus Niemanni-Picki; morbus Cushingi; porphyria chronica; kala-azar; cirrhosis hepatis; syndroma Albrighti (dysplasia fibrosa polyostotica); syndroma Leschke; morbus Kaposi; mongo-lismus; lepra nodularis; arthritis rheumatica; morbus Stilli; dermatitis progres­siva et pigmentosa (choroba Schamberga); dermatitis haemostatica; lupus erythematosus disseminatus; pigmentatio luetica; pancreatitis; acrodynia; pancreatitis fibrosa cystica; hypoparathyreoidismus; leczenie atebryną (roz­lana żółta barwa skóry); barwniki przemysłowe (narażone powierzchnie); przyjmowanie kwasu' pikrynowego lub jego wchłanianie (żółte zabarwienie); dwunitrofenol (żółte zabarwienie); zatrucie tlenkiem węgla (barwa wiśniowo-czerwona); mechaniczne podrażnienie skóry (miejscowe przebarwienie); długo­trwałe lub powtarzające się narażenie na ciepło (miejscowe przebarwienie, np. erythema ab igne); silny długotrwały świąd; przebarwienia wojenne (nie­dobór witaminy A, suche, twarde, zabarwione grudki zawierające pośrodku wewnątrz mieszka czop rogowy); osadzanie złota w tkankach; osadzanie bizmutu; wyniszczenie zimnicze (zabarwienie żółtawobrązowe do czarnego); obrzęk skóry (bladość); tkanka bliznowata (biała); wyniszczenie nowotwo­rowe; bielactwo zawodowe; działanie sproszkowanych barwników.