A A A

STOSUNKI OGÓLNE

Położenie. Prącie położone jest powyżej moszny oraz do przodu od spojenia i kości łonowych, z którymi jest silnie złączone. Kierunek, wymiary i części składowe. W prąciu odróżniamy koniec tylny, szerszy czyli — korzeń prącia, część główną, środkową czyli trzon prącia oraz stożkowaty koniec przedni zwany żołędzia. Korzeń i tylna część trzonu tworzą część ustaloną prącia (pars fixa), ponieważ ukryta pod skórą moszny oraz krocza jest nieruchomo po­łączona z przeponą moczowo-płciowa, kośćmi łonowymi i spojeniem łono­wym; pozostała część jest wolna i ruchoma, w czasie spokoju wisząca (parspendula) nad workiem mosznowym. W tym położeniu prącia cewka moczowa ma kształt litery S. W czasie wzwodu prącie wyprostowuje się, grubieje i usztywnia, przekształcając się z membrum mortuum w membrum vivum: wtenczas też esowaty kształt cewki moczowej wyrównuje się; zatacza ona teraz tylko łuk wklęsły ku górze dokoła spo­jenia (krzywizna podłonowa, p. dalej). Wymiary prącia są oczywiście bardzo różne zależnie od stanu prącia w jakim je się mierzy. W stanie spokoju długość prącia mierzona od spojenia do końca żołędzi (część ruchoma) wynosi przeciętnie 10 do 12 cm, w wieku starczym o parę centymetrów więcej. Obwód prącia mierzony w części środkowej wynosi 8 do 9 cm. W stanie wzwodu, kiedy jamki ciał jamistych wypełnione są krwią, długość prącia mierzy średnio 15 do 17 cm, obwód około 12 cm. U noworodka część ruchoma jest stosunkowo krótka, mierzy około 3 cm; dłuższą częścią prącia jest jeszcze część ukryta, prącie więc nie zwisa ku dołowi, lecz skierowane jest bardziej do przodu. Trzon prącia (corpus penis) ma kształt walcowaty nieco spłaszczony w kierunku z góry ku dołowi. Odróżniamy więc na nim powierzchnię górną zwaną grzbietem prącia (dorsum penis) oraz dolną powierzchnię cewkową (facies urethralis), które bez widocznej granicy przechodzą w za­okrąglone brzegi boczne. W chwili wzwodu prącia (erectio penis) pasmo pośrodkowe powierzchni cewkowej uwypukla się wytwarzając podłużną wyniosłość wywołaną cewką moczową. Korzeń prącia (radix penis) jest głęboko ukryty pod skórą krocza. Jest on silnie przytwierdzony do ściany przedniej miednicy przez zrośnięcie się błony białawej obu ciał jamistych prącia (p. dalej) z okostną gałęzi dolnych kości łonowych i gałęzi kości kulszowych, oraz przez więzadło wieszadłowe prącia i więzadło procowate. Więzadło wieszadłowe prącia jest to krótkie, trójkątne i mocne pasmo łącznotkankowe, które ciągnie się z powierzchni przedniej spojenia łonowego do błony białawej złączonych z sobą ciał jamistych prącia. Wię­zadło procowate prącia jest wybitnie sprężyste; leży ono bardziej do przodu od poprzedniego i dwiema swymi odnogami obejmuje prącie tuż przed spojeniem łonowym i przy­czepia się do powięzi głębokiej prącia. Oba powyższe więzadła przytrzymują korzeń prącia przy miednicy, nie dając mu się od niej odsunąć. Żołądź prącia kształtu stępionego stożka pokryta jest cewkowatym fałdem skórnym, zdwojeniem skóry, w którym możemy odróżnić blaszkę zewnętrzną i wewnętrzną; fałd ten nazywamy napletkiem (preputium). Sama żołądź utworzona jest, jak zo­baczymy niebawem, znacznym zgrubieniem ciała gąbczastego prącia. Podstawa żołędzi jest wyżłobiona i z góry oraz ze stron bocznych obejmuje przedni koniec złączonych ciał jamistych prącia. Brzeg podstawy jest grubszy i tworzy tzw. koronę żołędzi (corona glandis); ku tyłowi od niej biegnie rynienkowate zwężenie — szyjka żołędzi (collum glandis). Powierzchnia górna żołędzi jest dłuższa i wypukła, powierzchnia dolna znacznie krótsza i bardziej równa. W linii pośrodkowej do powierzchni dolnej żołędzi nieco poniżej ujścia zewnętrznego cewki moczowej przyczepia się mały podłużny trójkątny fałdzik skórny — wędzidełko napletka (frenulum preputii), który drugim swym końcem łączy się w głębi z blaszką wewnętrzną napletka. Długość wędzidełka jest osobniczo zmienna; w warunkach prawidłowych wędzi­dełko nie stanowi przeszkody w przesuwaniu się napletka ku tyłowi od żołędzi i w całkowitym jej odsłanianiu. Czasem jednak wędzidełko może być bardzo krótkie i może utrudniać ruchomość napletka; wtedy wzwód prącia bywa bolesny i w cza­sie spółkowania wędzidełko może się nawet przerwać.