Położenie. Tchawica, przewód nieparzysty, w odcinku górnym położona jest w przedniej i dolnej części szyi, w odcinku dolnym — w górnej części klatki piersiowej ku tyłowi od mostka. W całym swym przebiegu leży ona do przodu od przełyku i na ogół zajmuje położenie pośrodkowe, swą dolną częścią tylko zbaczając nieco w stronę prawą. Granice tchawicy są różne u dorosłego i u noworodka. U nowo­rodka tchawica rozpoczyna się wyżej niż u dorosłego, na wysokości 3 lub 4 kręgu szyjnego i kończy się zazwyczaj na poziomie 3 lub 4 kręgu piersio­wego. U dorosłego koniec górny tchawicy odpowiada przeważnie 6 lub 7 kręgowi szyjnemu, koniec dolny — 4 lub 5 kręgowi piersiowemu. U swego dolnego końca tchawica dzieli się na oba oskrzela główne pod kątem otwartym ku dołowi . Miejsce podziału tworzy rozdwojenie tchawicy (bifurcatio tracheae). Przy opuszczonych ramionach dolny koniec tchawicy pod względem wysokości odpowiada mniej więcej linii (linea interspinalis ) łączącej początki obu grzebieni łopatki (trigona spinae ) położone na jej brzegu kręgowym; w rzucie na przednią ścianę klatki piersiowej miejsce to leży na wysokości drugiej (podczas wydechu) lub trzeciej (podczas wdechu) przestrzeni międzyżebrowej. Kierunek. Tchawica biegnie skośnie z góry i od przodu ku dołowi i do tyłu. Po­dobnie jak przełyk tchawica zstępując ku dołowi coraz bardziej oddala się od powierzchni przedniej tułowia. U górnego końca odległość od skóry wynosi niespełna 2 cm, na po­ziomie górnego brzegu mostka 4—5 cm, u końca dolnego 6—7 cm. Wskutek tego lekarz wysłuchuje szmery tchawicy najwyraźniej na grzbiecie, przykładając słuchawkę bocznie od kręgosłupa. Umocowanie. Koniec górny tchawicy jest silnie połączony z krtanią i dlatego umocowanie krtani jest miarodajne dla napięcia i ruchomości tchawicy. Koniec dolny tchawicy, jej rozdwojenie, umocowane jest przez swe przedłużenie w oskrzela oraz przez blaszkę łączno tkankową — tzw. błonę oskrzelowo-osier-dziową (membrana bronchopericardiaca ). Błona ta ciągnie się z powierzchni przedniej rozdwojenia i obu oskrzeli głównych do powierzchni tylnej osierdzia sięgając ku dołowi aż do przepony, bocznie do więzadła płucnego (p. dalej). Znaczenie błony oskrzelowo-osierdziowej polega nie tylko na umocowaniu ku dołowi rozdwojenia tchawicy i oskrzeli głównych, ale również na hamowaniu rozstępowania się na boki przyśrodkowych po­wierzchni płuc w czasie wdechowego, poprzecznego poszerzania się klatki piersiowej. Ruchy. Podczas łykania krtań wraz z górną częścią tchawicy unosi się ku górze o 2—3 cm. Tchawica przesuwa się również bardzo silnie ku górze w ruchach głowy i kręgosłupa szyjnego do tyłu; o ruchach tych wspominaliśmy poprzednio. Z po­wodu sprężystego napięcia tchawicy między obu jej punktami umocowania, górnym i dolnym, ruchy krtani wpływają również na położenie rozdwojenia tchawicy. W krań­cowych ruchach głowy rozdwojenie unosi się i opuszcza przeszło o 1 cm. Poza tym rozdwojenie tchawicy zmienia swe położenie przy zmianie położenia ciała, jak również w ruchach oddechowych. Na zwłokach ułożonych na grzbiecie roz­dwojenie leży bliżej kręgosłupa oddzielone od niego tylko przełykiem. Położenie to odpowiada również położeniu u osoby żywej w pozycji leżącej na grzbiecie oraz podczas wydechu. W postawie stojącej rozdwojenie oddala się od kręgosłupa. Podczas wdechu rozdwojenie opuszcza się o wysokość około jednego kręgu; ponieważ jednak mostek równocześnie unosi się ku górze również mniej więcej o wysokość jednego kręgu, więc w stosunku do mostka wdechowe opuszczanie się rozdwojenia wynosi około dwóch wysokości kręgu. Podczas wdechu tchawica oddala się równocześnie od kręgosłupa m. w. o 3 cm. Kształt. W odróżnieniu od przełyku, który na zwłokach przeważnie jest zamknięty i nie ma światła, tchawica jest zawsze cewą otwartą. Ma ona kształt cylindra, ściana tylna którego jest spłaszczona mniej więcej na przestrzeni 1/3 do 1/4 części swego obwodu; nosi ona nazwę ściany błoniastej (paries membranaceus). W odcinku górnym tchawicę obejmuje gruczoł tarczowy, który spłaszcza ją nieco w kierunku z boku na bok zwężając trochę jej światło. W niektórych postaciach chorobowego powiększenia gruczołu tar­czowego (wole, struma) ucisk ten może wzrastać do tego stopnia, że tchawica przyjmuje wtedy kształt podobny do pochwy od szabli. W odcinku dolnym, bezpośrednio powyżej rozdwojenia łuk aorty opiera się o tchawicę od strony lewej wywołując nieraz nieznaczny wycisk i zwężając nieco światło ; w tracheoskopii daje się tu stwierdzić tętnienie aorty). Wymiary. Długość tchawicy, u osobnika w pionowej postawie ciała i ze wzrokiem skierowanym poziomo, waha się w granicach 10—12 cm. Długość ta zwiększa się w za­leżności od ruchów krtani oraz przechylenia głowy do tyłu i powraca następnie do swego właściwego wymiaru wskutek swej sprężystości. Największe światło ma tchawica w części środkowej.