Macica (uterus) objęta wielkim fałdem otrzewnej położona jest w środkowej części jamy miednicy między pęcherzem a odbytnicą. Długości około 7—8 cm ma ona kształt gruszkowaty spłaszczony od przodu ku tyłowi; odróżniamy więc powierzchnię przednią. pęcherzową (facies cesicalis) i tylną, jelitową (facies intestinalis), oraz brzeg prawy i lewy (margo dextra et sinistra). W kierunku od góry ku dołowi w macicy odróżniamy trzon (cufpus), cieśń (islhmus) i szyjkę (cervix). Górna część trzonu powyżej ujść macicznych jajowodów tworzy dno macicy (fundus uteri). Dolna trzecia część szyjki objęta jest górnym końcem pochwy, która dzieli szyjkę na odcinek nadpochwowy (portio supracaginalis) i odcinek pochwowy (portio vaginalis). Zachyłek między odcinkiem pochwowym szyjki a ścianą pochwy ma nazwę sklepienia pochwy (fornix caginae). Spłaszczona jama macicy (cacum uteri) w obrębie szyjki tworzy kanał (canalis cercicis), który ujściem macicy (ostium uteri) prowadzi do pochwy. U nieródek ujście jest to przeważnie okrągły otwór, u wielo­ródek szeroka poprzeczna szczelina ograniczona wypukłymi wargami, przednią i tylną (labium anterius et posterius). W prawidłowym, zasadniczym położeniu macicy trzon zgięty jest do przodu w sto­sunku do szyjki—przodozgięcie (anteflexio) a długa oś całej macicy pochylona jest do przodu w stosunku do długiej osi pochwy — przodopochylenie (antecersio). Zgięcie ku tyłowi (retroflexio) i pochylenie ku tyłowi (retrouersio) należy uważać za położenie nieprawidłowe. Otrzewna czyli błona surowicza (tunica serosa), albo tzw. omacicze (perimetrium) powlekające macicę z tyłu sięga niżej niż z przodu; z przodu bowiem tylko trzon pokryty jest otrzewną i w obrębie cieśni otrzewna przerzuca się na pęcherz wytwarzając zagłębienie pęcherzowo-maciczne (excavatio vesico-uterina) ; z tyłu oprócz trzonu i cieśni otrzewna powleka jeszcze odcinek nadpochwowy szyjki oraz schodzi na górną część pochwy, po czym dopiero wytwarza zagłębienie odbytniczo-maciczne (excavatio recto-uterina). W normalnym pochyleniu i zgięciu macicy ku przodowi przednie zagłębienie nie zawiera jelit i trzon przylega do pęcherza; obszerniejsze zagłębienie tylne przeważnie zawiera pętle jelita cienkiego, poza tym po stronie lewej ramię odbytnicze okrężnicy esowatej, po stronie prawej nieraz wyrostek robaczkowy. Z brzegów macicy otrzewna dochodzi do ściany bocznej miednicy jako więzadło szerokie (ligamentum latum uteri) ; składa się ono z krezki jajowodu, krezki jajnika oraz z większej dolnej części, krezki macicy (mesometrium), która sięga do dna miednicy. Między obu blaszkami krezki, przednią i tylną, oprócz tkanki łącznej i tłuszczowej znajduje się obfity splot żylny ma­ciczny i pochwowy, tętnica maciczna, naczynia chłonne i nerwy oraz odcinek końcowy moczowodu. Zawartość ta tworzy tzw. przymacicze (parametrium). Macica, która za pośrednictwem pochwy opiera się o dno miednicy, jest sprężyście zawieszona na kilku więzadłach zawierających wiązki mięśniowe; są to: tzw. więzadło podstawowe macicy (lig. cardinale uteri), więzadło pęcherzowo-maciczne (lig. vesico-uterinum), więzadło odbytniczo-maciczne oraz więzadło obłe macicy (lig. teres uteri). Błona mięśniowa (tunica muscularis s. myometrium), tzw. mięsień maciczny w trzonie tworzy symetryczne z prawej i lewej strony skośnie ułożone i krzyżujące się spirale. W okresie ciąży układ ten rozwija się ku górze a komórki mięśniowe bardzo znacznie powiększają się. W okresie porodu (partus) odbywa się zwijanie obu sprężyn, objawia się ono w formie bólów porodowych. Pod wpływem działania mięśnia macicznego i tłoczni brzusznej płód zostaje wydalony z ustroju matki. Błona śluzowa (tunica mucosa s. endometńum) wysłana jest jednowarstwowym na­błonkiem waleczkowatym, częściowo migawkowym i zawiera śluzowe cewkowe gruczoły maciczne (glandulae uterinae) w obrębie trzonu, gruczoły szyjki (glandulae cewicales) w obrębie szyjki macicy. W trzonie i cieśni błona śluzowa jest, gładka, w szyjce na ścianie przedniej i tylnej wytwarza tzw. fałdy pierzaste (plicae palmatae). Cykl menstruacyjny rozpoczyna się fazą krwawienia macicznego czyli fazą złuszczania (stadium desąuamationis) trwającą 2—3 dni; w fazie tej warstwa czynnościowa błony śluzowej silnie krwawiąc zostaje odrzucona. Następuje 1—2-dniowa faza odnowy (stadium regenerationis), w której zaczyna się odbudowa błony śluzów; faza ta przechodzi w następną fazę wzrastania (stadium proliferationis) trwającą około 11 dni. Pod wpływem hormonu pęcherzykowego błona śluzowa silnie się rozrasta i następnie w 16 dniu cyklu przechodzi w fazę wydzielniczą (stadium secretionis) trwa­jącą do 27 dnia cyklu, fazę silnego wzrastania i wydzielania gruczołów pod wpływem hormonu ciałka żółtego. Faza ostatnia, niedokrwienia (stadium ischemicum) trwa 1—2 dni; dopływ krwi do błony śluzowej zmniejsza się, po czym rozpoczyna się znowu faza złuszczania. Zmiany macicy związane z ciążą (graviditas) cofają się po porodzie (partus) w okresie połogu (puerperium), który trwa 5 do 8 tygodni. Częściowo uwstecznia się mięśniówka i naczynia krwionośne. Rana macicy pokrywa się nabłonkiem w ciągu 10 dni. Wy­dzielina rany macicy wytwarza tzw. odchody maciczne (lochia).