Parestezjami nazywa się zwykle nienormalne wrażenia czuciowe, które chory odczuwa przy braku specyficznego dla nich pobudzenia; należą tu uczu­cie zimna lub gorąca, mrowienie, drętwienie, przechodzenie ciarek, kłucie, uczucie ociężałości i ucisku. Obecność ich zwykle oznacza istnienie zaburzeń w układzie nerwowym, a ponieważ odczuwane są one w obszarze skóry, właściwym dla tych dróg czuciowych, które zostały zaatakowane, rozmieszcze­nie ich ma dużą wartość lokalizacyjną. Tabes dorsalis (wiąd rdzenia). Cechy. Drętwienie i mrowienie, szczególnie w stopach, może się znajdować wśród pierwszych objawów choroby i może się utrzymywać do chwili powstania niezborności ruchowej. Neurosis (neurasthenia). Cechy. Może pojawiać się drętwienie wraz z innymi parestezjami i w przypadkach, w których je stwierdza się, zarówno Anaemia perniciosa. Cechy. Uczucie drętwienia i mrowienia w kończynach jest częste. Drętwienie utrzymuje się trwale i nie można go zlikwidować. Oczywiście jest to bardzo uciążliwy objaw podmiotowy. Parestezje są spo­wodowane zwyrodnieniem powrózków rdzenia, poprzedzają jednak inne obja­wy neurologiczne, a czasem hematologiczne o różnie długi czas, z wyjątkiem zmniejszenia czucia wibracyjnego. Arteriosclerosis obliterans. Cechy. Drętwienie i kurcze stóp pojawiają się w nocy, gdy stopy znajdują się w płaszczyźnie poziomej. Występowanie w późniejszym wieku; tętnice stwardniałe; zblednięcie stóp po ich uniesieniu, zaczerwienienie po opuszczeniu; słabe lub niewyczuwalne tętnienie w tętnicy grzbietowej stopy i piszczelowej przed­niej; ból, silniejszy podczas chodzenia, niż stania; sucha zgorzel. Thromboangiitis obliterans (morbus Buergeri). Cechy. We wczesnym okresie może się pojawić mrowienie w łydkach po wysiłku. Polyneuritis (zapalenie wielonerwowe o różnej etiologii). Cechy. Mrowienie w stopach i dłoniach, połączone z bólami newralgicznymi, może poprzedzać rozwój zapalenia wielonerwowego na kilka tygodni lub miesięcy (szczegól­nie w przebiegu alkoholizmu). Po rozwinięciu się zapalenia wielonerwowego jedynymi objawami czuciowymi mogą być drętwienia i mrowienia, chociaż objawy czuciowe są w tym schorzeniu bardzo zmienne. Morbus Raynaudi (choroba Raynauda). Cechy. Mrowienie i drętwienie stóp i rąk pojawia się podczas napadu i może się nasilać po powstaniu bólu. Ból jednak nie jest najczęściej stwierdzaną cechą tego schorzenia. Myelitis transversa (syphilitica, e compressione, infectiosa). Cechy. Uczu­cie drętwienia i mrowienia w nogach może być początkowym objawem scho­rzenia. Ischias. Cechy. Stwierdza się drętwienie, a czasem nawet lekkie obniżenie czucia w skórze grzbietu stopy, w obszarze unerwienia gałązki nerwu strzał­kowego przedniego. Myelosis funicularis (zwyrodnienie powrózków rdzenia). Cechy. Wcześnie pojawia się uczucie drętwienia i zimna w dystalnych obszarach kończyn, wcześniej i bardziej nasilone w zakresie stóp niż rąk. Zaburzenia czucia przyjmują często lokalizacyjnie postać pończochy, są obustronne i syme­tryczne. Sclerosis multiplex (stwardnienie rozsiane) Cechy. Zwykle pojawia się drętwienie kończyn górnych i dolnych, tułowia i twarzy, połączone z różnymi postaciami parestezji. Tumor medullae spinalis. Cechy. Parestezje mogą być pierwszym objawem ucisku rdzenia przez guz (wewnątrzrdzeniowy, zewnątrzrdzeniowy lub zewnątrzoponowy). Anxietas tibiarum (zespół Wittmaack-Eckboma). Cechy. Parestezje poja­wiają się okresowo na przyśrodkowych powierzchniach podudzi. Uczucie przechodzenia ciarek rozwija się wówczas, gdy kończyny dolne są w spoczynku (najczęściej po położeniu się chorego do łóżka). Niekiedy powstaje słaby ból. Brak schorzenia organicznego; uczucie niepokoju i niedo­władu kończyn dolnych z nie dającym się opanować pragnieniem poruszania tymi kończynami; uczucie zimna w stopach. Mniej częste przyczyny. Neurofibromatosis multiplex; osteoarthritis verte-bralis; tuberculosis vertebrae; haemorrhagia meningealis spinalis; tumor cerebri; encephalitis; osteoarthritis (mnogie); syringomyelia; paralysis Landry; tetania; thrombosis cerebri; epilepsia (aura); paralysis spinalis syphilitica Erbi; meralgia paraesthetica (zewnętrzna powierzchnia uda); congelatio (z przywróceniem krążenia); pernio (odmrozina); urticaria; nephritis; poly-cythaemia; ergotismus; diathesis urica; erythromelalgia; morbus compressionis (i porażenie nurków); menopausis; acroparaesthesia et acrocyanosis (naj­częściej zajęte są dłonie); pellagra; diabetes mellitus (myelosis funicularis); Senilitas (myelosis funicularis); arteriosclerosis (może powstać myelosis funi­cularis); livedo reticularis; thrombosis arterialis; embolia arteriae; ruptura disci intervertebralis; contusio lumbosacralis (uszkodzenie powierzchni sta­wów międzykręgowych); spondylolisthesis; sclerodermia; Polyarteriitis no­dosa; anaemia maioris gradus; ucisk gałązki nerwu lędźwiowego przez wyrosi kostną; pourazowe zaburzenia naczynioruchowe; zespół ,,stopy okopowej" i „stopy namokłej"; zespół hiperwentylacyjny.