UNACZYNIENIE NEREK
Tętnice nerkowe (aa. renales) zaopatrujące miąższ nerkowy odchodzą bezpośrednio od brzusznej części tętnicy głównej i przeważnie jeszcze przed dojściem do wnęki oddają gałązki do miedniczek nerkowych i mo-czowodów. W samym miąższu tętnice nerkowe dzielą się na 2 grupy tętnic — grzbietową i brzuszną, a z tych drogą dalszego podziału powstają tętnice międzypłatowe (aa. interlobares). Przebiegają one w słupach nerkowych na granicy między nimi a piramidami i doszedłszy do ich podstaw zawracają w kierunku do nich równoległym, tworząc tętnice łukowate (aa. arcuatae). Od tych ostatnich odchodzą do kory gałązki biegnące prostolinijnie w kierunku powierzchni nerki. Są to tętnice międzyzra-zikowe, zwane także promienistymi (aa. interlobulares s. aa. radiatae renis).
Każda tętniczka międzyzrazikowa oddaje do poszczególnych kłębków szereg krótkich, prostopadle biegnących gałązek — są to właśnie wspomniane wyżej tętniczki albo naczynia doprowadzające (vasa ajferentia), które wewnątrz kłębka tworzą splot włośniezek zwany dziwną siatką Malpighiego (rete mirábile Mdlpighi). Z tego splotu wychodzi maleńkie naczyńko odprowadzające (vas efferens), które dzieli się poza kłębkiem ponownie na sieć włosowatą otaczającą leżące w siąsiedztwie kanaliki moczowe kręte I rzędu w istocie korowej i tworzącą część międzycewko-wej sieci włosowatej kory. Naczynia doprowadzające kłębków przyrdze-niowych (p. wyżej) odchodzą od tętnic międzyzrazikowych blisko podstawy piramid, a nieraz nawet bezpośrednio od tętnic łukowatych (ryc. 6).
Naczynia proste (vasa recta) powstają z podziału tętniczek odprowadzających kłębków przyrdzeniowych (ryc. 3) i tworzą zazwyczaj w obrębie rdzenia pętle w kształcie szpilki do włosów albo litery Y. Jedno ramię pętli wraca w kierunku kory, a drugie biegnie dalej w rdzeniu w stronę brodawki nerkowej. Liczba naczyń tętniczych w rdzeniu maleje w kie-
runku do wnęki, gdyż część ich wraca do kory, przechodząc w ramię żyl-ne, chociaż światło ich pozostaje na ogół w całym przebiegu nie zmienione.
Podobnie złożoną budowę ma wg Truety układ żylny nerki. Otóż równolegle do tętniczek prostych i bardziej obwodowo biegną w rdzeniu wiązki żył prostych (venae rectae), stanowiące jakby żylne ramię tętniczek prostych. Łączą się one bądź bezpośrednio z odprowadzającymi żyłami łukowatymi (venae arcuatae), bądź z żyłami międzyzrazikowymi (venae interlobular es), często za pośrednictwem krótkich grubych gałązek o dość szerokim świetle, znajdujących się u samej podstawy tych żył. Oprócz tego międzyzrazikowa sieć włośniczek tętniczych przechodzi w sieć włośniczek żylnych, która łączy się z żyłami międzyzrazikowymi zdążającymi do żył łukowatych.
Dzięki swoistemu układowi naczyń powstają dość szczególne warunki ukrwienia różnych odcinków poszczególnych nefronów. Sieć naczyniowa otaczająca kanaliki kręte różnego typu nefronów nie wykazuje znaczniejszych różnic. Natomiast naczynia otaczające pętle Henlego zachowują się rozmaicie, zależnie od tego, czy pętle należą do nefronu typu korowego czy przyrdzeniowego. W nefronach typu korowego niemal cała pętla leży w korze w obrębie sieci włośniczek międzyzrazikowych, a tylko bardzo krótki odcinek obejmujący część cienką jest położony w zewnętrznym pasie zewnętrznej warstwy rdzenia, między wiązkami naczyń prostych. Natomiast w nefronach typu przyrdzeniowego tylko kanalik kręty I i II rzędu oraz krótki początkowy odcinek ramienia zstępującego pętli leży w korze w obrębie splotu międzyzrazikowego. Pozostały zaś odcinek tej bardzo długiej pętli, składający się przeważnie z części cienkiej, leży w rdzeniu otoczony przez naczynia proste, których światło jest szersze niż światło włośniczek korowych, co w połączeniu z obecnością płaskiego nabłonka wyściełającego ten cienki odcinek pętli, stwarza szczególne warunki wymiany płynów i rozpuszczonych ciał między krwią w naczyniach sąsiadujących a zawartością tej części kanalików nerkowych (ryc. 4).
Naczynia proste w rdzeniu tworzą układ o dużej pojemności, umożliwiający przejście krwi z tętnicy nerkowej poprzez kłębki przyrdzeniowe bezpośrednio do układu żylnego, z całkowitym niemal ominięciem zewnętrznych warstw kory i kłębków korowych.