Pojęcie mocznicy (uremii) zostało wprowadzone do kliniki w r. 1840 przez Piorryego dla oznaczania stanów zatrucia ustroju w następstwie za­trzymania we krwi mocznika. Dopiero jednak prace wielu badaczy na początku obecnego stulecia, głównie Ascoliego, Widala, Straussa, a przede wszystkim Volharda, pozwoliły wyodrębnić właściwy zespół kliniczny mocznicy w przebiegu przewlekłej niedomogi nerek spośród szeregu róż­norodnych objawów towarzyszących często chorobie Brighta i stanowią­cych treść dawnego pojęcia uremii. Okazało się bowiem, że objawy te mogą zależeć od zupełnie różnych mechanizmów patogenetycznych, nieraz nie mających nic wspólnego z właściwą niedomogą czynno­ściową nerek. Dlatego Fishberg w swojej definicji mocznicy podkreśla, że jest to zespół objawów zależny od niedomogi nerek i towarzyszący zatrzymaniu składników moczowych we krwi. I przeciwnie — żaden objaw czy grupa objawów nie może być uważany za charakterystyczny dla mocz­nicy, jeżeli nie towarzyszy temu wzrost ciał azotowych (azotu pozabiałko-wego) w surowicy. Dlatego też odróżniać należy tzw. mocznicę prawdziwą (uremia vera) z azocicą od innych zjawisk i objawów, które mogą wystąpić w przebiegu choroby nerek, ale być zależne np. od nadciśnienia tętniczego i stanów naczyniokurczowych albo od obrzęku mózgu i wzmożonego ciśnienia we-wnątrzczaszkowego (mocznica rzekoma albo drgawkowa, czyli „zespół drgawkowy", jaki nieraz spotyka się w ostrym zapaleniu kłębków nerko­wych, objawy naczyniowo-mózgowe w przebiegu złośliwej marskości nerek). Natomiast niezbyt uzasadniony wydaje się podział mocznicy na przed-nerkową, nerkową i pozanerkową, jak proponują niektórzy autorzy. Przyj­mują oni za mocznicę przednerkową „wtórne zatrzymanie ciał azotowych wskutek czynników działających pierwotnie na tkanki, na skład krwi lub na ogólne krążenie" (Fishberg). Mocznica pozanerkową ma powstawać wskutek zatrzymania związków azotowych, zależnego od utrudnienia odpływu moczu na zewnątrz. Jednak zarówno w mocznicy „przednerko-wej", która obejmuje wszelkie odmiany stanów wstrząsowych (z zapaścią) i zatruć (p. niżej Ostra niedomoga nerek z mocznicą) i w której zawsze występują zaburzenia w ukrwieniu samych nerek, jak i w mocznicy „po-zanerkowej", występującej przeważnie w różnych chorobach urologicz­nych (kamica moczowodowa, przerost i nowotwory gruczołu krokowego), stwierdza się niewątpliwie uszkodzenie czynności nerek bądź w postaci zmniejszenia filtracji kłębkowej, bądź zaburzenia wchłaniania zwrotnego w kanalikach, bądź i jednego i drugiego.