Zgaga jest uczuciem palenia względnie niepokoju lub ucisku, zlokalizowa­nym i odczuwanym w nadbrzuszu, pod mostkiem lub w okolicy przedsercowej; zgaga może nasilać się do uczucia prawdziwego bólu. Zgaga występuje po jedzeniu i wskazuje na chorobowe zmiany czynnościowe lub organiczne w za­kresie żołądka i jelit; zgaga polega przypuszczalnie na zarzucaniu kwasu sol­nego lub kwasów organicznych do przełyku. Dyspepsia nervosa (neurosis ventriculi). Cechy. Do zwykłych skarg należy zgaga po jedzeniu. Uczucie pełności w żołądku; ból świdrujący lub głodowy w nadbrzuszu; odbijania po jedzeniu; odbijania kwaśne; niekiedy mdłości i wymioty; bywa brak apetytu; wilczy głód; należy wyłączyć choroby o tle organicznym. Gastritis acuta (ostry nieżyt żołądka). Cechy. W niektórych postaciach wy­stępuje zgaga. Obecność czynnika etiologicznego (spożywanie w nadmia­rze posiłków drażniących, alkoholu; obecność choroby zakaźnej lub zatrucia pokarmowego); brak apetytu; wymioty treścią pokarmową, a później żółcią i śluzem; niesmak w jamie ustnej; język suchy, obłożony; pragnienie; czasem choroba zaczyna się gwałtownie z' dreszczami i gorączką; niekiedy objawy zapaści; wzdęcie brzucha; przy obmacywaniu bolesność w okolicy nadbrzusza; odbijania kwaśne; zwykle zaparcie; choroba trwa jeden do trzech dni. Gastritis chronica (przewlekły nieżyt żołądka). Cechy. Po jedzeniu wystę­puje zgaga o różnym nasileniu. Graviditas (ciąża). Cechy. Niekiedy pacjentki uskarżają się na ból świdru­jący lub palący na czczo, zwłaszcza w trzecim trymestrze ciąży; często przy­jęcie posiłku przynosi ulgę. Brak miesiączki; ranne mdłości; badanie jamy brzusznej oraz narządów miednicy (rozpulchnienie szyjki macicy, powiększenie maci­cy itd.). Ulcus ventriculi (wrzód żołądka). Cechy. Zwykłą skargę stanowią napady zgagi po posiłkach, nawracające w czasie trawienia. Ból w nadbrzuszu w związku z posiłkiem; bolesność przy palpacji w okolicy nadbrzusza; wymioty; wymioty krwawe; zwiększenie kwaśności ogólnej soku żołądkowego oraz ilości wolnego kwasu solnego (zwykle); badanie radiologiczne (wykazuje niszę wrzodową). Ulcus duodeni (owrzodzenie dwunastnicy). Cechy. Do częstych objawów należą zgaga i wzdęcia. Ból w nadbrzuszu, jeśli żołądek jest próżny (w dwie go­dziny po jedzeniu oraz w nocy); ulga po jedzeniu oraz po przyjęciu sody; krew w kale (krew utajona lub stolce smołowate); bolesność przy obmacywa­niu okolicy nadbrzusza; nadkwaśność; okresowo remisje; badanie radiologicz­ne (nisza lub zniekształcenie opuszki dwunastnicy oraz nadmierna perystal-tyka żołądka). Carcinoma ventriculi (rak żołądka). Cechy. Zgaga może charakteryzować niestrawność, poprzedzającą rozwój raka. Niekiedy w raku wpustu żołądka ma miejsce zarzucanie soku żołądkowego do dolnej części przełyku wskutek uszkodzenia czynności zwieracza; następstwem jest zgaga. Brak apetytu; utrata wagi i sił; niedokrwistość; stały świ­drujący ból w nadbrzuszu; mdłości i wymioty; później wyczuwalny guz; bada­nie treści żołądkowej (brak wolnego kwasu solnego, pałeczki Boasa-Opplera, czwórniaki, bakterie, krew, kwas mlekowy); badanie radiologiczne (ubytek wypełnienia). Hernia hiatus oesophagei (przepuklina rozworu przełykowego). Cechy. Prze­wlekła zgaga jest najczęstszym objawem tej choroby. W swej najcięższej po­staci towarzyszy ona trawiennemu zapaleniu przełyku, które stanowi powikła­nie tej choroby. Niestrawność; odbijania kwaśne; uczucie ciężaru w nad­brzuszu po jedzeniu; czasem duszność wysiłkowa, przyspieszenie czynności serca; kołatanie serca; nasilanie się objawów po jedzeniu; szmery przelewa­nia w obrębie klatki piersiowej; wymioty krwawe; stolce smołowate; ból w nadbrzuszu lub za mostkiem (zwłaszcza przy przyjęciu pozycji leżącej w nocy po posiłku); badanie radiologiczne; ezofagośkopia. Gastrectasia (rozszerzenie żołądka). Cechy. Niekiedy występuje zgaga w po­łączeniu z nieprzyjemnym uczuciem dolegania w okolicy żołądka. Okresowe wymioty dużymi ilościami płynu i treści pokar­mowej o barwie ciemnoszarawej (rozdzielające się na trzy warstwy); wychud­nięcie; widoczne rozszerzenie oraz perystaltyka żołądka; szmer pluskania; tężyczka; badanie radiologiczne (duży żołądek z niedrożnością odźwiernika względnie atonia żołądka). Mniej częste przyczyny. Cholecystitis chronica; ileus; epilepsia (aurę może stanowić zgaga i kołatanie serca); hyperthyreosis; cardiospasmus; oesophagitis acuta; ulcus pepticum oesophagi; nadużywanie tytoniu.