Callus. Gechy. Jest to twardy, zgrubiały, szarawy twór, powstały z prze­rostu warstwy zrogowaciałej naskórka, stopniowo drążący w głąb zdrowej skóry. Stwierdza się go w okolicach dłoni i podeszwy, poddanych miejsco­wemu uciskowi. Czasami może ulegać popękaniu lub owrzodzieć. Clavus. Cechy. Jest to odgraniczone od otoczenia, zrogowaciałe, stożko­wate zgrubienie, z podstawą przy powierzchni i wierzchołkiem skierowanym do wewnątrz tkanek. Spotykane są odmiany; twarda i miękka; pierwsza wy­stępuje na zewnętrznych powierzchniach palców stopy i charakteryzuje się lśniącą, wygładzoną powierzchnią, druga pomiędzy palcami i posiada po­wierzchnię rozpulchnioną z powodu maceracyjnej czynności potu. Eczema. Cechy. Spotykaną zwykle odmianą jest postać łuskowata, która może być związana z dużym zgrubieniem wskutek rogowacenia i bolesnymi szczelinami. Stwierdza się łuszczenie i zgrubienie oraz szereg sączących pól. Brzegi mogą być ostro odgraniczone od otoczenia. Swędzenie; przebieg przewlekły. Keratosis palmaris et plantaris. Cechy. Powierzchnie dłoniowe i podesz-wowe są pokryte warstwą zrogowaciałą o zmiennej grubości, dochodzącej czasem do 1 cm. Warstwa ta może się przedstawiać w formie litej, lub być podzielona przez pogłębione naturalnie linie skórne, przybierając wygląd hiperkeratotycznego, mozaikowego tworu. Cała zmiana jest płaska, względnie może być pokryta brodawkami. Zabarwienie jej waha się od szarego do brą-zowawoczarnego. Występowanie zwykle we wczesnym okresie życia; ten­dencja rodzinna; przewlekły przebieg; poprawa w lecie. Syphilis. Ceciiy. Dłonie i stopy mogą być zajęte podczas wystąpienia uogól­nionej wysypki we wczesnym okresie drugiego stadium. Nawracającym póź­nym objawem drugiego stadium bywają wykwity zlokalizowane symetrycznie lub asymetrycznie, ujawniające się jako trwałe zmiany, złożone z matowo-czerwonych plamek lub wykwitów grudkowo-łuskowych, pokryte w całości lub jedynie na brzegach łuskami względnie oddzielającymi się warstwami naskórka, ograniczone do powierzchni dłoniowej i podeszwowej. Późne wy­kwity w trzecim stadium nie są rzadkością. Początkowo stwierdza się szereg oddzielnych, zgrubiałych wykwitów grudkowo-łuskowych, zwykle umiejsco­wionych w liniach naturalnych, następnie powstają pęknięcia i niewielkie łuszczenie się, wykwity szerzą się, zlewając się zwykle między sobą. Brzegi wykwitów są dobrze odgraniczone, zabarwienie ciemnoczerwone; zwykle po­krywa je kilka białych łusek. Czasem wudoczne są wyraźnie uniesione i od­graniczone od otoczenia grudki lub guzki, które mogą się łączyć w zmiany mające wygląd obrączkowy. Czasem występują punkcikowate rogowacenia, które można zdjąć za pomocą ostro zakończonego narzędzia. Objawy drugo- lub trzeciorzędowej kiły; powolny rozwój (późne drugo- i trzeciorzędowe wykwity); oporność na zwykłe leczenie; do­datnie odczyny serologiczne. Trichophytiasis (grzybica strzygąca). Cechy. Na powierzchni dłoniowej, zwykle w środku, stwierdza się rysunek podobny do mapy geograficznej; w polu tym występują łuski i złuszczanie. Zmiana jest okrągła z gładkim, złuszczającym się środkiem o żółtawym odcieniu. Brzegi zmiany składają się z uniesionego i częściowo oddzielonego naskórka. Wokół zmian mogą być widoczne okrągławe, gęsto ułożone pęcherzyki, umiejscowione pod skórą, które świadczą o obwodowym wzroście wykwitu. W wywiadzie — zakażenie; swędzenie. Dyshidrosis (potnica). Cechy. Schorzenie jest ograniczone do rąk i stóp, szczególnie powierzchni dłoniowych i podeszwowych. Rozwijają się głęboko osadzone, z grubsza symetryczne pęcherzyki, wyglądające jak ziarenka sago, wzrastając w górę w kierunku powierzchni i powiększając się. Stwierdza się 6 do 20 zmian na każdej kończynie. Zmiany są ostro odgraniczone od siebie, lecz mogą się zlewać. Co pewien czas pojawiają się nowe pęcherzyki. Główne objawy. Przewlekły przebieg z zaostrzeniem w lecie; swędzenie. Mniej częste przyczyny. Psoriasis; scabies; ephidrosis (hype-hidrosis); kera-toc'erma arsenicalis; morbus Darieri (dyskeratosis follicularis); Verrucae; xanthelasma; pityriasis rubra pilaris; granuloma pyogenicum; keratosis ble-norrhoica; keratodermia climacterica; keratosis punctata,- porokeratosis; keratoma plantare sulcatum; melanoma; dermatitis microbica pustulosa.