Pityriasis simplex capitis (lojotok suchy, łupież). Cechy. Włosy i skóra głowy są mniej lub więcej pokryte suchymi łuskami, które łatwo dają się wyszczotkować; skóra nie jest zmieniona zapalnie. Włosy są często suche. Wyłysienie jest umiarkowane. Alopecia areata, p. wyłysienie plackowate. Eczema. Cechy. Wyprysk występuje często na skórze głowy w dwóch postaciach: wyprysk pęcherzykowy dzieci (mleczny strup) i wyprysk liszajco-waty lub krostkowy, współistniejący z wszawicą. Pierwsza postać zaczyna się jako rumieniowate, piekące i swędzące wykwity; wkrótce pojawiają się małe pęcherzyki, które zlewają się, pękają i pokrywają się masami żółtawych strupów lub łusek, pod którymi utrzymuje się sączenie. W drugiej postaci wydzielina jest raczej ropna niż surowicza. Występowanie u niemowląt i dzieci, intensywne swędze­nie; przewlekłość. Tinea capitis (tinea tonsurans; grzybica strzygąca). Cechy. Występuje jedno lub więcej okrągłych, łuskowatych, wzniesionych wykwitów barwy szarawej, poprzez które wystają suche, kruche, matowe, połamane włosy. Zmiany rozprzestrzeniają się obwodowo, a kilka takich plam może zlewać się, tworząc jedną rozległą zmianę. Występowanie u dzieci; przewlekłość; w wywiadzie — styczność; samorzutne wygaśnięcie choroby w czasie dojrzewania; wykrycie w połamanych włosach grzyba Trichophyton lub Microsporon. Pediculosis capilis. Cechy. Swędzenie głowy jest zwykle pierwszym obja­wem; następnie wykrywa się gnidy na włosach, a pasożyty na skórze głowy blisko podstawy włosów. Bywają krostki na szyi i powiększone węzły chłonne. Dermatitis seborrhoica. Cechy. Najmniej ostrą postacią na skórze owło­sionej głowy jest łupież suchy, który charakteryzuje się drobną, otrębiastą, lekko tłustawą, białawą lub szarawą łuską, rozpoczynającą się w małych plamkach i szybko zajmującą całą powierzchnię. Spotyka się także bardziej tłustą postać łupieżu (pityriasis steatoides), w której występuje rumień i na­gromadzenie się grubych strupów, przez które przebijają się włosy. Wystę­puje tu utrata włosów (p. łupież zwykły głowy, 27). Inne odmiany łojo-tokowego zapalenia skóry są bardziej ostre i charakteryzują się tłustymi, łuskowatymi zmianami z wydzielaniem i tworzeniem grubych strupów, tak że czasami cała skóra głowy pokrywa się tłustym, brudnym strupem o nie­przyjemnym zapachu. Występowanie pomiędzy 15 a 50 r. życia; umiarkowane swędzenie; złuszczanie; łuski i strupy; niekiedy szerzenie się na czoło, uszy, obszar pozauszny i szyję. Impetigo conlagiosa. Cechy. Występują rozsiane, a później zlewające się (w plamy), powierzchowne otarcia skóry, które wydzielają płyn surowiczy i są pokryte cienkimi jakby ponaklejanymi blaszkowatymi strupami; towa­rzyszy nieznaczny odczyn zapalny. Występuje często u dzieci; często towarzyszy wszawicy; powstawanie typowych uszkodzeń na twarzy; skłonność do zakażenia. Psoriasis. Cechy. Zmiany łuszczycowe na skórze owłosionej głowy tworzą pełzające obszary, często rozszerzające się w dół na skórę czoła na około 2—3 cm. Zmiany są ciemnoróżowe lub czerwone, ostro odgraniczone, trochę wzniesione, otoczone zdrową skórą i pokryte mnogimi, suchymi perłowymi dachówkowatymi łuskami, które łatwo się oddzielają. Włosy na tych obsza­rach nie są wciągnięte w sprawę chorobową. Skóra pod tymi zmianami jest sucha i z drobnymi ubytkami naskórka. Początek zwykłe we wczesnym okresie dojrzałości; nie występuje swędzenie; przewlekłość z poprawą w lecie; zaostrzenie zimą. Dermatitis papiliaris capillitii. Cechy. Wykwit pojawia się na karku, z tyłu skóry głowy owłosionej w dolnej jej części, czasami jako mniej lub więcej linijne pasmo, a czasami zajmuje pole nieregularnego kształtu. Pierwotne zmiany są twardymi grudkami umiejscowionymi u podstawy włosów, często z nieznacznym krostkowym zapaleniem mieszków. Występuje zawsze znaczna utrata włosów pomiędzy grudkami. Średnica grudek waha się od 1,5 do 12 mm, największe powstają w wyniku zlewania się. Zmiany te wystają ponad po­wierzchnię skóry jako półkoliste obrzmienie; są lite i twarde. Wiele z nich zawiera małe krostki, a niektóre z nich bywają pokryte przez strupy. Występowanie zwykle u Murzynów; brak objawów pod­miotowych, ale istnieje czasem niewielkie swędzenie. Favus. Cechy. Z początku powstaje powierzchowna, łuskowata plamka. Wkrótce mieszki ulegają zaatakowaniu i pojawiają się żółte, charaktery­styczne strupy, otaczające podstawy włosów. Strupy te mają zwykle 3 do 4 mm średnicy i są wklęśnięte. Z początku są one niewielkie, ale później zlewają się zwykle w masywny, żółty strup na owłosionej skórze głowy. Włosy są matowe i kruche, łamią się, rozszczepiają i wypadają, tak że po­wstają obszary wyłysienia, które mogą pozostać na stałe. Początek zwykle poniżej 15 r. życia; w wywiadzie — styczność; przewlekłość; wykazanie obecności grzyba (Trichophyton schoen-leini). Mniej częste przyczyny. Alopecia occipitalis (niemowląt); naevi, alopecia congenita; atrichosis; hypertrichosis; monilithrix; ichtyosis; trichotillomania; lupus erythematosus; lichen planus; pruritus alcoholicus capitis; acne necro­tica; cicatrices; molluscum contagiosum; Verrucae; cystis seborrhoica, epi­thelioma; cornu cutaneum; erysipelas; alopecia postimpetiginosa; alopecia postinfectiosa; kiła skóry głowy; ,,turban"-tumor.