Zwykłe pękanie warg jest częstsze w zimie, zwykle wskutek działania wia­tru i czasem zaostrza się wskutek nawyku zrywania strupów. Opryszczka pospolita (herpes simplex). Cechy. Najczęściej stwierdza się wykwity opryszczkowe na skórze dolnej wargi w pobliżu spoidełka. Składają się one ze zbiorowiska 4 do 10 podłużnych, nieprzezroczystych pęcherzyków, ułożonych obok siebie nieregularnie w jednej lub dwóch grupach. Cała zmiana ma 2—3 mm średnicy, a kształt jej przypomina połówkę jajka, prze­ciętego wzdłuż osi długiej. Pęcherzyki pojawiają się i rozwijają jednocześnie na wspólnym podłożu rumieniowym, które znika około trzeciego dnia. Tworzą się strupy, które odpadają w ciągu 7—10 dni. Na początku choroby nieznaczne zapalenie węzłów chłon­nych, które są wrażliwe na dotyk; bywa nieznaczne podwyższenie ciepłoty. Wyprysk (eczema). Cechy. Jest to niezmiernie częste schorzenie warg. Brzeg czerwieni wargowej jest suchy i szorstki, łatwo powstają tu pęknięcia i rozpadliny. Zazwyczaj widuje się je w kątach ust lub w linii środkowej. W cięższych postaciach zmiany są nadzwyczaj bolesne, łatwo krwawią powo­dując wiele dolegliwości, zwłaszcza w chłodnych porach roku. Występowanie u niemowląt i dzieci. Rak (carcinoma). Kiła wrodzona (kiła dziedziczna; syphilis congenita; syphilis hereditaria). Cechy. Pęknięcia skóry szerzące się promieniście od kątów ust lub w linii środkowej, należą do najbardziej typowych cech rozpoznawczych wczesnej kiły dziedzicznej. W czynnym okresie pęknięcia te stają się po prostu Unij­nymi owrzodzeniami warg; są one mnogie, głębokie, bolesne i łatwo krwa­wią. Nie ustępują mimo miejscowego leczenia. Po wyleczeniu kurczące się blizny mogą doprowadzić do zniekształcenia o typie tzw. zwężenia kapciu-chowego. Wykwity na błonach śluzowych w kile ÌI okresu. Cechy. Występują one na śluzowej powierzchni warg szerząc się z jamy ustnej. Mają one wygląd pła­skich, szarawych, okrągłych ubytków, pokrytych łuskowatą, delikatną, wil­gotną błoną. Średnica zmian wynosi około 5 mm. Mogą współistnieć kiłowe zmiany różyczkowe lub grud­kowe w innych okolicach ciała, obecność innych wykwitów na błonie śluzowej jamy ustnej; dodatnie próby serologiczne. Wrzód twardy. Cechy. Zmiana może się pojawiać w każdym odcinku warg i prawie z reguły jest pojedyncza. Rozwinięte zmiany są okrągłe, nieco unie­sione, o konsystencji niemal chrząstkowej, obejmują warstwy głębiej leżące, powierzchnia ich jest płaska, czerwona, nieznacznie owrzodziała, bez wy­dzieliny. Obecność „wskaźnikowego" węzła chłonnego przedusznego, podszczękowego lub podbródkowego, zależnie od umiejscowienia zmiany; inne objawy kiły; wykazanie krętków; dodatnie próby serologiczne. Choroba Fordyce'a. Cechy. Polega ona na obecności nieprawidłowo po­większonych gruczołów łojowych na wargach, policzkach i dziąsłach, co cha­rakteryzuje się małymi, białymi lub żółtawymi, uniesionymi lub płaskimi plamkami wielkości łepka od szpilki, pojawiającymi się na śluzówce. Na war­gach mają one tendencję do umiejscawiania się w pobliżu spoidełek. Pokry­wający je naskórek wykazuje zmiany przerostowe. Może występować lekkie pieczenie lub swędzenie oraz uczucie sztywności. Zajady (angulus infectiosus oris). Cechy. Schorzenie zaczyna się zwykle w obydwu kątach ust jako zbielenie i maceracja nabłonka, który łatwo daje się odłuszczać. Zmiana rozciąga się wzdłuż naskórka w kierunku linii środ­kowej, obejmując również sąsiednie odcinki skóry oraz śluzówkę wewnętrz­nej powierzchni warg. Główne objawy. Występowanie u dzieci; towarzyszące przekrwienie i za­palenie; nieprzyjemne uczucie gorąca, skłaniające do ciągłego oblizywania się; często współtowarzyszące zliszajowacenie lub liszajcowate zapalenie jamy ustnej albo rumień pęcherzykowy. Rak wodny (zgorzelinowe zapalenie jamy ustnej; noma; stomatitis gan­graenosa). Cechy. Owrzodzenie może się szerzyć na zewnątrz, przechodząc z wewnętrznej powierzchni policzków na wargi. Może dojść do przedziura­wienia dolnej wargi. Powstają rozległe zmiany martwicze (zgorzel septyczna). Mniej częste przyczyny. Złuszczające zapalenie warg; toczeń rumieniowaty; liszaj płaski; grzybica strzygąca; pokrzywka; łuszczyca; lepieże kiłowe; rumień wielopostaciowy; toczeń pospolity; wyprysk na górnej wardze, spowodowany wydzieliną z nosa lub przez drażniący proszek do zębów; pryszczyca; zapale­nie jamy ustnej; wąglik; owrzodzenie gruźlicze; aryboflawinoza (błyszcząca czerwień warg i zapalenie kątów ust); drożdżyca; malinica; dyskeratosis follicularis (choroba Dariera); dermatitis vegetans; róża; erythroplasia Quey-rati; rozlane nadmierne rogowacenie warg; leukoplakia; mięczak zakaźny; zapalenie skóry spowodowane szminką do ust; zespól Plummera-Vinsona; lisza-jec zakaźny; zapalenie skóry spowodowane lakierem do paznokci; uraz w na­stępstwie zabiegu stomatologicznego; neurodermatitis; łojotokowe zapalenie skóry.