leczenie
W leczeniu złośliwego nadciśnienia pierwotnego, to znaczy występującego jako zespół bez wyraźnej etiologii albo w przebiegu choroby nad-ciśnieniowej, znajdują zastosowanie wszystkie te — przeważnie objawowe — metody i środki, o których była już mowa wyżej — w ustępie o leczeniu tej ostatniej. Należy więc w tych przypadkach dbać o spokój fizyczny i nerwowy, unikać wszelkich, zwłaszcza ujemnych stanów emocjonalnych, uregulować tryb pracy i wypoczynku, stosować dietę skąpokaloryczną — szczególnie z wyłączeniem tłuszczu, skąposodową, a w przypadkach z uszkodzeniem czynności nerek — skąpobiałkową. U chorych bez wyraźnych jeszcze objawów niedomogi nerek można oczekiwać pomyślnych wyników po stosowaniu wymienionych wyżej zabiegów operacyjnych na układzie współczulnym, ew. na nadnerczach. Przede wszystkim zaś coraz szersze zastosowanie znajdują tu omówione już wyżej nowe środki obniżające ciśnienie. Sokołów i Schottstaedt omawiając w jednej z ostatnio ogłoszonych prac wyniki współczesnego leczenia z uwzględnieniem własnego materiału klinicznego dochodzą do następujących wniosków:
Rokowanie w złośliwym nadciśnieniu przy zastosowaniu nowoczesnych metod leczniczych nie przedstawia się już tak beznadziejnie jak do niedawna, zwłaszcza jeżeli leczenie rozpoczęte jest przed wystąpieniem znacznego uszkodzenia nerek.
Leczenie złośliwego nadciśnienia należy rozpocząć możliwie wcześnie, po przeprowadzeniu dokładnych badań w celu wykluczenia określonych i nadających się do usunięcia (odwracalnych) przyczyn, np. guza barwnikochłonnego nadnercza lub jednostronnego schorzenia nerek.
Najbardziej skuteczną metodą leczenia tych chorych jest według wielu autorów stosowanie pozajelitowe Hexamethonium (np. 2 razy dziennie po 70 mg podskórnie) łącznie z 1-hydrozynoftalazyną (apresoli-ną), np. po 300 mg dziennie doustnie i z dietą skąposodową przy zachowaniu spokoju fizycznego i nerwowego. Stosowanie alkaloidów z Vera-trum viride (protoweratryny) wydaje się również celowe.
Równie skuteczne może być jednoczesne podawanie Hexamethonium i apresoliny (doustnie).
W czasie stosowania wymienionych leków obniżających ciśnienie chorzy muszą pozostawać pod ścisłą kontrolą lekarską — najlepiej w warunkach szpitalnych.
Sympatektomia stanowi nieraz również skuteczną metodę leczniczą w złośliwym nadciśnieniu z zachowaną czynnością nerek. Dodatnie wyniki uzyskuje się w tych razach w 30 do 50% przypadków.
W przypadkach złośliwego zespołu nadciśnieniowego o znanej etiologii wchodzi w rachubę odpowiedni zabieg mający na celu zlikwidowanie tej przyczyny, a więc usunięcie guza nadnercza, usunięcie chorej nerki przy jednostronnym jej schorzeniu, zastosowanie właściwego antybiotyku w przypadkach stwierdzonej pyelonephritis. Jeżeli sprawa chorobowa nie spowodowała znacznych i nieodwracalnych anatomicznych zmian w ważnych dla życia narządach (nerki, serce, mózg), to takie przyczynowe postępowanie może dać zupełne wyleczenie. Dowodzą tego coraz liczniejsze, ogłaszane w prasie lekarskiej przypadki, chociażby przytoczonych już wyżej autorów, dotyczące pomyślnie przeprowadzanych operacji usunięcia chorej lub uszkodzonej (np. przez zranienie postrzałowe w czasie wojny) nerki.