OBRZMIENIA RĘKI I PALCÓW
Obrzmienia z powodu procesów infekcyjnych i urazów omówione były w poprzednim rozdziale pt. „ból ręki i palców" i nie będą tu powtarzane. Niżej podane stany posiadają charakter nowotworów lub guzów.
Verruca (brodawka). Cechy. Jest ona często spotykana na palcach i rękach. Jest tó grudka naskórkowa, zwykle uniesiona ponad poziom normalnej skóry. Jej wierzchołek jest płaski i posiada szereg szczelin między aktywnie wzrastającymi częściami, tak że stara brodawka może przypominać kalafior.
Osteoarthritis (arthritis hypertrophica). Cechy. Stawy palców stają się duże
sztywne oraz rozwijają się w nich guzki Heberdena, które są małymi obrzmieniami kostnymi zwykle w obwodowej części końcowych stawów międzypaliczkowych i które mogą być pierwszą oznaką zwyradniającego zapalenia stawów.
Fibroma et fibrolipoma. Cechy. Guzy te spotyka się na rękach i palcach. Włókniak pojawia się jako gładki, wiotki lub zbity guz, umiejscowiony w skórze lub ściśle z nią związany. Wzrasta powoli, zwykle bez bólu. Posiada jednolity wygląd i pokryty jest zdrową skórą. Sprawia często wyraźne wrażenie chełbotania. Włókniakotłuszczak jest bardziej miękki od czystego włókniaka.
Wycięcie i badanie bioptyczne skrawków.
Lipoma. Cechy. Jest to dobrze otorbiony guz leżący w tkance podskórnej lub w powięzi. Jest miękki, w dotyku półpłynny i mimo możliwości swobodnego jego przesuwania jest w jednym punkcie zrośnięty ze skórą. Może pojawić się na ręku, rzadziej na palcach.
Papilloma. Cechy. Jest to nieregularny, zaokrąglony guz, pokryty zdrową skórą lub lekko z nią zrośnięty oraz połączony z ręką poprzez szyjkę cieńszą od samej masy guza.
Osteoma. Cechy. Wyczuwa się obmacywaniem twardy, niebolesny guz
o powolnym wzroście, pokryty zdrową skórą i zbity, przyrośnięty do kości, z której wyrasta. Guzy takie mogą być mnogie.
Główne objawy. Zmiany w obrazie radiologicznym.
Cystis epidermoidalis traumatica regionis palmaris. Cechy. Jest to gładki, napięty, czasem chełboczący, zaokrąglony guz, ściśle związany ze skórą
w stosunku do niej nieprzesuwalny. Jest on w pewnym stopniu podobny do torbieli łojowej.
Granuloma (ziarniniak). Cechy. Wybujała ziarnina leży powierzchownie w stosunku do zranienia paJców, tworząc ziarniste, miękkie, okrągławe nacie-czenie, które może lekko krwawić. Jeśli ziarnina rozrasta się długo w małych ranach, może być dotykowo wyczuwana jako bardziej zbita, przyjmować wygląd uszypułowany i w pewnym sensie upodabniać się do mięsaka.
Chondroma (enchondroma; ecchondroma). Cechy. Guz ten najczęściej pojawia się w paliczkach i kościach śródręcza oraz jest zwykle mnogi. Przedstawia się jako okrągły guz kostny nasady, który może być przyczyną powstania bólu i owrzodzenia skóry. Wzrasta powoli, w dotyku jest zbity (jeśli nie jest zwyrodniały), elastyczny, gładki lub guzowaty, nieprzesuwalny i może ulegać skostnieniu.
Zmiany w obrazie radiologicznym,
Sarcoma. Cechy. Jeśli guz wywodzi się ze skóry, przedstawia się jako miękka albo twarda narośl, wiernie naśladująca włókniak. Występuje czasem na grzbiecie ręki. Jeśli wywodzi się z jednej z kości śródręcza lub paliczka (mię-sak okostnowy i szpikowy), naśladuje dokładnie kostniak; odmiana szpikowa może przy ucisku trzeszczeć i wywoływać głuchy, drążący ból.
Wycięcie i badanie bioptyczne skrawków (mięsak łączno-tkankowy); zmiany w obrazie radiologicznym (osteosarcoma).
Fistula arterio-venosa. Cechy. Jedna lub więcej żył na grzbietowej stronie ręki może ulegać rozszerzeniu, zwykle od urodzenia, tworząc pojedynczy gładki guzek względnie mniej lub bardziej rozszerzone i wężykowate obrzmienie. Guz może tętnić, a aspirowana krew jest krwią tętniczą. Przy utrzymującym się ucisku guza, z uniesieniem ramienia znika on prawie całkowicie, pojawiając się natychmiast, gdy tylko zwolni się ucisk. Ponadto guz wykazuje słabe chełbotanie oraz nadaje sinawy odcień leżącej ponad nim skórze. Skóra w tej okolicy jest cieplejsza w porównaniu z analogicznym miejscem drugiej ręki.
Diathesis urica. Cechy. W przypadku zajęcia stawy palców, szczególnie kciuka, stają się w ostrym napadzie obrzmiałe, czerwone, błyszczące i napiętę. W razie zaatakowania przewlekłą dmą stawy zostają zniekształcone i trzeszczą przy ruchach. Guzki lub kamienie wapniowe mogą rozwijać się wokół stawu tworząc nacieczenia, które stopniowo mogą prowadzić do owrzodzenia skóry odsłaniając się. Czasem rozwijają się guzki Heberdena.
Carcinoma matastaticum. teeny. Guzowate twory mogą się rozwijać w kościach paliczkowych; mogą one wywoływać ból i owrzodzenie skóry.
Obecność raka w innym miejscu; badanie bioptyczne.
Dactylitis syphilitica. Cechy. Powiększenie palca pojawia się stopniowo. Ma on wrzecionowaty kształt i purpurowe zabarwienie. Może być zajęty jeden względnie więcej palców. Paliczek bliższy jest najbardziej podatny na to schorzenie. Postać powierzchowna schorzenia ma skłonność do rozmiękania i owrzodzenia. Postać głęboka często wywołuje destrukcję tkanki i skrócenie palca wskutek zgąbczającego zapalenia kości lub suchej próchnicy kości. Pewne przypadki powierzchownego zapalenia palców są umiejscowione symetrycznie i posiadają krótkotrwały przebieg. Czasem bywa niewielki ból.
Objawy wrodzonej kiły; zmiany w obrazie radiologicznym.
Dactylitis tuberculosa (spina ventosa). Cechy. Jeden lub więcej paliczków może powiększać się wskutek kolbkowatego rozdęcia kości w wyniku osteomyelitis tuberculosa.
Występowanie we wczesnym wieku; drążący ból, tkliwość na dotyk i zgrubienie kości; obecność gruźlicy płuc lub węzłów chłonnych; zmiany w obrazie radiologicznym.
Morbus Morvani. Cechy. W jamistości rdzenia mogą się pojawić na pal-c;ch i rękach pęcherze, brodawki oraz owrzodzenia troficzne, które mogą być wczesnymi objawami tego schorzenia, jednak czasem przez cały czas mogą się nie ujawnić.
Objawy jamistości rdzenia.
Mniej częste przyczyny. Articulatio Charcoti; tendovaginitis tuberculosa; synovitis suppurativa chronica; sarcoma haemorrhagicum idiopathicum multiplex (czerwonawe, purpurowe lub. niebieskawoczarne plamki, które przyjmują konsystencję gumy względnie zbitych guzków); acrodynia; neurofibroma; sarcoidosis (małe, zbite guzki skórne); angioneuromyoma (tumor glomeris); guzki dojarzy.