OWRZODZENIA PODUDZIA
Najczęstszą przyczyną owrzodzenia kończyny dolnej jest duże zmniejszenie przepływu krwi tętniczej przez skórę oraz zakłócenie odpływu krwi żylnej. Należy jednak pamiętać, że istnieje szereg zmian pozanaczyniowych, w których spotyka się ten rodzaj uszkodzenia.
Ulcus varicosum cruris (owrzodzenie żyiakowe niebolesne przewlekłe lub modzelowate). Cechy. Stwierdza się owalny, często niebolesny przewlekły wrzód, umiejscowiony zwykle po wewnętrznej stronie podudzia, około 5 cm powyżej kostki. Wrzód może być niewielki lub rozciągać się wokół całego podudzia. Brzegi jego są pochyłe, twarde i przekrwione, dno głębokie, błyszczące, brudnożółte z kilkoma delikatnymi pąkami tkanki ziarninującej. Wrzód jest zbity, zrośnięty z podłożem i otoczony przez utrzymujący się obrzęk oraz przebarwioną i stwardniałą skórę. Wydzielina wrzodu często ma właściwości drażniące i może wywołać wyprysk. Jest on zwykle bardziej powierzchowny i mniej odporny na leczenie od wrzodu powstającego po zakrzepowym zapaleniu żył.
Obecność żylaków; pojawianie się w drugiej połowie życia.
Ulcus postphlebiticum.Cechy. Wrzód może rozpoczynać się martwicą i oddzielaniem powierzchownych warstw skóry albo czasem część ściany żylnej może oddzielać się w postaci strzępu martwiczego wspólnie z leżącymi ponad nią tkankami. W efekcie powstaje głębokie, nieregularnie ukształtowane, bolesne owrzodzenie, zajmujące niekiedy dużą powierzchnię podudzia, z brudną, zainfekowaną podstawą, odrażającym zapachem oraz otoczone skórą obrzmiałą, stwardniałą, zmienioną zapalnie i znacznie przebarwioną (wrzód zastoinowy).
Ulcus ischaemicum. Cechy. Niewielki uraz lub nieznaczna infekcja przy nieodpowiednim odżywieniu tkanek może zapoczątkować powstanie wrzodu kończyny dolnej: W przypadkach tych proces może drążyć do powięzi głębokiej, odsłaniając mięśnie i ścięgna, dając początek rozległemu owrzodzeniu z wtórną infekcją i martwiczym strupem.
Ból w obszarze wrzodu; chromanie przerywane; obecność zarostowo-zakrzepowego zapalenia naczyń, zespołu Leriche lub innych zaburzeń, prowadzących do zamknięcia światła naczyń.
Ulcus cum panniculitide indurativa chronica et ulcus chronicum simplex. Cechy. Wrzód jest okrągły lub owalny, otoczony przekrwioną, przebarwioną i stwardniałą skórą, dno jego jest nierówne i zwykle pokryte ziarniną, brzegi grube, wywrócone na zewnątrz i niewrażliwe na dotyk. Często w otoczeniu stwierdza się wyprysk lub brązowe przebarwienie skóry.
Obecność czynnika etiologicznego, jak: przewlekły obrzęk, starszy wiek, działanie zimna, uraz, ucisk; powstająca na powyższym tle niewielka reakcja zapalna i miejscowe zapalenie powierzchownych żył; czasem żylaki, lecz nie zawsze.
Ulcus syphiliticum. Cechy. Wrzody mają charakter drążący, przebijają na zewnątrz, mają ostro ścięte lub nierówne brzegi i postrzępioną podstawę, obrysy okrągłe, półokrągłe lub pełzające i często są pokryte grubymi strupami lub lepkim, trudnym do usunięcia ciemnożółtym strzępem martwiczej tkanki. Mają skłonność do gojenia się w jednym miejscu i rozwijania w innym oraz występują zwykle w większej ilości z tendencją do łączenia się. Blizny są cienkie i miękkie, powstają w dolnych okolicach podudzia i zwykle wokół brzegów są przebarwione, a białe i lekko zagłębione w centrum. Najczęściej umiejscawiają się w środkowej i górnej trzeciej części podudzia.
Obecność innych objawów kiły; dodatnie odczyny serologiczne; dodatni wynik leczenia przeciwkiłowego.
Ulcus tuberculosum. Cechy. Wrzód jest bardzo przewlekły i charakteryzuje się podminowaniem skóry w znacznym oddaleniu od brzegów. Powierzchnia jego jest blada, ziarninowanie bardzo nieznaczne; w kilku miejscach stwierdza się małe ogniska serowacenia. Tkanki pokrywające wrzód są sine i wrażliwe na dotyk, wydzielina jest rzadka i skąpa.
W wywiadzie — ropień gruźliczy w tkance podskórnej lub w kości; obecność gruźlicy w innym miejscu; test tuberkulinowy; biopsja.
Epithelioma. Cechy. Nabłoniak może rozwijać się w zwykłym wrzodzie lub owrzodzeniu na tle żylaka. Wrzód rozprzestrzenia się, brzegi jego ulegają uniesieniu, wywróceniu i stwardnieniu. Przy niezahamowanym rozwoju zostaje zaatakowana kość.
Powiększone węzły chłonne w pachwinie; biopsja.
Mniej częste przyczyny. Ulcus acutum sive infectiosum; ulcus rodens; sarcoma; melanoma; lepra; malleus; anthrax; pediculosis corporis; erythema induratum (morbus Bazin); ecthyma; anaemia drepanocytica; dracontiasis; insufficientia circulatoria chronica cardiaca; hypertensio; pernio chronicum (owrzodzenie węzłów podskórnych); diphtheria cutis; ulcus factitium; zamknięcie dróg chłonnych (elephantiasis); grzybica (blastomycosis, sporotrichosis, actinomycosis); czynniki fizyczne (oparzenie, promieniowanie itd.); ropne infekcje podudzia.