PATOGENEZA
Najczęściej można spotkać typową postać skrobiawicy nerek w przypadkach z przewlekłym procesem ropnym, jak gruźlica jamista, ropne rozstrzenie oskrzelowe, ropniak opłucnej, przewlekłe zapalenie kości, a także kiła i nowotwory złośliwe (np. Ca ventriculi — wg Layani i współpr.). Jest to tzw. skrobiawicą wtórna. Czasami jednak występuje tzw. skrobiawicą pierwotna, w której nie można ustalić żadnego czynnika etiologicznego. Jest to postać bardzo rzadka, gdyż dotychczas opisano niewiele więcej niż 70 przypadków. Patogeneza i etiologia skrobiawicy pierwotnej pozostają dotąd nie wyjaśnione. Kuchmeister i Pentz twierdzą,
że zasadniczą rolę w powstawaniu skrobiawicy, podobnie jak i w nerczycy lipoidowej, odgrywa przewlekłe przeciążenie i niedomoga kory nadnerczy. Przede wszystkim skrobiawica bywa najczęściej związana z poprzedzającymi sprawami chorobowymi, które mogą spowodować wyczerpanie lub uszkodzenie nadnerczy. (gruźlica, ropienie przewlekłe). Doświadczalnie wywołano skrobiawicę u zwierząt w warunkach przewlekłego głodzenia. Badania anatomiczne przemawiają za tym, że w opisanych stanach, w przeciwieństwie do przewlekłych zapaleń kłębków nerkowych, nie tylko nie stwierdza się objawów przerostu, ale raczej zanik kory nadnerczy. Może za tym przemawiać również fakt, iż skrobiawicę nerek spotyka się nieraz w przebiegu przewlekłego gośćca stawowego. W przypadkach skrobiawicy towarzyszącej gruźlicy Lezgus stwierdzał bądź krwotoki, bądź skrobiowate zmiany w korze nadnerczy. Wreszcie podciśnienie tętnicze, płaska krzywa glikemii po obarczeniu, wzmożona zawartość potasu, a obniżona sodu we krwi u chorych ze skrobiawica nerek — również przemawiają za niedoczynnością kory nadnerczy.
Ehrich zalicza skrobiawicę do grupy kolagenoz, powstających na tle nieprawidłowego odczynu istoty podstawowej tkanki łącznej w stosunku do czynnika uczulającego. Kuchmeister i Pentz przypuszczają, że powstawanie skrobiawicy zależy głównie od nadmiernej ilości alergenu przy braku przeciwciał. Pozostaje to w związku z uszkodzeniem układu sia-teczkowo-śródbłonkowego, wytwarzającego w ścisłej zależności od kory nadnerczy przeciwciała i hipertensynogen, którego brak w skrobiawicy nerek powoduje niski poziom ciśnienia tętniczego w tej chorobie. W każdym razie w skrobiawicy jak i w innych kolagenozach stwierdza się hi-perglobulinemię — przeważnie jednak kosztem globulin alfa i beta, które zdaniem Moellera są mniej czynne biologicznie pod względem produkcji przeciwciał aniżeli globuliny gamma.