ROZWOJU OPÓŹNIENIE
Niekiedy zasięga się porady lekarskiej z uwagi na niedostateczny rozwój mięśni względnie jawne upośledzenie intelektualne lub nieuwagę u niemowląt i dzieci. Lekarz musi starać się rozstrzygnąć, czy opóźnienie rozwoju fizycznego lub umysłowego powstaje z przyczyn genetycznych lub zaburzeń wrodzonych okresowych lub trwałych, czy wynika ze swoistych zmian endokrynologicznych lub nerwowych, czy też jest wywołane czynnikami odżywczymi, chorobą układową lub innymi czynnikami zewnątrzpochodnymi. Zagadnienia, na które należy zwrócić szczególną uwagę, obejmują: rozwój mięśni i zębów; stan narządów i tkanek (mięśni, zasobów tłuszczowych, skóry i paznokci itp.); rozwój płciowy i rozwój umysłowy.
Ocenę szkieletu, uzębienia i rozwoju tkanek można wykonać mierząc wysokość i proporcję ciała, badając wyrzynające się uzębienie, określając dowolną czynność mięśni, oraz badając radiologicznie kości (części przynasadowe) i proces ząbkowania (nieprawidłowości w tworzeniu zawiązków zębów); wyniki badań porównuje się z wartościami prawidłowymi, ustalonymi dla danego wieku. Tak więc na przykład rozwój mięśni u niemowląt lub dzieci można w przybliżeniu scharakteryzować, jak następuje: pierwszy dowolny ruch pojawia się w czwartym miesiącu życia (głowa trzymana prosto przy podparciu tułowia); zdolność do samodzielnego siedzenia w pozycji wyprostowanej wykazuje dziecko zwykle w siódmym do ósmego miesiąca; pierwsze usiłowania stawania na stopach obserwuje się w dziewiątym lub dziesiątym miesiącu; dziecko stoi z niewielką pomocą w jedenastym lub dwunastym miesiącu i wreszcie chodzenie rozpoczyna sie zwykle między dwunastym a trzynastym miesiącem.
Rozwój seksualny, chociaż rozpoczyna się w dość rozległych granicach czasu, jednak wykazuje stały obraz po rozpoczęciu się; tak więc znaleziony stopień rozwoju płciowego osobnika można porównać z ustalonymi normami. U chłopców średni przeciętny wiek i kolejność pojawiania się cech płciowych można ująć jak następuje: pierwsze powiększenie jąder i członka (w wieku 10 do U lat); pojawienie się owłosienia łonowego (w wieku 11 do 12 lat); szybki wzrost jąder i członka, jak i sutka (w wieku 13 do 14 lat); pojawienie się owłosienia w dołach pachowych, na dolnym brzegu górnej wargi oraz mutacja głosu (w wieku 14 do 15 lat); wyrastanie włosów na twarzy i ciele, pojawianie się trądzika (w wieku 15 do 16 lat); i wreszcie zatrzymanie wzrostu szkieletu (w wieku 21 lat). U dziewcząt kolejność pojawiania się cech płciowych można scharakteryzować następująco: pączkowanie brodawek sutkowych (w wieku 9 do 10 lat); pączkowanie piersi i pojawienie się owłosienia łonowego (w wieku 10 do 11 lat); wzrost'zewnętrznych i wewnętrznych narządów płciowych (w wieku 11 do 12 lat); przebarwienie brodawki sutkowej (w wieku 12 do 13 lat); pojawienie się owłosienia pachowego i miesiączki (w wieku 13 do 14 lat); trądzik i mutacja głosu (w wieku 16 do 17 lat); oraz zatrzymanie wzrostu kośćca (w wieku 16 do 17 lat).
Rozwój umysłowy można określać z pewną dokładnością porównując wyniki osiągane w szkole z przeciętną dla danego wieku lub bardziej specjalnymi badaniami przez psychologa lub psychiatrę z uwzględnieniem specjalnych testów psychomelrycznych.
Cretinismus. Cechy, upośledzenie wzrostu i rozwoju umysłowego są zwykle pierwszymi objawami zwracającymi uwagę otoczenia. Występuje znaczna karłowatość. Kończyny, palce rąk i nóg są krótkie i grube. U dziesięcioletnich lub starszych kretynów utrzymują się względne dziecięce proporcje ciała. Charakterystyczny jest wyraz twarzy.
Rachitis. Cechy. Dziecko nie może utrzymać wyprostowanej głowy, siedzieć o własnych siłach oraz we właściwym czasie nie usiłuje stać lub chodzić; jeśli stan chorego na krzywicę zaczyna się poprawiać, to zwykle poprawia się już stale, a dziecko krzywicze, chociaż zazwyczaj ma pozostałości choroby w postaci różnych zniekształceń resztkowych, rozwija się zazwyczaj prawidłowo.
Idiotismus, imbecillitas, debilitas (oligophrenia; niedorozwój umysłowy). Cechy. Mianem idiota obejmuje się te osoby, które nigdy nie rozwijają się poza umysłowość przeciętnego dwuletniego dziecka; imbecillitas określa tych,
którzy nigdy nie osiągają wyższego stopnia rozwoju umysłowego niż przeciętne dziecko siedmioletnie; debile nie osiągają wyższego poziomu umysłowego niż przeciętne dziecko dwunastoletnie. Wysoki stopień niedorozwoju umysłowego można zwykle rozpoznać bardzo wcześnie, mniejszy wymaga dłuższej obserwacji i czasami specjalnych prób (Binet-Simona itp.).
Diplegia cerebri infantum (choroba Little'a). Cechy. Ogólny rozwój fizyczny dziecka ulega często zaburzeniu, tak że pozostaje ono małe i wątłe albo niekiedy umiera w wyniku niektórych ostrych chorób we wczesnym okresie niemowlęctwa, nigdy nie wykazując zdolności do siedzenia prosto, lub nawet do unoszenia głowy. W innych przypadkach nie dochodzi do zaburzeń ogólnego odżywienia, a życie można przedłużyć, ale występuje zwykle pewne upośledzenie umysłowe. Widuje się je we wszystkich stopniach; niekiedy bywa ono tak lekkie, że nie sposób go zauważyć aż do wieku dwóch lub trzech lat życia, a czasem dziecko bywa idiotą. Często dzieci te nie mogą stawać o własnych siłach, dopóki nie przekroczą 3 r. życia, a nie chodzą same, dopóki nie osiągną 4 lub 5 lat. A i wtedy chód charakteryzuje się szczególnym skrzyżowaniem nóg wskutek skurczu mięśni ud.
Chondrodystrophia (achondroplasia). Cechy. Występuje zwyrodnienie chrząstek przynasadowych, co jest konsekwencją przedwczesnego skostnienia nasad i trzonu kości długich; powstaje odmiana karłowatości.
Hydrocephalus chronicus internus. Cechy. Przez pewien czas odżywienie nie jest upośledzone, ale gdy głowa powiększa się znacznie, ciało niszczeje, a dysproporcja między głową a pozostałą częścią ustroju wydaje się większa niż jest w rzeczywistości. Nawet przy powolnym postępie choroby rozwój dziecka jest znacznie opóźniony. Inteligencja jest w większości przypadków upośledzona, w jednych tylko nieznacznie, w innych bardzo znacznie, a niektórzy są idiotami.
Mniej częste przyczyny. Mongolismus; syndroma Turneri; progeria; osteogenesis imperfecta; dysostosis cleidocranialis; vitia cordis congenita; degene-ratio renum polycystica; anorexia nervosa; sprue; fibrosis pancreatis; coelia-kia; diabetes mellitus; malaria; syphilis; asthma bronchiale; syndroma Kline-felteri; dystrophia adiposogenitalis; oligophrenia phenylopyruvica; głodzenie; helminthiasis; guz w okolicy podwzgórza.