ŚLUZOWO-ROPNY LUB ROPNY WYCIEK Z NOSA
Ostry nieżyt nosa (rhinitis acuta; coryza acuta). Cechy. Po kilku godzinach od zatkania nosa, które jest wczesnym objawem, dołącza się obfita, wodnista wydzielina. Surowiczy wysięk staje się śluzowo-ropny, a więc i gęstszy wskutek coraz większej domieszki elementów komórkowych, jednocześnie zmniejsza się jego ilość. Wydzielina ma często charakter drażniący powodując uszkodzenia naskórka wokół nozdrzy i na górnej wardze.
Przewlekły nieżyt nos (rhinitis chronica). Cechy. W przewlekłym zapaleniu śluzówki nosa, prostym i hiperplastycznym, stwierdza się gęstą, lepką, czasem drażniącą wydzielinę, której usuwanie sprawia trudności i która w ciągu nocy zbiera się w jamie nosowo-gardłowej, skąd rano chory usuwa ją, długo kaszląc i chrząkając. W suchym zapaleniu błony śluzowej nosa na dnie nosa znajduje się szary lub zielonawy śluz o stęchłej woni.
Odra (morbilli).Cechy. Ostry nieżyt nosa jest charakterystyczny dla wstępnego okresu odry, a wydzielina z nosa, początkowo śluzowa, nabiera charakteru śluzowo-ropnej lub ropnej.
Ropniak zatoki Highmore (ropne zapalenie zatoki szczękowej; empyema antri Highmori; highmoritis purulenta). Cechy. Główne objawy to wyciek z nosa i ból. We wszystkich okresach rozwoju ropniaka stwierdza się ropną wydzielinę w środkowym przewodzie nosowym. Cechą charakterystyczną jest obfitość wydzieliny rano i częściowe lub całkowite ustanie jej wypływu w ciągu dnia. Wydzielina wzmaga się pod wpływem nawracających przeziębień, do których chorzy ze schorzeniem zatok szczękowych są skłonni. W zastarzałych przypadkach wydzielina jest cuchnąca. Jest ona typu śluzowo-ropnego, w ostrych przypadkach ma zabarwienie jasnożółte.
Poprzednio przebyte zakażenie nosa, powtarzające się nieżyty nosa, choroba zakaźna lub próchniczy ząb; ból, szczególnie silny w ostrych przypadkach, umiejscowiony głównie w okolicy wyniosłości policzkowej i w okolicy podoczodołowej po stronie chorej, jak również ból i zwiększona wrażliwość górnych zębów, z promieniowaniem bólu do oczodołu, okolicy nadoczodołowej i w kierunku ucha; wrażliwość na ucisk lub opukiwanie okolicy dołu nadkłowego (fossa canina) i okolicy podoczodołowej; zwalniający charakter bólu, który zmniejsza się przy wolnym odpływie wydzieliny; podmiotowe wrażenie cuchnienia z ust, zatkanie nosa, krwawienie z nosa lub wyprysk w obrębie przedsionka nosa; niemożność skupienia uwagi, bezsenność i nerwowość; czasem obrzmienie okolicy policzkowej; rynoskopia (ropa wypływa spod małżowiny środkowej; szybkie jej ponowne pojawianie się po wytarciu, gdy chory leży przez 10—15 minut na zdrowym boku); diafanoskopia (zaciemnienie zatoki, okolicy podoczodołowej i źrenicy); badanie rentgenowskie.
Ropniak zatoki czołowej (ropne zapalenie zatoki czołowej; empyema sinus frontalis; sinusitis frontalis purulenta). Cechy. We wszystkich przypadkach wzmożenie wydzieliny z nosa, która ma charakter ropny lub śluzowo-ropny. Początkowo ropa jest żółtawa, potem jej zabarwienie staje się mniej intensywne.
Przewlekłe ropne zapalenie zatoki sitowej (ethmoiditis purulenta chronica). Cechy. Najdonioślejszym objawem jest wydzielanie ropy z komórek sitowych. W odróżnieniu od sprawy toczącej się w zatoce szczękowej, wydzielina z komórek sitowych wydobywa się raczej w sposób ciągły, a ilość jej zwiększa się, gdy chory przybiera pozycję pionową. Ponadto po wytarciu środkowego przewodu nosowego ropa szybko zbiera się ponownie. Wydzielina z tylnej grupy komórek sitowych spływa do przewodu górnego i można ją dostrzec w szczelinie węchowej między przegrodą a małżowiną środkową; jednakże większość ropy spływa ku tyłowi, do przestrzeni zanosowej.
Przebyte wielokrotnie stany ostrego zapalenia zatoki sitowej; niestałość bólu z wyjątkiem zaostrzeń, kiedy przybiera on charakter tępego uczucia silnego ucisku między oczami i u podstawy nosa, często promieniującego do okolicy czołowej; rzadko spotyka się wrażliwość na ucisk, z wyjątkiem okresu zaostrzenia, kiedy ucisk do wewnątrz i ku tyłowi na punkt między wewnętrznym kątem oka a szwami nosowo-czołowym i nosowo-szczękowym powoduje ból; rynoskopia (obecność ropy w środkowym przewodzie nosowym, zewnętrznie w stosunku do małżowiny środkowej, co wyłącza jej wydobywanie się z zatok czołowej lub szczękowej); badanie rentgenowskie.
Ciało obce w nosie. Cechy. Gdy ciało obce, niezależnie od pochodzenia, pęcznieje, albo staje się przyczyną ucisku lub owrzodzenia, pojawia się jednostronna, śluzowo-ropna, cuchnąca wydzielina oraz uszkodzenia naskórka brzegu nozdrzy i górnej wargi.
Błonica nosa (diphtheria nasi). Cechy. Występowaniu towarzyszy obfite wydzielanie krwistej lub krwisto podbarwionej śluzowo-ropnej treści, która uszkadza naskórek wokół nozdrzy. Podobny objaw, występujący nagle u małych dzieci, powinien wzbudzić podejrzenia; należy wykonać posiew.
Przewlekły ropny nieżyt nosa (rhinitis purulenta chronica). Cechy. Objawem dominującym jest uporczywe wydobywanie się z obydwu nozdrzy żółtawej, ciągnącej się, śluzowo-ropnej wydzieliny. Wyciek nie jest cuchnący, ale często tak obfity, że zatkane są nim obydwie jamy nosa, a nadmiar spływa w tył do gardła i ku przodowi na górną wargę. Czasową poprawę uzyskuje się przez wydmuchanie lub wypłukanie zalegającej wydzieliny, zatykającej nos.
Wykluczenie przy pomocy rynoskopii i innych badań ropnego zapalenia zatok obocznych nosa, ciał obcych oraz zmian gruźliczych lub kiłowych.
Kiła wrodzona (kiła dziedziczna; syphilis congenita; syphilis hereditaria). Cechy. Kiłowy nieżyt nosa rozwija się między 4 a 8 tygodniem życia (sapka); towarzyszy mu wydzielanie surowiczo-ropnej krwistej treści.
Kilak nosa (trzeciorzędowa kiła nosa; gumma nasi; syphilis tertiaria nasi). Cechy. Martwicy i owrzodzeniom towarzyszy wydzielanie cuchnącej, śluzowo-ropnej treści i tworzenie mas strupów, które są usuwane z nosa. Mogą się też wydobywać cząsteczki martwiczej kości, o cuchnącej woni.
Nowotwory złośliwe jamy nosowej. Cechy. Mięsak i rak stwierdzane w jamie nosowej, a wychodzące zazwyczaj z zatok przynosowych, prowadzą do wydzielania cuchnącej, krwistej wydzieliny ropnej.
Mniej częste przyczyny. Zanikowe zapalenie błony śluzowej nosa (wydzielina nieco cuchnąca, ozaena); rhinitis caseosa; ropniak zatoki czołowej (ropa widoczna ponad lejkiem); ostre zapalenie zatoki sitowej; rzeżączka nosa; ropień przegrody; błoniasty nieżyt nosa; kamień nosowy; martwica; płonica; ziarniniak grzybiasty; toczeń nosa; drugorzędowa kiła nosa; trąd nosa; nosacizna; twardziel nosa we wczesnym okresie (gęsty śluz); uczuleniowe zapalenie nosa z zakażeniem; zakażone ciała obce w zatokach przynosowych; grzybicze zakażenie zatok przynosowych; zarośnięcie nozdrzy tylnych; nowotwory łagodne jamy nosowo-gardłowej (włókniak, tłuszczak, chrzęstniak, potworniak); zarośnięcia jamy nosowo-gardłowej; rozrost wyrośli adenoidalnych; zakażone ciało obce w jamie nosowo-gardłoweij; wrzód żrący (ulcus rodens) przebijający się do nosa; nowotwory złośliwe jamy nosowo-gardłowej (mięsak i rak).