UOGÓLNIONY RUMIEŃ
Pojęcie to nie jest ściśle określone i wskazuje na przekrwienie lub zaczerwienienie skóry, o tle niezapalnym i niewysiękowym, ale praktycznie biorąc — rumień łatwo przechodzi w prawdziwy stan zapalny. Uogólnione rumienie znacznie różnią się wyglądem, rozmieszczeniem i rozległością. Najwyraźniejsze powstają na klatce piersiowej, kończynach górnych, twarzy i udach. Zazwyczaj są one pochodzenia wewnętrznego. W niektórych przypadkach wykwit skórny upodabnia się do płonicy (erythema scarlatiniforme), w innych przypadkach może sugerować odrę (erythema morbilliforme).
Allergia alimentaris. Cechy. Jest to jedna z najbardziej częstych przyczyn ro ,anego rumienią, który pokrywa niemal całe ciało i jest rozmieszczony po obu stronach na przedramionach i rękach. Jako objaw nadwrażliwości na pokarmy (zwłaszcza skorupiaki i owoce) występuje rzadziej niż pokrzywka.
Wykwity polekowe. Cechy. Pewne leki (acetanilid, antypiryna, aspiryna, chinina, atropina, chloral, rtęć, opium, salicylany, pochodne sulfonamidów, barbiturany itp.) podane do wewnątrz mogą wywoływać wykwity rumieniowe, znikające po odstawieniu leku; nie są to wykwity punkcikowate.
W wywiadzie — przyjmowanie leków; nagły początek; wyraźne objawy podmiotowe; znikanie wykwitów po odstawieniu leku.
Morbilli (odra). Cechy. Przemijający rumień zwiastunowy jest częsty, zazwyczaj tylko na tułowiu. Zamiast niego może występować jednak rumień plamkowaty, podobny do prawdziwego rumienią odrowego.
Rubeola (różyczka). Cechy. Odosobnione, różowawe, drobne plamki zjawiają się niemal jednocześnie na twarzy, tułowiu i kończynach górnych i szerzą się na dolne kończyny w ciągu 24 godzin. Często na tułowiu i kończynach plamki te szybko zlewają się, a wykwity przypominają płonicę. Niekiedy tworzą się plamy. Wysypka trwa 1 do 2 dni.
Okres wylęgania 1 do 3 tygodni; ostry początek; łagodne objawy; powiększenie potylicznych węzłów chłonnych, leukopenia; czas trwania 1 do 2 dni, rzadko 3 dni.
Scarlatina (płonica). Cechy. Wykwity zjawiają się najpierw na klatce piersiowej i szyi, szybko szerząc się na całą skórę; barwa ich jest żywoczerwona. Wykwity są z początku wyraźnie punkcikowate, lecz wkrótce zlewają się, wykazując na całej powierzchni żywsze czerwone plamki. Pojawiają się one w ciągu 24 godzin i zaczynają blednąc na trzeci dzień. Złuszczenie następuje po zblednięciu wysypki. Jeżeli nie ma petoci, wykwity znikają pod uciskiem. Może też występować połówka prosowata lub nawet pęcherzyki. Wykwity rzadko zajmują twarz, skórę owłosioną głowy, dłonie i podeszwy. Wokół ust utrzymuje się blada obwódka.
Występowanie głównie u dzieci; okres wylęgania 1 do 7 dni; nagły początek z wymiotami, bólem gardła, gorączką (39,5 do 40°C); przyspieszenie tętna; język malinowy, gardło zaczerwienione i obrzmiałe, równocześnie rozwija się mieszkowe zapalenie migdałków lub angina błoniasta; gorączka jest najwyższa na trzeci dzień, prawidłowa po tygodniu choroby; złuszczenie po ustąpieniu wysypki (zaczyna się 6—8 dnia, pod koniec na podeszwach i dłoniach); leukocytoza z eozynofilią; bywa zapalenie nerek; zapalenie ucha środkowego; w pierwszych kilku dniach dodatni odczyn Die' ów; w czasie wykwitów dodatni objaw wygasania.
Morbus postsericus (anaphylaxis). Cechy. Różne surowice mogą powodować wystąpienie wykwitów między 7 i 14 dniem, zazwyczaj 10 dnia. Może to być rumień. Często podrażnienie to jest bardzo silne.
W wywiadzie — wstrzyknięcie surowicy; może być podwyższona ciepłota ciała i bóle stawowe.
Septicopyaemia. Cechy. Może pojawiać się przemijający rumień.
Dreszcze i poty; gorączka; małe, miękkie i przyśpieszone tętno; zaburzenia żołądkowo-jelitowe; bladość; wybroczyny punkcikowate; leukocytoza; białkomocz; czasem ognisko ropienia; niekiedy objawy zatoni; czasem splenomegalia; posiew krwi.
Dermatitis exfoliativa. Cechy. Skóra jest przekrwiona i zaczerwieniona; do tego dołącza się nacieczenie zapalne. Po krótkim okresie czasu (kilka dni do tygodnia i więcej) występuje złuszczanie w postaci cienkich płatków o różnych rozmiarach lub ciemnoszarych łusek ułożonych dachówkowato. Skóra, znajdująca się pod łuskami, jest gładka, zaczerwieniona i błyszcząca. Wysypka i łuszczenie utrzymują się przez kilka tygodni.
Lekkie objawy ogólne; skłonność do nawrotów; bywa eozynofilia. Stan ten może występować po leczeniu arsfenaminą.
Erythema scarlatiniforme. Cechy. Wykwity są rozlane, rumieniowate i pojawiają się nagle, szybko pokrywając całą powierzchnię skóry, a czasami nawet błony śluzowe jamy ustnej, oka, pochwy i odbytnicy. Wykwity utrzymują się' przez 2 tygodnie lub dłużej. Łuszczenie otrębiaste zaczyna się niemal od początku choroby. Charakter wysypki jest odrowy lub płoniczy, bądź może przypominać rumień wielopostaciowy.
Ostry początek z bólem głowy, złym samopoczuciem, przygnębieniem, lekką gorączką; niekiedy zaburzenia żołądkowo-jelitowe, zapalenie oskrzeli lub zapalenie nerek; brak objawów ze strony języka i gardła; brak plamek Koplika; czasem nawracające napady.
Variola (ospa prawdziwa). Cechy. Na drugi dzień może pojawić się zwiastunowa wysypka podobna do płoniczej albo uogólniona, albo obejmująca w przybliżeniu obszar „majteczek kąpielowych".
Mniej częste przyczyny. Meningitis cerebrospinalis; malaria; lepra; febris dengue; dermatitis exfoliativa neonatorum; filariasis; morbus Meigei; trypanosomiasis; tonsillitis catarhalis acuta; varicella (wysypka zwiastunowa); erythema multiforme; lupus erythematosus disseminatus; coccidioidomycosis; roseola infantum; erythema infectiosum (choroba piąta); acrodynia; morbus Ha-verhilli; polyarthritis rheumatica; brucellosis; typhus abdominalis; mononucleosis infectiosa; Polyarteriitis nodosa; pneumonia (klebsiellosa); sepsis klebsiellosa; malleus; intoxicatio hydrargyro chronica; erysipeloid (choroba Rosenbacha); trichinosis; lues (secundaria); meningococcaemia (początkowo wysypka podobna do odrowej); tularemia (w 5% przypadków wysypka w pierwszym tygodniu podobna do odrowej); typhus exanthematicus; dur plamisty szczurzy; sodoku (wykwity na kończynach, podobne do odrowych); typhus recurrens; porphyria; morbus compressionis (choroba kesonowa; purpurowy rumień plamkowaty); onchocerciasis; pellagra; kwashiorkor; dermatitis seborrhoica; gorączka plamista Gór Skalistych; wstrzykiwanie związków arsenu.