ZAWRÓT GŁOWY
Zawrót głowy może być najwybitniejszym objawem, na jaki żalą się pacjenci w niektórych chorobach, a bywa również i jednym z mniej znaczących objawów. Większość autorów dzieli choroby, w których występuje zawrót głowy, na pewne grupy, jak np. choroby narządu krążenia, ośrodkowego układu nerwowego, uszu, oczu, zatrucia, choroby przewodu pokarmowego oraz nerwowe. Poniżej podaje się te choroby bez wydzielania grup. W praktyce zawroty głowy nie są tak częste, jak oszołomienie, ale niektóre jednostki chorobowe mogą przebiegać albo z oszołomieniem, albo z zawrotami głowy. Trzeba przede wszystkim upewnić się, że chory rzeczywiście cierpi na zawrót głowy, a nie właśnie na oszołomienie, że przedmioty otoczenia wydają się choremu wirować wokół niego (vertigo objectiva) lub że choremu wydaje się, iż sam porusza się w przestrzeni (vertigo subjectiva).
Morbus Menieri (zespół błędnikowy). Cechy. Zawrót głowy jest tak znaczny, że pacjent może upaść, ale nie traci przy tym przytomności. Napady występują nieregularnie. Napad pojawia się nagle i trwa kilka sekund do kilku godzin. Położenie się przynosi ulgę.
Zwykle występowanie pod koniec średniego wieku; uczucie wybuchu w uchu; szum w uszach; bezpośrednio potem ogłuchnięcie po stronie zaatakowanej; brak objawów zajęcia V lub VII nerwu czaszkowego.
Łabyrinthitis. Cechy. Zawrotowi głowy towarzyszy zaburzenie równowagi, mdłości i wymioty oraz oczopląs ku stronie zmienionego chorobowo błędnika (ale ku stronie zdrowej, jeśli błędnik uległ zniszczeniu). Zawrót głowy nie znika ani w pozycji poziomej, ani po zamknięciu oczu.
Główne objawy. Normalna ciepłota ciała; normalna błona bębenkowa (oto-skopia); szum w uszach z głośnym szmerem gwizdania; postępujące głuch-nięcie; oczopląs ku stronie zmienionej chorobowo ze skłonnością do padania na stronę przeciwną; próby czynnościowe narządu przedsionkowego.
Tumor cerebelli (guz móżdżku). Cechy. Zawrót głowy jest stałym objawem również przy wypoczynku, siedzeniu lub leżeniu, pojawia się wcześnie i łączy się z uczuciem, iż przedmioty kręcą się wokół ciała lub że samo ciało znajduje się w ruchu. Zawrót głowy nie zależy zupełnie od bezładu (ataxia).
Ból głowy; wymioty; zapalenie nerwu wzrokowego; bezład móżdżkowy (chód chwiejny lub z zataczaniem się); oczopląs; zaburzenia mowy; asynergia; adiadochokineza; zmienność odruchów i hipotonia; badanie radiologiczne.
Tumor cerebri (guz mózgu). Cechy. Zawrót głowy występuje w napadach, które wydają się odpowiadać okresom powiększania się guza; zawrotom głowy towarzyszy nie dające się opisać uczucie dezorientacji oraz uczucie niepewnej równowagi.
Ból głowy; wymioty o typie chlustającym, bez mdłości; tarcza zastoinowa nerwu wzrokowego; zaburzenia psychiczne, motoryczne lub czuciowe zależnie od rozmiaru i umiejscowienia guza; ubytki pola widzenia; wentrykulogram; eleiktroencefalogram; arteriografia; badanie radiologiczne.
Syphilis cerebri (kiła mózgu). Cechy. Często występuje zawrót głowy i nasila się przy wysiłku umysłowym lub fizycznym.
Ból głowy (wieczorem); wymioty; źrenice nieregularne, nierówne lub nieruchome; porażenia różnych nerwów; objawy zakrzepowe (afazja, porażenia); dodatnie odczyny serologiczne w krwi i w płynia móz-gowo-rdzeniowym (u 90% chorych).
Paralysis progressiva. Cechy. Zawroty głowy występują we wstępnym okresie, a w stadiach zaawansowanych poprzedzają śpiączkę, drgawki lub porażenie połowicze. Zawroty głowy występują przejściowo.
Mniej częste przyczyny. Tabes dorsalis; każda choroba móżdżku; oczopląs górników; vertigo laryngealis; morbus Gerlieri; syndroma nuclei ambigui; szybkie obracanie się; kołysanie się (huśtanie); sclerosis multiplex; intoxicatio streptomycino; haemorrhagia subarachnoidal; fractura ossis temporalis; guz ucha środkowego szerzący się na błędnik; otitis media catharrhalis acuta et chronica; sinusitis sphenoidalis acuta; stan po operacyjnej fenestracji; encephalitis St. Louis.