ZNIEKSZTAŁCENIA STOPY
Koślawość stopy. Cechy. Istnieje kilka odmian tego zniekształcenia — w postaci odosobnionej lub złożonej. W stopie końskiej (zwykle nabytej w wyniku porażenia mięśni prostowników) chory chodzi na palcach, a w cięższych przypadkach — na grzbiecie stopy, przy czym pięta jest wykręcona ku górze. W stopie piętowej (wrodzonej lub nabytej) stopa jest skręcona w kierunku ku górze, a chory chodzi na pięcie. W stopie koślawej istnieje odwiedzenie i skręcenie na zewnątrz stopy ze spłaszczeniem powierzchni podeszwowej (spotykane również w płaskostopiu). W stopie szpotawej (rzadko spotykanej bez końskiej) stwierdza się przywiedzenie i skręcenie do wewnątrz stopy, przy czym chory chodzi na zewnętrznym brzegu podeszwy. Stopa końsko-szpotawa jest najczęstszą odmianą zniekształcenia stopy (zwykle wrodzona) i gdy występuje obustronnie, nazywana jest również „chwiejną stopą". Pięta jest wykręcona ku górze, a stopa podwinięta pod siebie w ten sposób, że palce są skierowane do wewnątrz, a chory chodzi na zewnętrznym brzegu stopy lub jej grzbiecie. W stopie końsko-koślawej (rzadko wrodzonej) pięta jest uniesiona i chory chodzi na wewnętrznym brzegu stopy. Stopa piętowo-koślawa jest połączeniem stopy piętowej i koślawej i zwykle pojawia się po zapaleniu rogów przednich rdzenia. Stopa piętowo-szpotawa jest połączeniem stopy piętowej i szpotawej. Zniekształcenia te są wrodzone względnie nabyte. Nabyte zniekształcenia stóp mogą pojawiać się z powodu porażenia wywołanego każdą przyczyną: np. zapalenie przednich rogów rdzenia, zaburzenia skurczowe pewnych grup mięśniowych, przykurcze z powodu blizn tkanek miękkich po urazach lub schorzeniach, pęknięcia ścięgien mięśni lub samych mięśni, złamania powyżej stawu skokowego, epi-physitis, skrócenie kończyny dolnej, przedłużone unieruchomienie stopy lub niewłaściwe zastosowanie opatrunku plastrowego.
Pes planus (stopa plaska). Cechy. Przyśrodkowy brzeg stopy jest wydłużony i spoczywa na podłożu, a kostka przyśrodkowa i głowa kości skokowej są bardziej wypuklone niż zwykle. Zniekształcenie jest dość wyraźne w dobrze wykształconych przypadkach i jest bardziej zaznaczone podczas stania chorego.
Ból po stronie podeszwowej i w stawach środkowych stepu po użyciu stopy, czasem przechodzący w górę kończyny; utrata normalnej giętkości; tkliwość nad miejscami przyczepu więzadeł; obrzmienie; chód z szuraniem nogami; poszerzenie odbicia podeszwy w części utrzymującej ciężar ciała.
Pes excavatus. Cechy. Łuk stopy jest zwiększony, uniesiony lub uwypuklony na zewnątrz.
Noszenie krótkiego lub źle dopasowanego obuwia względnie przebycie zapalenia rogów przednich rdzenia; wyjątkowo (w wywiadzie) istnienie od urodzenia.
Ataxia hereditaria Friedreichi. Cechy. Spostrzeganym przede wszystkim zniekształceniem jest stopa wydrążona; stopa jest lekko opadnięta i skrócona w kierunku przednim; pięta skręcona ku górze, grzbiet stopy wygięty, a palce nadmiernie wyprostowane w stawach śródstopno-paliczkowych. Nadmierne wyprostowanie dużego palca jest szczególnie uderzające. Palcowy brzeg stopy jest kwadratowy. Zniekształcenie to pojawia się przed powstaniem znaczniejszego stopnia zaburzeń postawy lub koordynacji..
Stopa szponowata (paralysis nervi tibialis). Cechy. Palce są zgięte w obu
stawach obwodowych, a wyprostowane w proksymalnych.
W wywiadzie — uszkodzenie nerwu; trudności w chodzeniu; utrata zdolności skręcenia zgiętego podudzia do wewnątrz; czasem stopa piętowa; znieczulenie powierzchni podeszwowej stopy oraz powierzchni zewnętrznej i dolnej części powierzchni tylnej podudzia.
Tetania, Cechy. Podczas skurczu mięśni stóp i rąk stopy są silnie wyprostowane, przyjmując czasem pozycję stopy końsko-szpotawej. Paliczki bliższe palców są zgięte, a drugi i trzeci rząd paliczków wyprostowany; powierzchnia podeszwowa jest mocno wygięta, a grzbiet stopy bardzo wypuklony.
Mniej częste przyczyny. Dystrophia musculorum pseudohypertrophica (pes equinus); atrophia musculorum progressiva Toothi (pes varus sive equino-varus).